Сёння - асноўны перагаворны дзень. Аляксандр Лукашэнка і Пранаб Мукерджы правялі перамовы ў вузкім і пашыраным складзе. Абедзве краіны зарыентаваныя на наладжванне глыбейшых і шырокіх адносін і відавочна не задаволеныя цяперашнім узроўнем узаемнага гандлю. Зараз гэта 400 млн долараў. Планка патэнцыялу, які існуе, - на ўзроўні мільярда. І сённяшнія перамовы лідараў дзвюх краін відавочна далі зразумець: наладжаны за больш чым 20-гадовую гісторыю партнёрскі дыялог бакі гатовыя напаўняць плённым і ўзаемавыгадным супрацоўніцтвам у такіх галінах, як машынабудаванне, тэлевытворчасць, фармацэўтыка, ІТ, банкаўская і фінансавая сферы. Сур'ёзнасць намераў замацаваў пакет падпісаных пагадненняў. Магістральным дакументам, па сутнасці стратэгіяй развіцця адносін, стала дарожная карта беларуска-індыйскага супрацоўніцтва. Аб усім па парадку, пачынаючы з не па-пратакольнаму цёплай цырымоніі сустрэчы ў Палацы Незалежнасці - Андрэй Крывашэеў.
Роўна ў 11 раніцы ва ўнутраны панадворак для афіцыйных сустрэч Палаца Незалежнасці заязджае лімузін індыйскага лідара. Пранаба Мукерджы сустракае Кіраўнік Беларусі Аляксандр Лукашэнка.
Яркая і ўрачыстая цырымонія сустрэчы высокага госця з ротай ганаровай варты, аркестрам, невялікім пляц-парадам адточаная да секунды. Яна падкрэслівае і ўзровень сустрэчы - першы афіцыйны візіт лідара трэцяй эканомікі свету і цесную сувязь паміж дзвюма краінамі.
Лідары Беларусі і Індыі вітаюць членаў дэлегацый.
І гэта не проста дэталь афіцыйнага пратакола. Індыйскі лідар прывёз у Беларусь вялікую дэлегацыю кіраўнікоў і бізнесу, рашэнні і дзеянні якіх вызначаць будучыню гандлю, інвестыцый і эканомікі па ключавых галінах - каліі, машынабудаванні, фармацэўтыцы, IT, лёгкай прамысловасці і нават тэлевяшчанні і космасе.
Сімвалічна гэтыя планы лідары замацоўваюць поціскам рукі на афіцыйнай цырымоніі фатаграфавання.
На вышэйшым узроўні не бывае няважных дэталяў і прыватнасцяў. Таму, вітаючы індыйскага калегу ў вузкім фармаце, Аляксандр Лукашэнка адзначае цеплыню сустрэчы - і з пункта погляду надвор'я, і з пункта погляду даверу, якое заслужана гісторыяй адносін. Параўнаць было з чым - кіраўнік Індыі наведвае Беларусь адразу пасля візіту ў Швецыю.
Аляксандр Лукашэнка, Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь: "Спадар Прэзідэнт, дазвольце першым чынам прывітаць Вас на беларускай зямлі. Мне прыемна было чуць ад Вас некалькі добрых рэплік і прапаноў па надвор'і ў параўнанні са Скандынавіяй. Мы сапраўды з Вамі сустракаемся не першы раз. У нас ёсць ужо нейкая гісторыя нашых адносін: падчас майго візіту ў Індыю мы сустракаліся, Вы тады былі міністрам замежных спраў. Тыя візіты мае ў Індыю былі вельмі паспяховымі, і яны заклалі аснову нашых адносін з Індыяй.
Апошнія гады Вашай палітычнай дзейнасці ў шэрагу падзей існуе і такая падзея, як адносіны з Беларуссю, фундамент якіх мы з Вамі разам выбудоўвалі.
Натуральна, нясём адказнасць за тыя адносіны, якія мы калісьці пачыналі наладжваць.
Мы ніколі не ўтойвалі гонару за адносіны з Індыяй. Я заўсёды гаварыў, што спробы ізаліраваць Беларусь, спробы Беларусь неяк паставіць на месца, націснуць на нашу краіну - бесперспектыўныя. Пакуль мы маем адносіны з такімі гіганцкімі дзяржавамі, як ваша.
І я хачу, каб вы ведалі: мы гатовыя прайсці свой шлях хутка, эфектыўна, адказна і, калі будзе на тое Ваша воля, мы вельмі хутка зможам падняць нашы і гандлёва-эканамічныя адносіны на ўзровень, адпаведны нашым патэнцыялам. Што датычыцца палітыкі і дыпламатыі, то ў нас ніколі не было адносін негатыўных, у нас ніколі не было праблем у адносінах. Я жадаю Вас запэўніць, што так будзе і далей з боку Беларусі".
Пранаб Мукерджы, Прэзідэнт Індыі: "Дзякуй, Ваша правасхадзіцельства. Першым чынам, я хацеў бы выказаць глыбокую ўдзячнасць за вельмі цёплы прыём і гасціннасць, аказаныя мне і маёй дэлегацыі.
Першы афіцыйны візіт Прэзідэнта Індыі ў Рэспубліку Беларусь ужо сам па сабе - лепшае сведчанне таго, наколькі зацікаўленая Індыя ў паглыбленні і пашырэнні адносін з Беларуссю.
Я сапраўды яшчэ ў рангу міністра замежных спраў меў гонар падчас Вашага візіту ў Індыю правесці з Вамі шырокія перамовы аб усебаковым паглыбленні і пашырэнні нашых узаемаадносін.
Індыя адной з першых прызнала незалежнасць Рэспублікі Беларусь і ўстанавіла дыпламатычныя адносіны, і з тых часоў мы заўсёды імкнуліся збліжаць нашы інтарэсы, умацоўваць узаемаадносіны паміж нашымі краінамі, адштурхваючыся ад іх савецкага ўзроўню".
"Важнасць Індыі для Беларусі за апошнія 2 дзесяцігоддзі сапраўды толькі расла. Прызнаўшы адной з першых наш суверэнітэт, афіцыйны Нью-Дэлі не на словах, а на справе ўмацоўваў яго ва ўсіх міжнародных фарматах - ад ААН да СГА і Руху Недалучэння. Сістэмна галасаваў супраць антыбеларускіх рэзалюцый і падтрымліваў ключавыя ініцыятывы Мінска - ад эканамічных да процідзеяння гандлю людзьмі. Беларусь удзячная, але скептыкі не ўціхамірваюцца", - адзначае Прэзідэнт Беларусі.
Аляксандр Лукашэнка, Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь: "Не буду ўтойваць, што напярэдадні вашага візіту ў Беларусь з аднаго і другога боку, як мяне інфармавалі, яшчэ досыць скептыкаў наконт паглыблення нашых адносін. Вы ведаеце, спадар Прэзідэнт, пэўна, будзе правільна, калі мы такіх людзей расчаруем і зробім максімум для таго, каб нашы адносіны былі маштабнымі.
Пасароміць скептыкаў па-добраму глыбінёй і дынамікай адносін Беларусі і Індыі - не галоўная, але мэта цяперашняга першага афіцыйнага візіту Прэзідэнта Мукерджы ў Мінск. Справа ў тым, што напярэдадні нашы заходнія калегі, аналітыкі і асабліва канкурэнты нашых калійных, машынабудаўнічых, фарм- і IT-кампаній спрабавалі прынізіць значэнне візіту. Аргумент - буйны бізнес у Індыі ў асноўным прыватны і рашэнні на прэзідэнцкім узроўні не такія эфектыўныя.
Зрэшты, такія довады дзейнічаюць толькі на тых, хто зусім не разумее, як выстраена індыйскае грамадства. Дзе аўтарытэт лідараў і гісторыя адносін часам важнейшыя за любыя мемарандумы і пратаколы аб намерах. У гэтым Беларусь і Індыя вельмі падобныя. А аўтарытэт індыйскага лідара, які прайшоў усе прыступкі ўлады, у тым ліку абедзве палаты парламента, узначальваў міністэрствы фінансаў, падаткаў, гандлю, абароны і замежных спраў, у Індыі проста беспярэчны".
Першы ў гісторыі візіт Прэзідэнта Індыі ў Беларусь лёсавызначальны. Ён праходзіць у патрэбны час, калі дзве краіны на маршы мадэрнізацыі, і ў правільным месцы - Мінск сёння пляцоўка стабільнасці ў Еўропе і адзіны еўрапейскі член Рухі Недалучэння, на якое робіць стаўку Індыя. Менавіта таму сустрэча лідараў і дзелавых колаў узаемна ўзмоцніць пазіцыі партнёраў і падлучыць прыватны бізнес да праектаў усяго еўразійскага рэгіёна - ад Брэста да Бангалор і Калькуты. У гэтым упэўнены даўні сябар Беларусі наш ганаровы консул у Індыі Сітарам Шарма.
Сітарам Шарма, ганаровы консул Беларусі ў г. Калькута: "Я лічу, што гэты візіт вельмі важны як мінімум па двух прычынах. Па-першае, ён адбываецца ў той момант, калі важныя трансфармацыі адбываюцца як у Індыі, так і ў Беларусі. І Беларусь ужо сур'ёзна пашырыла сваю прысутнасць у Паўднёвай Азіі, праз стварэнне сумесных вытворчасцяў і інвестыцыі.
Па-другое, сёння ўрад Індыі запусціў самую маштабную за апошнія дзесяцігоддзі праграму перамен - поўную мадэрнізацыю Індыі. Калі прыватныя кампаніі жадаюць устанавіць прамыя кантакты, пашырыць гандаль або інвеставаць у вытворчасць, для гэтага ім неабходная прамая падтрымка на самым высокім дзяржаўным узроўні. Я ўпэўнены, што падчас візіту і па яго выніках будуць створаныя больш камфортныя правілы гульні для бізнесу ў двухбаковым супрацоўніцтве".
Сучасны ўзровень двухбаковай эканомікі ўжо больш як пяць гадоў трымаецца на ўзроўні паўмільярда долараў.
Невялікія ўзлёты і падзенні ў асноўным залежаць ад цэн на галоўную экспартную пазіцыю - калійныя ўдабрэнні. У 2009 годзе яны былі максімальнымі, зараз толькі трэць ад таго ўзроўню. Прывязку экспарту да "чырвонага золата" Беларусі ўдалося адарваць летась, прычым маштабна - БелАЗамі. Упершыню за 2 дзесяцігоддзі 10 нашых самазвалаў прабіліся на звышшчыльны рынак Індыі, стаўшы трэцім пастаўшчыком.
Вынік - рост экспарту амаль на 80% працэнтаў за першыя тры месяцы года бягучага. Вось ён - вынік дыверсіфікацыі.
Сёння Індыя мадэрнізуе ўсю энергетыку, імкнучыся да рэальнага суверэнітэту. Адсюль планы па падваенні здабычы вугалю і тэндары на закупку дзясяткаў адзінак новай кар'ернай тэхнікі. Прэзідэнт Беларусі ўжо ў пашыраным фармаце перамоў прапаноўвае нашы тэхналогіі індыйскаму боку.
Беларуская тэхніка сапраўды прайшла суровыя выпрабаванні па цане, якасці і жывучасці ў суперспякотным клімаце Індыі. І паказала нават лепшыя вынікі, чым японскія і амерыканскія аналагі. Больш гэты рынак мы не аддадзім, упэўнены кіраўнік СП Самар Шакіл. Самыя кансерватыўныя планы - за тры гады павялічыць пастаўкі з цяперашніх 10 да 60 адзінак тэхнікі на год з ростам грузападымальнасці аж да самага вялікага 500-тоннага самазвала ў свеце.
Самар Шакіл, выканаўчы дырэктар Belaz-Enrika Mining Equipments Services (Беларусь - Індыя): "Галоўная мэта нашай сумеснай вытворчасці - пераканаць кліентаў у безагаворачным, якасным і аператыўным сэрвісе нашай тэхнікі. Бо галоўнай бядой у савецкі час была як раз адсутнасць якаснага сэрвісу і паслягарантыйнага абслугоўвання. Менавіта таму пасля крушэння Савецкага Саюза мы прайгралі заходнім кампаніям у канкурэнтнай барацьбе. Да канца бягучага года ў горадзе Напру запрацуе беларускі галоўны сэрвісны цэнтр. Ён будзе звязаны з цэлай сеткай невялікіх сэрвісных цэнтраў непасрэдна ў кар'ерах і будзе каардынаваць іх працу. Акрамя таго цэнтр будзе супрацоўнічаць з групай кампаній ТАТА, у якой ёсць паўвекавая гісторыя сэрвіснага абслугоўвання тэхнікі і горнага абсталявання. Гэта фантастычныя магчымасці, вопыт і тэхналогіі, правераныя часам".
Умацаваць экспарт новымі рэальнымі пазіцыямі і сумеснымі вытворчасцямі, арыентаванымі не толькі на Індыю - усю Паўднёва-Усходнюю Азію, Еўразійскі і Еўрапейскі саюзы, Кіраўнік Беларусі прапаноўвае па тых кірунках, дзе моцныя Беларусь і Індыя, - гэта сельгастэхніка, экспарт прафадукацыі, фармтэхналогіі, мікраэлектроніка і IT-сфера.
Самы яркі прыклад, як гэта можа і павінна працаваць, менавіта фармацэўтыка. Індыя сёння - сусветны лідар па вытворчасці якасных і даступных лекаў і іх кампанентаў. Да канца будучага года індыйскія гіганты індустрыі плануюць запусціць у Беларусі як мінімум тры праекты агульным коштам некалькі дзясяткаў мільёнаў долараў.
Васіль Жарко, Міністр аховы здароўя Беларусі: "Інвестыцыйныя праекты: першы - на Белмедпрэпаратах сумесная вытворчасць з індыйскай кампаніяй "Лог Бэта". Гэта антывірусныя прэпараты. Сёлета праектаванне і пачатак пастаўкі лекаў, а ў наступным годзе ўжо будзе па поўным тэхналагічным цыкле. Другі праект мы рэалізуем у Бешанковічах, таксама пачатак вытворчасці сёлета, поўная загрузка прадпрыемства да канца наступнага года. І трэцяе прадпрыемства ў нас у Мінску таксама сумесна з індыйскай кампаніяй. Гэтая вытворчасць псіхатропаў, онкапрэпаратаў і кардыятонікаў".
Цікава, што максімальная падтрымка сумесным праектам у фарміндустрыі у Індыі забяспечана на самым высокім урадавым узроўні.
Абхай Кумар Сінха, рэгіянальны дырэктар савета па прасоўванні экспарту фармацэўтычнай прадукцыі Міністэрства гандлю і прамысловасці ўрада Індыі: "Па даручэнні ўрада Індыі мы ўсяляк садзейнічаем форумам і канферэнцыям з удзелам беларускіх і індыйскіх фармкампаній, падтрымліваем экспартныя кантракты і вытворчую кааперацыю, здымаем бюракратычныя і рыначныя перашкоды. Беларусь, як і ўся прастора СНД, з'яўляецца адным з нашых прыярытэтаў. Паралельна з намі працуе Гандлёва-прамысловая палата Індыі "Айфекс", ёю падрыхтавана і рэалізуецца праграма супрацоўніцтва з Беларуссю. Са свайго боку мы гатовыя падтрымліваць у прыярытэтным парадку любыя ініцыятывы нашай фарміндустрыі ў Беларусі і сумесныя праекты з беларускімі спецыялістамі. Сучасны ўзровень гандлю ў гэтай сферы, паводле маіх звестак, каля 16,5 мільёна долараў. Гэта зусім нямнога з улікам нашага ёмістага рынку і магчымасцяў нашых вытворцаў".
Важна, што ўсе сумесныя праекты арыентаваны не столькі на беларускі аптэчны прылавак, колькі на ўсю прастору Еўразіі, ЕС і СНД. Г.з. не канкурыруюць з нацыянальнымі вытворцамі, а пашыраюць экспартны патэнцыял Беларусі і Індыі.
Адмысловая ўвага пры гэтым адукацыі і тэхналогіям.
Васіль Жарко, Міністр аховы здароўя Беларусі: "У нашых ВНУ 128 студэнтаў індыйскіх навучаюцца. Я думаю, што сёлета колькасць павялічыцца. І з гэтага года мы сталі пастаўляць некаторыя вырабы медыцынскай тэхнікі ў Індыю. Выйгралі конкурс на пастаўку аперацыйных сталоў. І разам з індыйскімі калегамі плануем не толькі пастаўляць, але спачатку зборку, а потым вытворчасць".
Менавіта на такой новай якасці адносін з апорай на багаты гістарычны вопыт настойвае і прэзідэнт Індыі. Здымаючы ў Мінску апошні бар'ер - дэфіцыт крэдытных ліній пад новыя сумесныя праекты.
Пранаб Мукерджы, Прэзідэнт Індыі: "Нягледзячы на тое, што двухбаковыя гандлёва-эканамічныя адносіны развіваюцца дынамічна, ёсць вялікія рэзервы, улічваючы патэнцыял нашых краін. Нам неабходна дыверсіфікаваць асартымент тавараабароту і актывізаваць нашы адносіны, каб павысіць цяперашні ўзровень тавараабароту ў 400 мільёнаў долараў ЗША. Урад Індыі ўжо прызнаў Беларусь рыначнай эканомікай, гэта яшчэ адна вяха ў нашых гандлёва-эканамічных адносінах. Яна адкрывае дадатковыя магчымасці для Беларусі на індыйскім рынку.
Урад Індыі прапаноўвае індыйскім кампаніям крэдытную лінію ў памеры 100 мільёнаў долараў ЗША для ўдзелу ў тых сектарах эканомікі, якія мы разам вызначым як прыярытэтныя".
Першыя рэальныя вынікі візіту змацоўваюць цэлым пакетам пагадненняў. Магістральнае - дарожная карта беларуска-індыйскага супрацоўніцтва. У ёй план таго, як Беларусь і Індыя бачаць будучыню па ўсіх без выключэння ключавых пазіцыях у эканоміцы, інвестыцыях і тэхналогіях.
Уладзімір Макей, Міністр замежных спраў Рэспублікі Беларусь: "Сёння мы зацвердзілі дарожную карту нашых адносін. Гэта фактычна канцэптуальны план супрацоўніцтва паміж Беларуссю і Індыяй на найбліжэйшую перспектыву. Але гэта не догма. Я думаю, дарожная карта будзе пашырацца. Прэзідэнтамі пастаўлена задача падрыхтаваць канкрэтны план нашага супрацоўніцтва з указаннем канкрэтных тэрмінаў рэалізацыі праектаў, з замацаваннем адказнасці за гэтымі праектамі. У найбліжэйшы час адпаведны план будзе падрыхтаваны.
Сёння была дасягнута дамоўленасць аб супрацоўніцтве ў канкрэтных праектах. Гэта тычыцца і паставак нашай тэхнікі ў Індыю, у першую чаргу, сельскагаспадарчай, і стварэнні сумесных прадпрыемстваў па вытворчасці нашай тэхнікі ў Індыі, і стварэнні сумесных прадпрыемстваў тут. Для гэтага індыйскі ўрад выдзеліў больш за 100 мільёнаў долараў крэдыту. Мы зараз павінны аператыўна падрыхтаваць канкрэтныя праекты."
Таксама сёння па выніках перамоў падпісаны найважнейшыя пагадненні аб пазбяганні двайнога падаткаабкладання і адзіных падыходах у стандартызацыі. Гэты вакуум у прававой базе тармазіў бізнес-ініцыятыву. Плюс на прамыя адносіны выйшлі Мінфін Беларусі і Савет па каштоўных паперах і біржах Індыі. Узаемаразуменне замацавана подпісам і ў самай "нялёгкай" сферы - лёгкай прамысловасці. Тут перш мы надта часта былі канкурэнтамі, а не партнёрамі.
А так падпісвалі, мабыць, самае народнае з пагадненняў - у тэлевытворчасці і вяшчанні. У Індыі вельмі многае пачынаецца з кіно і тэлебачання. 3-хвілінны ролік Балівуда аб краіне выклікае хвалю турызму, а сюжэт аб перавагах, скажам, трактара правакуе попыт у дзяржаве з насельніцтвам у 1 мільярд 270 мільёнаў чалавек і адным з самых дынамічных аграрынкаў планеты. Белтэлерадыёкампанія плануе ісці далей сюжэтаў і ролікаў - паказаць усю Беларусь у яе самабытнасці ў рамках серыяла.
Індыя як любая старажытная і мудрая цывілізацыя ў Азіі ніколі не спяшаецца сябраваць. Праверка часам - абавязковая ўмова. У выпадку з Беларуссю, адкрытай яшчэ ў раннія савецкія гады, гісторыя адносін на нашу карысць. За апошнія 20 гадоў, уключаючы дзень сённяшні, на вышэйшым узроўні даказана - нас падзяляе толькі геаграфія. Ды і тая не ўладная над узаемным прыцягненнем.
Уладзімір Макей, Міністр замежных спраў Рэспублікі Беларусь: "Першы візіт кіраўніка індыйскай дзяржавы ў Беларусь з'яўляецца сапраўды гістарычным, але гэты толькі пачатак нашага поўнамаштабнага, арыентаванага на будучыню супрацоўніцтва. Ёсць запрашэнне нашаму Прэзідэнту наведаць Індыю. Я думаю, аптымальны тэрмін, калі ён можа адбыцца, гэта наступны год. Да таго часу павінны быць ужо вынікі. Я думаю, што лічбы нашага гандлёвага супрацоўніцтва да таго часу будуць зусім іншымі".
