Зрэшты, ці ў мінулым каляалімпійскі запал? Прыватнае жыццё некаторых знакамітасцяў ад спорту на тыдні стала набыткам грамадскасці. Хакеры ўзламалі пошту сістэмы АДАМС, дзе захоўваецца канфідэнцыяльная інфармацыя, утоеная ад старонніх вачэй.
Вядома, з пункту гледжання этыкі і таямніцы прыватнага жыцця, гэтыя дзеянні нельга апраўдаць, аднак з іншага боку, да Сусветнага антыдопінгавага агенцтва з'явілася вельмі шмат пытанняў.
І галоўнае з іх такое: Чаму адны спартсмены могуць прымаць цяжкія прэпараты, і выйграваць медалі, а іншых адхіляюць ад спаборніцтваў толькі з-за падазрэнняў? Адказы шукаў наш спартыўны аглядальнік Мікалай Стула.
Вось гэтыя медалі, заваяваныя брытанскімі атлетамі ў Рыа-дэ-Жанэйра, пацьмянелі. Як пацьмянелі і іншыя ўзнагароды фігурантаў новага допінгавага скандалу, які распалілі хакеры Фэнсі Бэарз. З апублікаваных звестак вынікае, што 66 чалавек з 16 краін прымалі допінг, але ў тэрапеўтычных мэтах. Большасць - прызёры нядаўняй Алімпіяды, у тым ліку, чэмпіёны.
САДА па медыцынскіх сведчаннях дазваляла ім тое, для барацьбы з чым створана, - і прэпараты вельмі сур'ёзныя. Напрыклад, у тытулаваных амерыканак сясцёр Уільямс - цэлы букет: аксікадон, гідрамарфон, прэднізон, прэднізалон.
Мікалай Дурманаў, экс-кіраўнік Расійскага антыдопінгавага агенцтва: "Прэпарат настолькі сур'ёзны, што яго, хутчэй за ўсё, прымяняюць у палатах інтэнсіўнай тэрапіі або сур'ёзных клініках. Бо гэта наркотыкі. Тры прэпараты - гэта сваякі марфіну і гераіну. За незаконны абарот гэтых рэчываў у нас у краіне можна сесці гадоў на 14. Яшчэ адзін прэпарат - наймацнейшы псіхатроп. І яшчэ некалькі прэпаратаў".
Актыўная фаза допінгавай вайны ў свеце пачалася вось з гэтага фільма. Нямецкі журналіст тэлеканала АРД пры садзейнічанні Сусветнага антыдопінгавага агенцтва правёў расследаванне аб масавым прымяненні забароненых прэпаратаў у Расіі.
Довады, якія там выкарыстоўваліся, нельга назваць занадта пераканаўчымі, аднак фільм разам з наступным дакладам незалежнага эксперта Рычарда Макларэна даў падставы міжнародным структурам прыняць вельмі непапулярныя меры - адхіліць цэлыя расійскія каманды ад найбуйнейшых спаборніцтваў. Зараз САДА лічыць, што праца хакераў - гэта помста Расіі.
Аліўе Ніглі, генеральны дырэктар Сусветнага антыдопінгавага агенцтва: "Мы былі праінфармаваныя праваахоўнымі органамі, што ўсе гэтыя атакі ідуць з Расіі. Гэтыя злачынныя дзеянні ставяць пад сур'ёзную пагрозу намаганні сусветнай антыдопінгавай супольнасці, накіраваныя на аднаўленне даверу да Расіі пасля справаздачы Макларэна".
Віталь Мутко, міністр спорту Расіі: "Ну як можна даказаць, што гэта хакеры з Расіі. Сёння Расію можна вінаваціць ужо ва ўсім. Мы таксама ўстрывожаныя, таму што там такія ж звесткі і расійскіх спартсменаў".
Больш за ўсё ад выкрыццяў пацярпелі амерыканскія спартсмены - 18 прозвішчаў, брытанскіх 17, немцаў - 7. Фармальна яны не вінаватыя. Выявілі хваробу, папярэдзілі, запоўнілі адпаведныя дакументы і дачакаліся дазволу камісіі САДА. Гэтым правам можа скарыстацца кожны, і беларусы - не выключэнне.
Дзяніс Мужжухін, дырэктар Нацыянальнага антыдопінгавага агенцтва Беларусі: "У нас за ўсю гісторыю 90 дазволаў. Механізм апісаны. Выдаецца камісіяй незалежных урачоў. Калі ён уключаны ў забаронены спіс: нешта лечыць, а дзесьці шкодзіць. Збольшага можа і павышаць вынік. Пытанне медыцынскае. Кожную сітуацыю трэба разбіраць".
Задача САДА - забяспечыць усім атлетам на старце аднолькавыя стартавыя ўмовы. Але як жа быць з тым, што прызначаныя забароненыя прэпараты павышаюць спартыўны вынік. Асабліва падазрона ўсё гэта выглядае таму, што прымяняюць допінг сістэматычна. Рафаэль Надаль з 2009 года, сёстры Уільямс - з 2010-га, гімнастцы Сімоне Байлз з 2012-га прызначалі амфетамін, а месяц назад яна выйграла чатыры залатыя медалі Рыа. Да таго ж дыягназ у Сімоны сумнеўны "сіндром дэфіцыту ўвагі і гіперактыўнасці".
Галоўны трэнер зборнай Беларусі па веславанні на байдарках і каноэ Уладзімір Шантаровіч абураецца - яго каманду не пусцілі ў Бразілію ўсяго толькі з-за падазрэння ў прымяненні мельдонія. Доказаў няма дагэтуль. А тут людзі легальна прымаюць забароненыя прэпараты. Нешта не так у антыдопінгавым заканадаўстве, гаворыць Шантаровіч. Беларусы, якіх знялі з прабегу напярэдадні Гульняў, не адзіныя, пацярпелыя па надуманых прычынах.
Дзяніс Мужжухін, дырэктар Нацыянальнага антыдопінгавага агенцтва Беларусі: "Гэтая закрытасць прыняцця рашэнняў спараджае канфлікты. Да гэтага ўсё ішло -рэфармаванне да гэтага ўсё ішло. У шматлікіх рашэннях няма празрыстасці. Праблемы назапасіліся - вяршок: канадцы, амерыканцы, англічане. Еўрапейцаў мала. Будуць рэформы ў сусветнай сістэме - сапраўды".
Лёгкаатлетычны манеж. Сучасны спартсмен прыходзіць сюды не толькі для трэніровак, не толькі для пракачвання мышц. Тут жа размешчаны офіс Нацыянальнага антыдопінгавага агенцтва. Апошнія выкрыцці прымушаюць атлетаў змяняць паролі сваіх акаўнтаў, каб пазбегнуць хакерскіх атак.
Кожны атлет павінен унесці адрасы, дзе ён будзе знаходзіцца ў найбліжэйшыя тры месяцы, каб афіцэры САДА маглі зрабіць плот пробы. Умовы жорсткія, але такі сучасны спорт. Калі афіцэр прыйшоў, а цябе няма - аўтаматычная дыскваліфікацыя. Усё б нічога, і з такімі правіламі можна мірыцца, калі яны аднолькавыя. Але выяўленыя за апошнія паўгода двайныя стандарты выклікаюць вялікія пытанні. Зараз нават вядуцца размовы аб расфарміраванні Сусветнай антыдопінгавай асацыяцыі, якая стала прыладай у падкавернай барацьбе.
