Расклад у прэзідэнцкай гонцы - а ён даўно падаваўся відавочным - змяняецца на вачах. Галоўны кандыдат на пасаду кіраўніка Пятай рэспублікі Франсуа Фіён губляе шанцы на прэзідэнцтва праз расследаванне журналістаў аб фіктыўным працаўладкаванні сваёй жонкі. Абвінавачанні ў растраце грамадскіх сродкаў высоўваюць у дачыненні да Марын Ле Пен - палітыка з рэкордна высокім для ультракансерватараў рэйтынгам. Зрэшты, няма чаго святкаваць і левым. Рэпутацыю былога сацыяліста і экс-паплечніка Аланда Эмануэля Макрона, які на некалькі дзён - выпадкова або не - стаў лідарам у гонцы, можа падмачыць расследаванне WikiLeaks. Як атрымалася, што ўсе тры фаварыты ў гонцы за высокую пасаду апынуліся замяшанымі ў фінансавых махінацыях, раскажа Юрый Казлоў.
Скандал, які французскія СМІ ахрысцілі "пенелопагейтам", занёс блытаніну ў перадвыбарны расклад у Пятай рэспубліцы. Яшчэ некалькі месяцаў таму было відавочна, што правальнае кіраванне Франсуа Аланда - самага непапулярнага прэзідэнта ў гісторыі краіны з рэйтынгам каля 7% - не пакіне ніякіх шанцаў сацыялістам. Эксперты з упэўненасцю гаварылі, што новым гаспадаром Елісейскага палаца стане кандыдат-рэспубліканец. Кім бы ён ні быў. Марын Ле Пен залішне кансерватыўная - нават на фоне абрання Дональда Трампа, а Эмануэль Макрон, які стварыў уласны рух "На маршы", занадта доўга працаваў разам з Аландам, які страціў давер грамадзян.
Студзеньскія апытанні прадракалі, што перамогу ў першым туры выбараў атрымае Марын Ле Пен - за яе маглі прагаласаваць 27 працэнтаў выбаршчыкаў, і гэта, дарэчы, рэкордны ўзровень падтрымкі для ультракансерватыўнага палітыка. Але ў другім туры лідар "Нацыянальнага фронта" з вялізным адрывам саступала рэспубліканцу Франсуа Фіёну - бо левыя выбаршчыкі палічаць за лепшае падтрымаць меней правага кандыдата. Усё змянілася за некалькі дзён.
29 студзеня газета Canard enchaîné апублікавала матэрыял, які, напэўна, паставіць крыж на кар'еры Фіёна-палітыка. Паводле звестак выдання, рэспубліканец уладкаваў ва ўрад жонку на пасаду свайго ж памочніка. У апараце Пенелопа Фіён зарабіла 500 000 еўра за 8 гадоў, паведамляюць журналісты, гэта каля пяці тысяч за месяц. Столькі ж жонка кандыдата ў прэзідэнты атрымлівала ад рэдакцыі часопіса Revue des Deux Mondes. Французскія законы напроста не забараняюць палітыкам браць на працу сваякоў, але, згодна з інфармацыяй Canard enchaîné, на абедзвюх працах Пенелопа Фіён не працавала, а толькі лічылася. За грошы. Пад петыцыяй з патрабаваннем вярнуць бюджэтныя сродкі за некалькі дзён падпісаліся 150 000 французаў.
Франсуа Фіён, кандыдат у прэзідэнты Францыі ад партыі "Рэспубліканцы": "Я бачу, што пачынаецца брудная кампанія, і я не жадаю нічога каменціраваць. Я толькі хачу выказаць сваё абурэнне ўзроўнем пагарды і жанчынаненавісніцтва, якія суправаджаюць гэтую гісторыю. Яна што, не мае права працаваць толькі таму, што яна мая жонка? Я што, павінен зараз заявіць, што адзінае, на што здольная жанчына, - гэта сядзець дома і рабіць варэнне? Ды мяне задзяўбуць феміністкі!"
Антанін Леві, адвакат Франсуа Фіёна: "Яе праца можа здацца неістотнай, але яна працавала і прыносіла карысць. Апрацоўвала дакументы, лісты, рассылала запрашэнні, перачытвала прамовы. Гэта важная праца".
Ці працавала Пенелопа Фіён насамрэч, высвятляе следства. Сам палітык заяўляе пра сваю невінаватасць і абяцае выйсці з гонкі, калі яму будуць прад'яўленыя афіцыйныя абвінавачанні.
Праўда, рабіць на дыстанцыі Франсуа Фіёну ўжо няма чаго. Паводле апошніх апытанняў, у яго няма шанцаў выйсці ў другі тур. Туды праб'юцца Марын Ле Пен і Эмануэль Маркон. Ле Пен, улічваючы спецыфіку ўласнага электарата, зноў жа прайграе. У гэтым раскладзе прэзідэнтам стане былы сацыяліст Макрон, які збольшага працягне палітыку Франсуа Аланда з мінімальнымі зменамі.
Франсуа Фіён, кандыдат у прэзідэнты Францыі ад партыі "Рэспубліканцы": "Гэта прафесійна спланаваная аперацыя, і я яе галоўная мэта. Задача гэтага паклёпу - паўплываць на ход прэзідэнцкіх выбараў. Я ўпэўнены ў сваёй невінаватасці і чакаю заканчэння расследавання. Наколькі мне вядома, такое адбываецца ўпершыню ў гісторыі Пятай рэспублікі. Калі ўсяго за тры месяцы пачынаецца кампанія па ўхіленні аднаго з кандыдатаў такім недэмакратычным шляхам".
Французы дагэтуль памятаюць падобную "ліквідацыю" Дамініка Строс-Кана. Ён быў фаварытам на выбарах 2012. Але разгубіў прыхільнікаў у выніку сэксуальнага скандалу. Зараз некаторыя аналітыкі зважаюць, што Фіён мог стаць ахвярай сваіх прарасійскіх выказванняў. Да таго ж яшчэ адзін кандыдат, які выступае за аднаўленне сувязяў з Масквой, - Марын Ле Пен - апынулася ў цэнтры такога ж скандалу. Еўрапарламент заклікаў лідара "Нацыянальнага фронта" вярнуць у касу 340 000 еўра. У Бруселі заяўляюць, што яны былі выплачаныя супрацоўніцы апарата, якая лічылася памочніцай Ле Пен у Страсбургу, але ніколі не была ў гэтым горадзе. Падавалася б, перамога Эмануэля Макрона - рэч ужо відавочная. Але ў сітуацыю нечакана ўмяшаліся хакеры. Партал WikiLeaks апублікаваў сёння некалькі тысяч дакументаў, якія пацвярджаюць факты махінацый, у якіх замяшаныя Фіён і Ле Пен, і паведамляюць пра новыя факты, да якіх мае дачыненне ўжо Эмануэль Макрон. На пасадзе міністра эканомікі ён нібы выдаткаваў 180 000 еўра прадстаўніцкіх грошай на пачатак сваёй перадвыбарнай кампаніі. Гэта значыць, зараз у карупцыйных схемах падазраюцца ўсе тры фаварыты прэзідэнцкай гонкі. Як новыя звесткі адаб'юцца на рэйтынгу Макрона і астатніх кандыдатаў, стане вядома ў наступныя дні. Выбары кіраўніка Пятай рэспублікі стартуюць 23 красавіка і завершацца 7 мая.
