Алена Ляшкевіч: Некалькі тэорый тут ёсць у навукоўцаў. Першае, калі гэта сур’ёзная справа, саркальны абрад, то гэта справа дарослых, людзей жанатых, якія ўжо адбыліся ў жыцці, якія добрыя гаспадары, яны і здзяйсняюць гэты абрад. Паступова са стратай такога сакральнага сэнсу ўжо за абрады брался моладзь, а потым і дзеці. Але ёсць іншая тэорыя - што дзеці - гэта носьбіты рытуальнай чысціні, што ў іх у абрадзе свая роля. Асабіста я схіляюся да другой тэорыі. Таму што мы маем крыніцы летапісныя, напрыклад 10-11 стагоддзя, дзе пазначаецца, што ў калядаванні ўдзельнічалі ўсе пакаленні і людзі абодвух полаў. Таксама, на мой погляд, гэта пацвярджаецца і сучаснымі запісамі, і этнаграфічнымі крыніцамі класічнага перыяду 19-20 стагоддзяў, што ў калядаванні кожная ўзроставая катэгорыя мела сваю ролю. Дзеці выконвалі штосьці прасцейшае. Ім давалі маленькія пачастункі. Хлопцы з дзяўчатамі маглі пазнаёміцца ў калядным гурце, дзе можна было праявіць сябе, пажартаваць. Былі змяшаныя гурты моладзі - дзявочыя, хлапечыя, і былі гурты асобныя, напрыклад, хлапечыя, якія наведвалі хаты, дзе ёсць дзяўчаты на выданні. Але былі і гурты дарослых каляднікаў, якія хадзілі віншаваць сваіх суседзяў. Там ужо былі, можа быць, трошку больш разняволеныя жарты з эратычным падтэкстам. Дазвалялася на Каляды тое, што не дазвалялася ў звычайныя дні. Варта разумець, што людзі выступалі за прадстаўнікоў таго свету, за продкаў, за такіх інфернальных істот, для гэтага маскіраваліся, і такімі рытуальнымі паводзінамі афармлялі надыход новага года.
