Патрабаванне Кіраўніка дзяржавы - фінансава-крэдытныя арганізацыі павінны працаваць дзейсна

16 ноября 2017

Эфектыўнасць працы банкаў і пытанні заработнай платы ў фінансавай сферы - вось галоўныя тэмы, якія сёння абмяркоўвалі ў Палацы Незалежнасці. Ад Прэзідэнта прагучаў важны меседж - банкаўскія структуры павінны максімальна ўлічваць інтарэсы нацыянальнай эканомікі. Асноўнае патрабаванне Кіраўніка дзяржавы - фінансава-крэдытныя арганізацыі павінны працаваць дзейсна. Пры гэтым бонусы ў галіны не павінны быць завоблачнымі. Размова, вядома, не аб радавых супрацоўніках, а ў першую чаргу аб топ-менеджарах. Бо разрыў паміж зарплатамі часам уражвае. Даручэнне ўраду і Нацбанку па выніках сустрэчы - распрацаваць дакладную сістэму аплаты працы кіраўнікоў фінансавых арганізацый. Асобна Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што банкі не павінны вылучацца ў агульнай сістэме дзяржавы. Тым больш зараз, калі зроблена маштабная праца па аптымізацыі кіраўніцкіх кадраў. Гаворка ішла і пра стан спраў у галіне. У цэлым фінансавая сітуацыя стабільная, але ўсе важныя пытанні, як і магчымыя рызыкі, заўсёды на кантролі. Рэпартаж Андрэя Лапцёнка.

Нізкая інфляцыя і рост эканомікі - такі прагноз усё часцей чуваць у дачыненні да Беларусі. Галоўны поспех адносяць да прадказальнай і жорсткай грашова-крэдытнай палітыкі, якую апошнія гады праводзілі ўрад і Нацбанк. Як вынік - стабільнасць валютнага курсу і танныя крэдыты. Толькі за 2017 стаўку рэфінансавання - гэты важны эканамічны індыкатар - Нацыянальны банк зніжаў 8 разоў. У кастрычніку стаўкі па новых крэдытах для грамадзян ушчыльную падышлі да мінімальнага значэння за ўсю суверэнную гісторыю краіны. Нядзіўна, што на фоне пастаяннага зніжэння працэнтных ставак назіраецца сапраўдны бум спажывецкага крэдытавання.

Сёлета аб'ём ужо выдадзеных банкамі крэдытаў насельніцтву на спажывецкія патрэбы вырас амаль на 50 % (48,8 %) як раз за кошт зніжэння кошту пазык, росту спажывецкай упэўненасці і ажыўлення на рынку нерухомасці.

Яшчэ ў пачатку года сярэдняя стаўка па рублёвых крэдытах больш за 19 % (19,1 %) гадавых. За 10 месяцаў зніжана да 11,6 % гадавых. Да рэкорду рукой падаць.

Вынікі эканамічнага развіцця па гэтым годзе. Гаспадарка краіны ўстойліва аднаўляецца.

У пачатку лістапада эксперты Еўрапейскага банка рэканструкцыі і развіцця скажуць: "Эканоміка Беларусі зноў расце пасля двух гадоў рэцэсіі". За 9 месяцаў 2017 ВУП краіны вырас амаль на 2 % (1,7 %) да мінулага году шмат у чым за кошт "аднаўлення знешняга попыту".

Але не цешыць сябе часовым поспехам і накіраваць сілы на далейшы рост. Вызначальнымі могуць стаць і дзяржаўныя меры, і вывераная палітыка айчынных банкаў. Зрэшты, толькі ў тым выпадку, калі пазіцыя будзе скаардынаваная. Магчыма, зараз той самы момант. Невыпадкова, што банкаўская тэма сфарміравала парадак дня сённяшняй нарады ў Кіраўніка дзяржавы. 

Устойлівасць банкаўскай сістэмы! Акрамя таго, што гэта адкрывае новыя магчымасці для прадпрымальніцкай і інвестыцыйнай актыўнасці, гэта дазволіць надзейна абараняць правы спажыўцоў. Бо дабрабыт грамадзян Беларусі, а таксама стабільнасць і рост нацыянальнай эканомікі шмат у чым залежаць ад эфектыўнай фінансавай і грашова-крэдытнай палітыкі.

Прэзідэнт задае пытанне: якія меры ў гэтай сувязі прымае ўрад, наколькі ўжывальныя падыходы адпавядаюць задачам сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны? Ці адказвае дзеючая сістэма сучасным умовам і лепшым сусветным практыкам.

Абмежаваць апетыты банкіраў - пытанне не новае. На самітах краін "Вялікай дваццаткі" гэтая тэма заяўляецца рэгулярна. У Расіі распараджэнне прысылаць у ЦБ звесткі аб сваіх зарплатах і бонусах дзейнічае ўжо некалькі гадоў. Матыў адзін - Цэнтрабанкі павінны разумець формулу налічэнняў зарплат і бонусаў. Зрэшты, для любой бізнес-практыкі, незалежна ад геаграфіі, можа быць толькі адзін справядлівы прынцып: грошы - па выніках працы, праваліў бізнес - пераходзь у рэжым эканоміі.

Чаму Нацбанк павінен своечасова рэагаваць на праблемы фінансавых устаноў - пытанне рытарычнае. Па-першае, элементарны клопат аб укладчыках, якія заўсёды рызыкуюць у пэўны момант застацца ля разбітага карыта. Прыклад суседняй Расіі з чарадой банкаўскіх скандалаў і чысткай сектара, у выніку якой Цэнтрабанк пазбавіў ліцэнзіі на ажыццяўленне банкаўскай дзейнасці прыкладна 30 фінансавых арганізацый, даволі паказальны. Праблемных банкаў у краіне, да шчасця, няма. Але застаецца яшчэ адна і, можа быць, галоўная задача рэгулятара - падпарадкаваць працу банкаўскага сектара нацыянальным інтарэсам.

За гэтым не проста папаўненне золатавалютных рэзерваў, а ў гэтым удзельнічаюць усе камерцыйныя банкі краіны, за гэтым спроба інтэграваць банкаўскую сферу ў агульнадзяржаўны кантэкст. Павысіць рэпутацыю і захаваць давер грамадства - для банкаў гэта заўсёды заставалася задачай №2. У першую чаргу, камерцыйная структура павінна думаць аб тым, як зарабіць, і гэта справядліва! Але абедзве задачы могуць стаць цяжка выканальнымі, калі грэбаваць прынцыпам транспарэнтнасці, а ў грамадстве вакол банкіра будзе стварацца непатрэбны арэол таямнічасці. У грамадстве часта можна пачуць, што зарплаты кіраўнікоў камерцыйных банкаў у 20-30 разоў могуць перавышаць зарплату радавых працаўнікоў.

Зразумела, гэты тэзіс не адносіцца да радавых службоўцаў банка. Прамова аб топ-менеджарах. З аднаго боку, пытанне кампетэнцыі службоўца, як і ва ўсім свеце, напроста фарміруе ўзровень яго зарплаты. Банк - камерцыйная структура і мае права распараджацца ўласным прыбыткам. Але Прэзідэнт падкрэслівае: заработная плата павінна адпавядаць якасці і аб'ёму выкананых прац - прынцып, які дзейнічае адносна любога грамадзяніна ў краіне.

Іншымі словамі, грошы павінны быць заробленыя. А не сакрэт, што ў партфелях узнагароды топ-менеджараў, акрамя акладу, гадавыя прэміі і бонусы.

Аляксандр Лукашэнка адзначае: калі банк выконвае ўсе крытэрыі, то яго кіраўніцтва годна заахвочання.

Прэзідэнт не пярэчыць, для крэдытна-фінансавых арганізацый галоўнае - прыбытак, але банкі, нават замежныя, вядуць дзейнасць унутры краіны і зарабляюць за кошт яе грамадзян і прадпрыемстваў, у тым ліку выдаючы нятанныя крэдыты.

Кіраўнік дзяржавы запатрабаваў ад урада і Нацбанка распрацаваць выразную сістэму аплаты працы кіраўнікоў банкаў. Зараз у рэгулятара ўсе рычагі. Яму дадзена права, па прыкладзе іншых краін, і, вядома, у тым выпадку, калі ён палічыць мэтазгодным абмяжоўваць банкірам бонусы і рэгуляваць узровень зарплат топ-менеджараў.

Зрэшты, гэтая тэма сёння абмяркоўваецца не толькі ў экспертнай супольнасці, але і сярод беларусаў.

Справядлівасць - галоўны прынцып. Па сутнасці, Нацбанку трэба захаваць высокую ступень эканамічнай самастойнасці камерцыйных банкаў пры іх поўнай эканамічнай адказнасці за вынікі дзейнасці. Ацэняць па выніку.