Тэма, без якой апошнія месяцы не абыходзіцца ніводны выпуск навін. На гэтым тыдні напруга вакол выкрыццяў Сноўдэна дасягнула новай кропкі. І без таго не простыя адносіны паміж Масквой і Вашынгтонам зайшлі ў новы тупік. Вось і Прэзідэнт ЗША Барак Абама спачатку адмаўляецца сустракацца з Пуціным, а напярэдадні на спецыяльнай прэс-канферэнцыі і зусім прапаноўвае ўзяць паўзу ў адносінах. Маўляў, занадта шмат праблем назапасілася.
Прычым, калі ў Штатах маюць на ўвазе Сноўдэна, а яго імя Абама ўзгадваў, то паўзу мае сэнс браць не толькі ў адносінах з Расіяй, але і такімі партнёрамі, як напрыклад, Германія. За ёй у ЗША таксама шпіёнілі. І гэта, відавочна, пакрыўдзіла нямецкія ўлады, якія яшчэ нядаўна лічылі амерыканскага прэзідэнта найважнейшым саюзнікам, і ўрэшце рэшт разарвалі паўвекавое пагадненне аб супрацоўніцтве паміж спецслужбамі.
Зрэшты, а што ж усё-такі так знервавала лідараў сусветных дзяржаў? Пра тое, што за ўсімі сочаць, заўсёды здагадваліся, толькі гаварыць было не прынята. Або справа зусім не ў інфармацыйнай ахайнасці. А тады ў чым?
Наш маскоўскі карэспандэнт Максім Кароткін пачуў самыя розныя меркаванні экспертаў.
Падаванне сховішча Сноўдэну ў Расіі ў ЗША і Заходняй Еўропе прадказальна разглядаецца як удар пад дых Вашынгтону. Не менш прадказальна ў Расіі гэтаму відавочна не надаюць асаблівага значэння: проста свабодны чалавек выкарыстаў сваё права папрасіць сховішча там, дзе палічыў патрэбным. Афіцыйны Крэмль і МЗС Расіі наогул робяць выгляд, што гэта не іх узроўню справа. Іх, маўляў, узровень - афіцыйныя кантакты. І ў гэтым ёсць пэўная рацыя. Сноўдэн, які папрасіў сховішча ў Расіі, самой Расіі нічога дрэннага не зрабіў, ды і злачынства перад Штатамі ў цэлым укладаецца ў амерыканскае ж паняцце свабоды слова.
І ўсё-такі, нягледзячы на гэты пункт погляду, верагоднасць, што сітуацыя са Сноўдэнам пагоршыць адносіны Масквы і Вашынгтона, існуе. Хоць Расію, гэта, здаецца, не асабліва хвалюе. Тут многія лічаць, што пагаршаць, па сутнасці, увогуле няма чаго. Занадта розныя зараз інтарэсы ў дзвюх краін і занадта абыякавыя ў іх адносіны. А паведамленні аб чарговых эканамічных санкцыях зараз выклікаюць хутчэй нуду, чым рэальную боязь.
Аднак Сноўдэн у даўгачаснай партыі паміж Расіяй і ЗША фігура хоць і не стратэгічная, але і не радавая. Як ні круці, а ў Вашынгтоне павінны задумвацца - якім чынам яе можна выкарыстаць супраць Амерыкі. А варыянтаў даволі многа. Пытанне нават не ў тым, што ведае і чаго не ведае Сноўдэн. Пытанне ў тым, што ён - вельмі ўдалы сродак псіхалагічнага націску на ЗША ў інфармацыйным супрацьстаянні.
Развіццё сітуацыі са Сноўдэнам расійскія блогеры вельмі дасціпна ахрысцілі інфармацыйнай вайной партызанскімі метадамі. Каляпалітычныя колы на гэта глядзяць некалькі менш рамантычна, хоць і са своеасаблівым пачуццём гумару: маўляў, калі амерыканскія дыпламаты пастаянна кантактуюць з расійскай несістэмнай апазіцыяй, то чаму б і расійскім афіцыйным асобам не папрацаваць з амерыканскімі несістэмнымі апазіцыянерамі? Ці варта гаварыць, што з усіх грамадзян ЗША Сноўдэн зараз падпадае пад гэтае паняцце больш за ўсіх.
У цэлым, сітуацыя выглядае такім чынам, што сам па сабе Сноўдэн - занадта дробная фігура для таго, каб сапсаваць і так не лепшыя адносіны паміж краінамі. Хутчэй, Абама, які не мае дастатковай падтрымкі ў Кангрэсе, вымушаны ва ўгоду кангрэсменам-рэспубліканцам дэманстраваць, што праблема Сноўдэна для яго ці ледзь не настолькі ж важная, як праблемы знешняга доўгу, Сірыі, Кітая і Афганістана.
Другая справа, што па іміджы ЗША, як бязгрэшнага сусветнага жандара, выкрыцці рамантыкаў-ідэалістаў Сноўдэна і Асанжа б'юць. І вельмі адчувальна. Атрымліваецца, што самая дэмакратычная краіна свету паводзіць сябе не лепш за запісныя дыктатарскія рэжымы - праслухоўвае гутаркі, сочыць і шпіёніць не толькі за сваімі грамадзянамі, але і за грамадзянамі іншых, нават дружалюбных краін. Вельмі непрыемна, толькі зрабіць ужо нічога нельга. Таму ўсе дэмаршы Вашынгтона - толькі для шырокай публікі і ці наўрад надоўга.
