У Казахстане праходзяць выбары прэзідэнта

За вышэйшую дзяржаўную пасаду змагаюцца сем кандыдатаў - гэта прадстаўнікі чатырох палітычных партый і трох грамадскіх аб'яднанняў. Сярод прэтэндэнтаў - дзеючы лідар Касым-Жамарт Такаеў. Ён з'яўляецца відавочным фаварытам гонкі, і менавіта яго падтрымлівае першы прэзідэнт Казахстана Нурсултан Назарбаеў. 

Цікавасць да гэтай выбарчай кампаніі выказваюць сёння не толькі на постсавецкай прасторы, але і далёка за яе межамі. Асвятляць прэзідэнцкія выбары прыехала рэкордная колькасць замежных журналістаў - больш як дзвесце рэпарцёраў з 40 краін. 

Ад чалавека, якога грамадзяне краіны выберуць кіраўніком дзяржавы, залежыць многае. У тым ліку і развіццё далейшых адносін з Беларуссю. Як праходзіла кампанія, хто яны, прэтэндэнты на галоўную пасаду ў адной з буйных дзяржаў Цэнтральнай Азіі? І назіральнікі з якіх краін прыехалі ў Нур-Султан? Адказы на гэтыя пытанні даведаемся ў нашага міжнароднага аглядальніка Вольгі Давідовіч. 

Да гэтых прэзідэнцкіх выбараў у Казахстане прыкавана пільная ўвага. Прычым  не толькі на ўсёй постсавецкай прасторы, але і на Захадзе, і на Усходзе. Бо прызначаліся яны пазапланава, а барацьба за крэсла аказалася досыць цікавай. Улады краіны зрабілі ўсё магчымае, каб у кампаніі маглі ўдзельнічаць усе жадаючыя кандыдаты - прадстаўнікі любых палёў палітычнага спектру. І колькасць кандыдатаў рэкордная, а значыць, гэтая перадвыбарная гонка - самая канкурэнтная ў гісторыі незалежнага Казахстана. Толькі ў аднаго з сямі прэтэндэнтаў быў вопыт удзелу ў выбарах кіраўніка дзяржавы. 

Амаль 10 000 выбарчых участкаў працавалі сёння ў Казахстане. Яшчэ 64 участкі за мяжой, у тым ліку і ў Беларусі (у Мінску і ў Брэсце). Усяго ў выбарчыя спісы былі занесеныя амаль 12 мільёнаў чалавек. Яўка была высокай: паводле звестак ЦВК, больш за палову грамадзян Казахстана зрабіла свой выбар ужо да абеду. 

Сацыялагічныя апытанні перад выбарамі і апытанні на выбарчых участках інтрыгі не абяцалі: дзеючы прэзідэнт Касым-Жамарт Такаеў, афіцыйны пераемнік першага прэзідэнта Нурсултана Назарбаева і прадаўжальнік яго палітычнай традыцыі, павінен упэўнена пацвердзіць свой статус. Сапраўды, Такаеў прадстаўляе кіруючую партыю "Нур Атан" - "Святло Айчыны", і ў сваёй перадвыбарнай платформе абапіраецца на інтарэсы грамадскай кааліцыі, якая склалася вакол еўразійскіх ідэй Назарбаева. Праграма складаецца з трох блокаў і завецца адпаведна: "Дабрабыт для ўсіх! Пераемнасць, справядлівасць, прагрэс". Пры гэтым у сваёй праграме Такаеў не баяўся гаварыць пра самыя набалелыя праблемы казахстанскага грамадства, якія дагэтуль так і не атрымалася вырашыць: адток працаздольнага насельніцтва за мяжу, высокая карупцыя, нізкая даступнасць сацыяльных паслуг. 

Асаблівую цікавасць выклікаюць кандыдаты, якія спаборнічалі за другое і трэцяе месцы. Ад іх выніку шмат у чым будуць залежыць вынікі парламенцкіх выбараў 2021 года, а значыць, і палітычны ландшафт рэспублікі ў сярэднетэрміновай перспектыве. 

Незалежна ад таго, якое месца на выбарах зойме кандыдат ад партыі "Ак жол" Данія Еспаева, у казахскую гісторыю яна ўвойдзе як першая жанчына - кандыдат у прэзідэнты. Па адукацыі яна эканаміст і ў палітыку прыйшла з банкаўскай сферы. Яе галоўны козыр - гендарнае пытанне, бо 52 працэнты насельніцтва Казахстана - жанчыны. Дарэчы, сама Еспаева высока ацэньвала свае шанцы, а сацапытанні ёй прадказвалі трэцяе месца. 

Усяго за выбарамі ў Казахстане сочаць звыш тысячы назіральнікаў, 866 ад дзевяці міжнародных арганізацый і 147 ад 41 замежнай дзяржавы. У тым ліку і ад Беларусі. У цэлым, гавораць назіральнікі, галасаванне на ўсіх тэрытарыяльных камісіях праходзіць спакойна, якіх-небудзь грубых парушэнняў грамадскага парадку не назіраецца.

Міхаіл Гусман, назіральнік, Расія: "Выбары прэзідэнта ў Казахстане праходзяць без парушэнняў. Ужо да паўдня больш за палову казахстанцаў прыйшлі на выбары. Гэта вельмі ўражвальная лічба, якая гаворыць аб імкненні жыхароў краіны аддаць голас за свайго кандыдата". 

Ад таго, хто пасля выбараў атрымае мандат даверу ўсяго народа Казахстана, залежыць і далейшы курс краіны на сусветнай арэне. А таксама развіццё адносін з іншымі дзяржавамі - і з Беларуссю. Пераемнасць курсу гарантуе захаванне таго ўзроўню адносін, які быў выпрацаваны раней, і іх далейшае развіццё. І абедзве нашы краіны - ужо доўгія гады блізкія эканамічныя і палітычныя партнёры - у гэтым аб'ектыўна зацікаўленыя. Тавараабарот за мінулы год перавысіў дзевяцьсот мільёнаў долараў. Рост - на трыццаць працэнтаў. 

Больш за тое, сетка беларускіх прадпрыемстваў у Казахстане ўключае звыш сарака кампаній. Адзначаны і рост інвестыцый. Зрэшты, галоўнае, што злучае дзяржавы, - гэта сяброўства. 

Паводле апошніх звестак, якія прыводзіць ЦВК Казахстана, яўка на выбарах склала амаль 80 працэнтаў. МУС заяўляе, што не зафіксавала сур'ёзных парушэнняў грамадскага парадку. Зараз ідзе падлік галасоў. Ён павінен завяршыцца не пазней, як праз 12 гадзін пасля закрыцця ўчасткаў. Цэнтрвыбаркам падвядзе канчатковыя вынікі да 16 чэрвеня. Пераможцам будзе прызнаны кандыдат, які набраў больш за 50 працэнтаў галасоў выбаршчыкаў.