У Палацы Незалежнасці прайшлі перамовы Прэзідэнта Беларусі і лідара Таджыкістана

28 июня 2019

Беларусь стратэгічна замацоўваецца ў Сярэдняй Азіі з выхадам у сэрца Еўразіі ад Афганістана да паўночнага захаду Кітая. Таджыкістан атрымлівае неабходныя драйверы для новай індустрыялізацыі ў выглядзе беларускіх тэхналогій, кампетэнцый і тэхнікі. Такія першыя вынікі афіцыйнага візіту Эмамалі Рахмона ў Беларусь і першыя вынікі падпісанага сёння дагавора аб стратэгічным партнёрстве дзвюх краін. Маштаб навацый ужо параўналі з космасам у дыпламатыі, прадказаўшы значнае павелічэнне цяперашняга сціплага 40-мільённага тавараабароту. Як капіталізаваць асабістае сяброўства лідараў у развіццё краін і народаў і чаму Еўрапейскія гульні больш чым спорт нават у двухбаковым фармаце? Наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў ацаніў стратэгію "ад сэрца да сэрца" з сэрца Сярэдняй Азіі ў сэрцы Еўропы.

Кадры афіцыйнага пратакола сустрэчы высокага госця красамоўна сведчаць аб цеплыні і доўгачаганасці візіту. Дыялог лідараў пачынаецца літаральна з чырвонай дывановай дарожкі. Відаць, што ў краін і Прэзідэнтаў назапасілася шмат тэм для абмеркавання. Магчыма таму Аляксандр Лукашэнка і Эмамалі Рахмон не страчваюць ні секунды. 

Халаднаватае надвор'е ў Мінску і кароткае ўрачыстае прывітанне - усяго 8 хвілін з невялікім.
Сімвалічнасць візіту - у разгар Еўрапейскіх гульняў. Прэзідэнт Таджыкістана, вядома, хварэе за сваіх і будзе на цырымоніі закрыцця, але і Гульні, і Беларусь Сярэдняй Азіі не трэба адкрываць зноў, як турыстам здалёк. Гэта агульная вялікая падзея кантынентальнага, і, па словах Эмамалі Рахмона, сусветнага ўзроўню. 
Спорт як вялікая палітыка, эканоміка і іміджавая падзея настройвае на галоўныя тэмы. Іх лідары фіксуюць адназначна: стратэгічны ўзровень партнёрства і ўзаемнае выкарыстанне выгаднай геаграфіі адно аднаго для рыўка на новыя еўрапейскія і азіяцкія рынкі.

 Чырвонай, а дакладна зялёнай лініяй праз перамовы лідараў праходзіць тэма новых агракультур і агратэхналогій.

Вінаград у Астрамечаве - гэта ўжо больш чым эксперымент. Так, упершыню, так, пад брэндам "сады дружбы", так, вінаграднікі разбілі ўсяго некалькі месяцаў таму, але ўжо зараз праглядаецца добры ўраджай і прэзідэнцкая стратэгія - рабіць стаўку на новыя сарты, паспяваючы за капрызамі клімату.

Таджыкскі вінаград сапраўды выдатна прыжыўся ў брэсцкай зямлі. І капрызы клімату яму толькі ў рост. Бо сярэдняя дзённая тэмпература на радзіме саджанцаў, у Таджыкістане,  зараз такая ж, як у Брэсце, - каля 30 градусаў. 

Усяго з Таджыкістана прывезлі 6 тысяч саджанцаў. Акрамя вінаграду ў садзе дружбы высадзілі лепшыя сарты чарэшні, яблынь і абрыкоса. Для падстрахоўкі выбралі самыя марозаўстойлівыя - на выпадак суровай беларускай зімы. Кантроль тэхналогій  пастаянны. 

Вінаград і чарэшню пакаштуем ужо будучым летам. А калі эксперымент ўдасца, то таджыкскую садавіну і ягады ў Беларусі стануць вырошчваць у прамысловых маштабах.

З тым жа размахам экспарт беларускіх агратэхналогій на таджыкскую зямлю. Прычым менавіта тэхналогій поўнага цыклу пад ключ, а не проста купі-прадай. У Гісары ўжо сабраны 3 сотні трактароў і прычэпаў, там жа навучаюць механікаў-вадзіцеляў. Плюс мяса-малочная перапрацоўка, два комплексы з прыцэлам на ўнутраны і суседнія Таджыкістану рынкі запрацуюць  на поўную сілу да канца года. 

Замацоўваючы стратэгію, сёння мінсельгасы падпісалі пагадненне аб развіцці генетыкі і селекцыі. Душанбэ цікавіць насенная бульба і племянны матэрыял беларускай селекцыі, Мінск за пастаўкі экалагічна чыстай садавіны і сухафруктаў. 

Яшчэ адзін стратэгічны кірунак - гарадскі транспарт і прамкааперацыя. Для спрашчэння ўваходу і замацавання на рынку плануецца адмяніць ПДВ, а гэта мінус 18% у кошце сумесна сабранай тэхнікі. Найбуйнейшы кантракт з 150 тралейбусаў зараз на завяршальнай стадыі. Прэзідэнт прама на перамовах даручае дамовіцца аб дэталях без правалок. 

Падрабязнасці вялікай здзелкі ўдакладняем у гендырэктара Белкамунмаша. Размова аб суме ў 30 мільёнаў долараў і магчымасці замацаваць за сабою ёмісты рынак Сярэдняй Азіі і Афганістана. 

Важны аспект - прамкааперацыя - гэта не проста бізнес, гэта ўзаемавыгаднае пашырэнне суверэнных магчымасцяў на рынках трэціх краін. Ва ўмовах гандлёвых войнаў і лакальных бітваў за паніжэнне цэн такое партнёрства часам адзіны спосаб прабіцца праз сцены пратэкцыянізму. Таму пытанне сумесных вытворчасцяў абодва лідары трымаюць на персанальным кантролі. 

Замацаванне стратэгіі - у пагадненні гандлёва-прамысловых палат дзвюх краін. Для Таджыкістана пытанне прамкааперацыі - гэта яшчэ і шанец на новую індустрыялізацыю. Афіцыйны Душанбэ ламае стэрэатып "аб садавіне і працоўных мігрантах", робячы стаўку на новыя аграпрамысловыя кластары росту. 

Беларусь правяла ўжо 3 вялікія хвалі мадэрнізацыі, і гэта, не лічачы лакальных праграм. Вопыт падказвае: вузкае месца нават не грошы (іх можна пазычыць), а кадры. Адгэтуль запыт Таджыкістана пашырыць прыём студэнтаў і тэхнічных спецыялістаў. І размова не толькі аб класічнай адукацыі: прыехаў, адвучыўся, вярнуўся дамоў. Размова аб паўнавартасным экспарце адукацыі - ад майстэрні да цэлага факультэта, каледжа або вышэйшай школы. 

Менавіта такі падыход заклалі ў пагадненні паміж міністэрствамі адукацыі і акадэміямі кіравання. Але і гэта далёка не мяжа. 

Кожны выпускнік такіх праграм апрыёры правадыр беларускіх тэхналогій і агульных інтарэсаў у самым шырокім сэнсе. Гэта новае "добра забытае старое". Так праз адукацыю Савецкі Саюз прасоўваўся ў Афрыцы і Лацінскай Амерыцы. Так сёння "прывязваюць" да сябе Штаты і Кітай. Беларусь, вядома, не звышдзяржава, але сумяшчаць навацыі з лепшым вопытам мінулых пакаленняў на постсавецкай прасторы ўмее лепш за іншых.

Менавіта таму ва ўсіх інтэграцыях ад Аб'яднаных Нацый да Шанхайскай арганізацыі і АДКБ у нас з Сярэдняй Азіяй агульны погляд на бяспеку і развіццё. 

Дыялог, вядома, быў бы няпоўны без гуманітарнай і культурнай галіны сумесных інтарэсаў. Тут у Мінска і Душанбэ і агульная вялікая перамога двух народаў, і Еўрапейскія гульні як брэнд найноўшага часу, і асабістая памяць, і сяброўства лідараў, пакаленняў, народаў. Усяго ў дамове не прапішаш, але за літарай аб стратэгічным партнёрстве - дух рэальнага братэрства, што ў такім дэфіцыце сёння ў сусветнай палітыцы.

Апроч стратэгічнай дамовы, сёння было падпісана яшчэ 9 пагадненняў. І гэта, не лічачы камерцыйных, што вырастуць на іх аснове. Дэ-юрэ адносіны, якія перараслі проста партнёрскія, змацавалі сілавікі, банкіры, спартыўныя функцыянеры і дзяржкіраванцы ў сферы навацый і тэхналогій. Словам, вялікі юрыдычны падмурак перспектыўнага росту. 

Безумоўна, такі поспех краіны не маглі не змацаваць падарункамі-сімваламі. 

Ад беларускага лідара, апроч традыцыйнага ўжо камплекта да Еўрапейскіх гульняў для высокіх гасцей, копія нацыянальнай рэліквіі слуцкага пояса. У адказ ад Эмамалі Рахмона - нацыянальны кінжал Ханджар ручной працы і Палац Наўруз на палатне. Абедзве рэліквіі старажытны таджыкскі народ пачытае як спадчыну продкаў і дорыць толькі самым блізкім людзям - братам па духу, па мінулым і будучыні. 

А гэта ўжо зусім без пратаколу. Экскурсія па асабістай гісторыі лідара ў фатаграфіях і знакавых падарунках. Хоць за апошнія 2 дзесяцігоддзі - гэта адначасова і летапіс станаўлення маладой суверэннай дзяржавы - так усё пераплецена і ўзаемазлучана. Непадробная цікавасць Эмамалі Рахмона таксама зразумелая: Таджыкістан прайшоў не менш цярністы шлях да рэальнай незалежнасці. Зрэшты, калі адкрыта, погляд усё роўна выхоплівае са здымкаў самыя даверныя і сямейныя гісторыі. 


Экскурсія - толькі рыска да насычанай праграмы афіцыйнага візіту. Наперадзе яшчэ прадпрыемствы і сустрэчы з бізнесам, закрыццё Гульняў і дыялог утрох з Уладзімірам Пуціным. Але гэтыя хвіліны запомняцца. Бо кожны з нас толькі самаму блізкаму чалавеку гатовы прыадкрыць свае эмоцыі і свой сямейны фотаальбом. 


Падводзячы першыя вынікі перамоў і ацэньваючы пакет падпісаных сёння пагадненняў, Прэзідэнт Беларусі вобразна параўнаў новую якасць адносін з космасам. І гэта справядліва, улічваючы іх глыбіню і тэхналагічнасць. Зрэшты, як любыя ўстойлівыя сувязі, пачыналіся яны з надзённага і зямнога ўзроўню - як вінаград або яблыкі ў "садах дружбы", набіраючы з кожным годам смак, каларыт і маштаб.