Адразу два глабальныя блокі пытанняў - гарантаванне бяспекі ў рамках АДКБ і супрацоўніцтва ў эканамічнай плоскасці фармату ЕАЭС - сёння абмяркоўвалі ў Маскве. Больш за дзве гадзіны кіраўнікі АДКБ дыскутавалі ў вузкім складзе па пытаннях бягучай сітуацыі ў свеце і далейшых дзеянняў арганізацыі. Сустрэча адбылася на фоне павелічэння пагрозы сусветнага тэрарызму. Таму кола пытанняў і, адпаведна, адказаў на іх можна рэзюмаваць так: неабходнасць умацавання сілавога патэнцыялу арганізацыі, стварэнне шырокай кааліцыі на аснове міжнароднага права і Статуту ААН, прыняцце шэрагу кадравых рашэнняў. Падрабязнасці - наперадзе. А пакуль некалькі слоў пра базіс, які фарміруе гэту самую бяспеку, - эканоміку. На пасяджэнні Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета, які таксама адбыўся ў Маскве, лідары краін - удзельніц іншага інтэграцыйнага аб'яднання - ЕАЭС - падвялі вынікі працы за год. А год, як вядома, прайшоў пад старшынствам Беларусі, за гэты час удалося фактычна стварыць адзіны рынак паслуг. Пра ўсё гэта ішла размова сёння. За перамовамі назіраў наш карэспандэнт Аляксей Адашкін. У яго ўсе дэталі.
Прэзідэнты шасці краін, што ўваходзяць у арганізацыю Дагавора аб калектыўнай бяспецы, папярэдні раз сустракаліся ў верасні ў Таджыкістане. Тады быў падпісаны дзясятак дакументаў. Сярод іх пагаднення аб супрацоўніцтве ў перавозках воінскіх фарміраванняў і аб сістэме кіравання Калектыўнымі сіламі. У Душанбэ таксама было прынята рашэнне і аб стварэнні Калектыўных авіяцыйных сіл АДКБ. Акрамя таго, у блока з'явіцца свой цэнтр крызіснага рэагавання.
Маскоўскія перамовы лідараў краін АДКБ - няпланавыя. Сустрэча адбылася па ініцыятыве Арменіі, якая старшынствуе ў арганізацыі.
Сёння гэты ваенна-палітычны саюз уключае Беларусь, Расію, Казахстан, Арменію, Таджыкістан і Кыргызстан.
У адпаведнасці з галоўным дакументам альянсу, калі ўзнікае пагроза дзяржаве, удзельнікі павінны прымаць меры па яе ліквідацыі.
А калі адна з краін АДКБ падвяргаецца агрэсіі звонку - гэта будзе разглядацца як агрэсія супраць усіх дзяржаў Дагавора. За спакой на тэрыторыі арганізацыі адказваюць спецыяльна створаныя сілы калектыўнага рэагавання. Штогод яны праводзяць праверкі боегатоўнасці.
Напрыклад, вучэнні "Узаемадзеянне 2015" у канцы жніўня сабралі 2 тысячы байцоў з Арменіі, Беларусі, Казахстана, Кыргызстана, Расіі і Таджыкістана. Вайскоўцы адпрацоўвалі схему лакалізацыі ўзброенага канфлікту ва ўмоўнай дзяржаве АДКБ.
Вясной беларускія дэсантнікі сумесна з сіламі калектыўнага рэагавання ўпершыню высадзіліся на Паўночны полюс.
З 2003 года на тэрыторыі краін АДКБ праводзіцца і міжнародная антынаркатычная аперацыя "Канал". За гэты час з незаконнага абароту выключана каля 300 тон забароненых рэчываў, выяўлена 100 000 нарказлачынстваў. У сферы адказнасці ваенна-палітычнага саюза знаходзіцца таксама процідзеянне незаконнай міграцыі і барацьба з кіберкрыміналам.
На перамовы ў вузкім складзе лідары краін АДКБ ішлі па адным. Прычым, не па алфавіце. Першым прыйшоў Прэзідэнт Беларусі, якога Уладзімір Пуцін сустрэў з асаблівай шчырасцю. Кіраўнікі дзвюх дзяржаў бачыліся тут жа, у Крамлі, усяго тыдзень таму,
Сустрэча шасці прэзідэнтаў, без прадстаўнікоў дэлегацый, прайшла ў зале Ордэна святой Кацярыны. Дарэчы, першым кавалерам гэтага ордэна стала Кацярына 1 - яе ўзнагародзілі за тое, што яна, паводле легенды, у 1711 годзе ахвяравала свае каштоўнасці для подкупу турэцкага галоўнакамандуючага і тым самым выратавала рускую армію. Цяперашняе палітычнае і эканамічнае супрацьстаянне Масквы і Анкары напэўна стала адной з цэнтральных тэм для абмеркавання лідараў АДКБ.
Акрамя таго, з 30 верасня 2015 Расія пачала ваенную аперацыю ў Сірыі. За гэты час ваенна-касмічныя сілы пры ўдзеле флота знішчылі некалькі сотняў баевікоў і тысячы аб'ектаў тэрарыстаў. Масква ўзяла на сябе складаную ношу па ўмацаванні міру і бяспекі на Блізкім Усходзе.
Таму сёння лідары краін АДКБ падрабязна гаварылі аб сумесным супрацьстаянні тэрарызму. Гэтая пагроза не ведае меж, лёгка распаўсюджваецца па свеце. Масква зараз апынулася на перадавой лініі барацьбы з тэрорам. Аб тым, што дыскусія ішла дэталёвая, гаворыць яе працягласць. Шэсць прэзідэнтаў мелі зносіны без дэлегацый больш за дзве гадзіны замест запланаваных 55 хвілін.
Сёння ў Маскве лідары краін АДКБ падпісалі сумесную заяву аб процідзеянні міжнароднаму тэрарызму. Асаблівы акцэнт у дакуменце зроблены на неабходнасці фарміравання шырокай кааліцыі для барацьбы з гэтай пагрозай на аснове Статуту ААН і міжнароднага права. Эфектыўнай зброяй супраць тэрарызму назвалі актыўнае перакрыцце крыніц фінансавання экстрэмісцкіх груповак. Падрабязнасцямі аб перамовах лідараў АДКБ падзяліўся прэзідэнт Арменіі. Менавіта Ерэван будзе год старшынёй у гэтым саюзе шасці.
Сёння былі прадоўжаны паўнамоцтвы Мікалая Бардзюжы - ён застанецца на пасадзе Генеральнага сакратара АДКБ да 2017 года. Да гэтага часу старшынёй у арганізацыі будзе Арменія. Далей па алфавітным парадку ля руля ваенна-палітычнага саюза стане Беларусь. Наша краіна ў АДКБ выступае за каардынацыю дзеянняў саюзнікаў і за супрацоўніцтва, насычанае практычнымі дзеяннямі па гарантаванні агульнай бяспекі.
Пасля рабочага абеду ў Чырвонай гасцёўні Крамля прэзідэнты зноў селі за стол перамоў - у Зале ордэна Святой Кацярыны. Праўда, ужо без Эмамалі Рахмона. Бо Таджыкістан не ўваходзіць у склад Еўразійскага эканамічнага саюза. Інтэграцыя эканамічная стала галоўнай тэмай на саміце ЕАЭС. Сёння прэзідэнты Беларусі, Расіі, Арменіі, Казахстана і Кыргызстана сустрэліся тут, у Маскве, каб падвесці вынікі першага года працы Еўразійскага эканамічнага саюза.
ЕАЭС пачаў працаваць у пачатку студзеня 2015-га. Дарэчы, першы год у саюзе прайшоў пад старшынствам Беларусі. Таму на пасяджэнні кіраўнікоў дзяржаў еўразійскага аб'яднання першым узяў слова Аляксандр Лукашэнка.
Гэта ўжо трэцяя сустрэча лідараў Еўразійскага эканамічнага саюза за год. Інтэграцыйнае аб'яднанне пачало працаваць на аснове Мытнага саюза трох краін - Беларусі, Казахстана і Расіі. У 2015 да саюза далучыліся Арменія і Кыргызстан. Сёння ЕАЭС - адно з найбуйнейшых у свеце эканамічных аб'яднанняў, у якім пражываюць больш за 180 мільёнаў чалавек. За год пад старшынствам Беларусі сфарміраваны агульны рынак са свабодным перамяшчэннем тавараў, паслуг, працоўнай сілы і капіталаў.
Сёння амаль палова рынку паслуг Еўразійскага эканамічнага саюза працуе па адзіных правілах. Гэта датычыцца аптовага і рознічнага гандлю, будаўніцтва, архітэктурнага і інжынернага ўладкавання, кансультацый. З 1 студзеня стартуе першы этап лібералізацыі рынку аўтамабільных грузаперавозак. З новага года ўступяць у сілу адзіныя правілы абароту лекаў, а бізнесу будзе забяспечаны ўзаемны доступ да нацыянальных рынкаў дзяржзакупак.
У кабінеце Уладзіміра Гошына, беларуса, які з'яўляецца міністрам па мытным супрацоўніцтве Еўразійскай эканамічнай, вісіць рэпрадукцыя карціны Брэйгеля "Вавілонская вежа". Аднак з пабудовай ЕАЭС не паўторыцца сумны вопыт гэтага вавілонскага сюжэту - сцвярджае эксперт. Крокам наперад стане падпісанне новага Мытнага кодэкса. Гэты дакумент сёння абмяркоўвалі на вышэйшым узроўні ў Крамлі.
Першы год працы ЕАЭС апынуўся даволі няпростым для эканомік удзельнікаў саюза. Толькі сёння сусветныя цэны на нафту ўпалі да 11-гадовага мінімуму. Кошт вуглевадароднай сыравіны - гэта істотны фактар для Расіі і Казахстана. Узаемны гандаль унутры аб'яднання некалькі прасеў. Аднак, на думку экспертаў, без утварэння саюза эканамічныя страты з-за турбулентнасці на знешніх рынках маглі быць яшчэ больш істотнымі. Прычым Беларусь паслядоўна і настойліва выступае за здыманне ўсіх бар'ераў, якія засталіся ва ўзаемным гандлі. Аднак, што датычыцца знешніх рынкаў, то тут, наадварот, еўразійская пяцёрка разам можа абараняць свае інтарэсы.
Каля трох гадзін прэзідэнты краін ЕАЭС мелі зносіны, што называецца, сам-насам. Спектр тэм шырокі. Абмяркоўвалі, у тым ліку, і ўступленне Казахстана ў Сусветную гандлёвую арганізацыю. На парадку дня пасяджэння ўжо ў пашыраным складзе было дзесяць пытанняў. У наступным годзе старшынства ў арганізацыі пераходзіць да Казахстана.
ЕАЭС, нягледзячы на зусім юны ўзрост, ужо стаў прывабным для замежных партнёраў. У маі было падпісана пагадненне аб стварэнні зоны свабоднага гандлю паміж саюзам і В'етнамам. У кастрычніку пачаліся аналагічныя перамовы з Ізраілем. На чарзе - збліжэнне з Індыяй, Егіптам і Іранам. Усяго паступіла каля сарака заявак ад трэціх краін і аб'яднанняў аб спрашчэнні гандлю з ЕАЭС. Стратэгічна важным стане спалучэнне Еўразійскага саюза з кітайскай ініцыятывай "Эканамічнага пояса Шаўковага шляху".
