Гарадскі пасёлак Карэлічы ад Гродна сапраўды знаходзіцца далекавата - за 185 кіламетраў. Насельніцтва ўсяго 6 з паловай тысяч чалавек. Але нават у такога маленькага гарадка ёсць вялікія амбіцыі і планы. І як сёння стала зразумела па выніках прэзідэнцкай інспекцыі, Карэлічы стануць прыкладам для астатніх рэгіёнаў краіны ў плане развіцця льнаводства. Словам, па аналогіі ўсюды павінна быць сістэма, пачынаючы ад выбару насення да дакладнага плана, куды і ў якіх аб'ёмах экспартаваць гатовую прадукцыю. Па традыцыі Кіраўнік дзяржавы пагаварыў і з працоўным калектывам прадпрыемства, даў зразумець, як далей будзе развівацца не толькі завод, але і галіна. Усе падрабязнасці ў Ілоны Красуцкай.
Паездку Прэзідэнта ў Карэлічы яшчэ задоўга асацыявалі ў першую чаргу з лёнам. Але прадказальным быў і іншы сцэнарый. Як і падчас уборачнай, любая рэгіянальная інспекцыя пачынаецца з зямных, але такіх няпростых пытанняў. Актуальная размова прама ў полі, дзе ўбіраюць кукурузу. Аграрыі зараз актыўна напаўняюць сховішчы для агародніны, ідзе сяўба азімых. Так, надвор'е пастаянны стрэс-тэст, але не трэба звальваць усе няўдачы толькі толькі на нябесную канцылярыю. Важна своечасова аналізаваць памылкі і працаваць комплексна, па-гаспадарску. Гэта ўжо дакладна разумеюць у Карэліцкім раёне. Тут няма ні аднаго стратнага прадпрыемства.
Сяўбу азімых трэба завяршыць да 1 кастрычніка
На палях прадпрыемства "Чарняхоўскі-Агра" Кіраўніку дзяржавы правялі тэст-драйв тэхнікі для ўборкі і драбнення кукурузы. Параўналі беларускія і замежныя машыны. Аграрыі не адмаўляюць, прадукцыйнасць нашых (іх збірае Гомсельмаш) нямногім, але саступае нямецкаму аналагу. Аднак кошт у 2,5, а то і 3 разы ніжэйшы. Плюс можна ўзяць у лізінг. А па якасці і зусім пытанняў няма. Прыцягнулі канструктараў, каб разам зняць некалькі тэхналагічных нюансаў.
А пасля адразу на прадпрыемства "Карэлічы-Лён", якое пасля прэзідэнцкага анонсу аб візіце, напэўна, наведалі ледзь ці не ўсе СМІ ў рэспубліцы. Як жывуць, што вырабляюць, колькі зарабляюць. Здаецца, атрыманы ўсе адказы, але наш журналісцкі абавязак каротка нагадаць. Гісторыя прадпрыемства пачынаецца ў 1973 годзе. Пяць гадоў таму тут прайшла мадэрнізацыя: усталявалі новую лінію па выпрацоўцы доўгага і кароткага валакна. Сёння на прадпрыемстве працуюць 223 чалавекі. Гэта не толькі жыхары райцэнтра, але і навакольных вёсак. За жнівень сярэдняя зарплата склала 974 рублі.
Лілія Чачотка прыйшла на завод на пасаду лабаранта, пасля стала аграномам, яшчэ праз пару гадоў тэхнолагам. Зараз яна начальнік двух участкаў. Агульны стаж на гэтым заводзе 26 гадоў. Прызнаецца, за гэты час навучылася навобмацак адрозніваць якасць лёну. І справа тут не толькі ў вопыце. Уменне абыходзіцца з гэтым няпростым валакном перадалося па спадчыне. Тут жа працавалі маці (кантрольным майстрам) і бацька (галоўным інжынерам). Зараз прыходзіць на змену разам з братам і мужам. Без малога тры дзясяткі гадоў тут працуе і Тамара Карповіч. Яе задача - сартаванне валакна пасля першага этапа перапрацоўкі ў залежнасці ад колеру. Далей лён чакае розная апрацоўка. А адценняў у капрызнога валакна як мінімум пара дзясяткаў.
Аляксандр Лукашэнка ўжо быў тут да абнаўлення ў 2004. Развіццё галіны Прэзідэнт пастаянна трымае на кантролі і для яе па-ранейшаму застаюцца старыя-новыя задачы: павышэнне ўзроўню вытворчасці і павелічэнне экспарту. Вось хоць бы прыклад Гродзенскай вобласці. Тут усё разлічылі, пад лён аддалі 7000 га, загружаны два заводы. А ў той жа Віцебскай плошчы, лічы, удвая большыя, але заводаў не 4, а 8. Міністру сельскай гаспадаркі і ўраду трэба будзе разабрацца з матэматыкай. Быць узорам для льняной галіны краіны Карэлічы абавязвае гісторыя. Бо менавіта гарадскі пасёлак выбралі Радзівілы для размяшчэння ўласнай ткацкай мануфактуры ў сярэдзіне XVII стагоддзя, што нават знайшло зараз адлюстраванне на гербе пасёлка. На шчыце два залатыя поясы з кветкамі лёну.
Для льняной галіны краіны была распрацавана цэлая праграма
Правялі маштабную мадэрнізацыю заводаў. Напрыклад, абнаўляць Аршанскі нават дапамагалі кітайскія партнёры. Зараз у краіне 22 льнозаводы. Фінансавыя справы ідуць у гару ў параўнанні з мінулым годам. Нездарма гавораць, хто пасее лён - пажне золата. Адносна аб'ёмаў вытворчасці ў свеце мы ў лідарах. А яшчэ ў топ-20 экспарцёраў. У прыгожых лічбах статыстыкі ёсць і зваротная карцінка. Вядома, у галіне не ўсё проста. Лён культура капрызная, гэтак жа паводзіць сябе і на рынку. Важна не гнацца за павелічэннем плошчаў, а адточваць тэхналогіі, каб атрымліваць самы каштоўны доўгі лён. Апроч мадэрнізацыі новых ліній, у краіне закуплялі і сельгастэхніку. Бо праблемы, як правіла, пачынаюцца з тэхналогій апрацоўкі.
Вытворчасць у Карэлічах практычна безадходная. Апроч доўгага і кароткага валакна, якое, акрамя Оршы, ідзе на экспарт, тут робяць шпагаты і вяроўкі. Вырабляюць такія карысныя алей і насенне лёну. Шыюць на прадпрыемстве рабочае адзенне для сябе і на продаж. А яшчэ выпускаюць кастрабрыкеты, якімі топяць кацельню на тэрыторыі завода і прадаюць усім ахвотнікам. Гэта сусветная тэндэнцыя - экалагічны трэнд разумнага спажывання. У калекцыях як знакамітых, так і брэндаў мас-маркету абавязкова адзенне з лёну. Гэта прыкмета добрага густу. Нездарма замежным гасцям Кіраўнік дзяржавы пастаянна дорыць беларускія камплекты з лёну. Апошні раз перадаваў жонцы амерыканскага прэзідэнта Меланні Трамп абрус з сурвэткамі. Ды і сам не раз прызнаваўся, што спіць на льняных прасцінах. Рэклама ад Прэзідэнта дарагога варта. А вось што далей чакае галіну, Кіраўнік дзяржавы распавёў калектыву прадпрыемства.
Прэзідэнт сустрэўся з калектывам прадпрыемства
Якасць сыравіны - сёння самая вялікая праблема для галіны. Яшчэ адна - рэнтабельнасць. Зрабіць ільноперапрацоўку ў Беларусі прыбытковай - задача нумар 1. Быццам бы ўсё ў нас ёсць: і сыравіна, і магчымасці, нават замахнуліся ўласную тэхніку вырабляць, ды і шыем з лёну добрыя рэчы. Але над тэхналогіямі і маркетынгам яшчэ трэба будзе, вядома, папрацаваць. Калі ўвесь свет прытрымліваецца экатрэнду, мы маглі б прыстойна зарабіць на продажах нашых экалагічных матэрыялаў. Забяспечваць натуральнай тканінай трэба і ўласны рынак. Наогул усім звёнам у гэтым ланцугу (ад насення да экспарту) патрэбна стратэгія. Многія пытанні павінны ператварыцца ў кропку - размова сёлета пра развіццё галіны на ўзроўні Прэзідэнта будзе апошняй.
