Упершыню пасля працяглага перапынку на паверхню Месяца здзейсніў пасадку даследчы апарат. Нефрытавы заяц быў распрацаваны ў Кітаі. Месяцаход разлічаны на працу на працягу трох месяцаў. І плануецца, што за гэты час машына пераадолее каля 10 кіламетраў.
Што шукае на Месяцы Нефрытавы заяц, распавядзе Юрый Казлоў.
Кітайскі Нефрытавы заяц стаў першым за апошнія 40 гадоў апаратам, якія здзейснілі мяккую пасадку на Месяцы. Да яго на зямным спадарожніку пабывалі два савецкія месяцаходы і амерыканскія роверы. Знешне шасцікалёсная кітайская машына нагадвае сваіх папярэднікаў з ЗША і СССР. Вось толькі важыць у некалькі разоў менш - усяго 120 кілаграмаў. Ды і датчыкі, усталяваныя на борце гэтага апарата, больш дакладныя.
У суботу апарат Чанъэ-3 з Нефрытавым зайцам на борце спыніўся ў Заліве Вясёлкі - гэта вялізны кратэр у Месяцовым Моры дажджоў. Праз некаторы час Пекінскі цэнтр упраўлення палётамі атрымаў першыя здымкі. Нефрытавы заяц, як зараз прынята гаварыць, зачакініўся на месяцовай паверхні.
Дарэчы, назвы кітайскіх касмічных апаратаў узяты з міфалогіі Паднябеснай. Чан'э - гэта багіня месяца, а Нефрытавы заяц - яе нязменны спадарожнік. Імёны машынам выбірала ўся краіна - у КНР праводзілася спецыяльнае галасаванне.
Афіцыйна праграма асваення Месяца стартавала ў Кітаі ў 2007-м годзе. Тады зонд Чан'э-1 абляцеў спадарожнік Зямлі і сабраў звесткі для складання лічбавай мадэлі яго рэльефу. Наступны апарат - Чан'э-2 - быў запушчаны ў 2010-м. Ён выбраў прыдатнае месца для пасадкі Нефрытавага зайца. Спыняцца на дасягнутым Паднябесная не збіраецца.
Улады Кітая заяўляюць, што ўдзельнічаць у касмічнай гонцы яны не маюць намеру - замест гэтага Пекін будзе планамерна дабівацца пастаўленых мэт. Тым не менш, эксперты лічаць, што прытрымліваючыся сваёй месячнай праграмы, КНР можа стаць другой дзяржавай у свеце, якая высадзіць паверхню зямнога спадарожніка чалавека. Паводле планаў кітайскага кіраўніцтва, пілатуемыя палёты да Месяца адбудуцца ўжо ў 2020-м годзе. А да 2050-га Кітай плануе пабудаваць на месяцовай паверхні ўласную базу.
Даследаванне Месяца прыадкрые перад Кітаем вялізныя перспектывы - у першую чаргу, размова ідзе пра іншапланетныя рэсурсы. Да прыкладу, паводле разлікаў навукоўцаў з КНР, выяўленых на Месяцы запасаў ізатопа гелій-3 хопіць, каб забяспечыць патрэбнасці чалавецтва ў паліве для тэрмаядзерных рэактараў на 10 тысяч гадоў.
