З чаго пачынаецца Радзіма? Гэты далёка не рытарычнае пытанне ў пачатку тыдня як нельга лепш апісвала рабочыя паездкі Прэзідэнта па Магілёўскай і Віцебскай абласцях.
І не толькі таму, што першым у графіку лідара значыўся менавіта СВК "Калгас "Радзіма". Справа ў тым, што задачы і канкрэтныя даручэнні Аляксандра Лукашэнкі мясцовай уладзе і бізнесу ў правінцыі ахапілі ўвесь падмурак развіцця малой радзімы. У дадзеным выпадку Бялыніцкага раёна і трохвугольніка Орша - Балбасава - Барань.
Падмурак гэты складаецца з эфектыўнай вытворчасці, будзь тое аграрная, прамысловая або сфера паслуг. Плюс сацыяльная сфера - вопыт "Радзімы" тут паказальны. Плюс комплекснае добраўпарадкаванне і навядзенне парадку на зямлі.
Рубежнай датай па ўсіх трох кірунках названы "чырвоны дзень календара" - 7 лістапада. Менавіта да гэтага тэрміну і Бялыніцкі раён, і Балбасава - як маркеры праекта "малой радзімы" павінны паказаць першыя рэальныя вынікі. Якія - ведае наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў. Яго матэрыял далей у "Галоўным эфіры".
З чаго пачынаецца Радзіма? Бялыніцкі СВК "Радзіма" пачынаецца з простай, але эфектыўнай тэхналогіі агравытворчасці і асаблівага сацыяльнага кантракта. Зарплаты, занятасць, прэміі і надбаўкі за добрасумленную працу, і нават выхаванне дзяцей. Здаецца, усё на паверхні, але "Радзіма" ў Год малой радзімы дэманструе проста ўнікальны вынік, асабліва па мерках "прасеўшага" Бялыніцкага раёна. Па большасці паказчыкаў ад рэнтабельнасці да сярэдняга ўзросту калектыву (44 гады), "Радзіма" - абсалютны перадавік. Гаспадарка выйграе за кошт дысцыпліны, калектыўнай падтрымкі і даверу да кіраўніка.
У наступным годзе "Радзіма" адзначыць 90-гадовы юбілей. 37 з іх гаспадарыць Аляксандр Міхайлавіч. Менавіта ён паспрачаўся з навуковым шаблонам і даказаў практыкай, што арганічныя ўгнаенні і глыбокі подсціл больш эфектыўныя, чым драбненне саломы на полі. А масіўныя жалезабетонныя фермы па 5 і вышэй тысяч галоваў буйной жывёлы саступаюць невялікім фермам, створаным з сялянскай руплівасцю.
Рэнтабельнасць пад 80% - лепшы стымул для тыражавання эксперыменту. Тут і міністр згодзен.
Лагічнае пытанне Прэзідэнта: чаму, маючы гэткі пераканаўчы прыклад пад бокам, нават Бялыніцкі раён які год адстае ў развіцці. Даручэнне жорсткае - паказаць вынік у раёне да канца 2020 года, а да 7 лістапада паставіць у кожнай буйной гаспадарцы тыпавы і практычны комплекс па прыкладзе "Радзімы".
Вядома, абмеркавалі з Прэзідэнтам і тое, як утрымаць свайго спецыяліста на сваёй зямлі. Тут ведаюць: у СВК "Радзіма" 8 з 10 працаўнікоў - гэта выпускнікі мясцовых школ. А на вакансіі - конкурс. Так, сярэдняя зарплата пад тысячу. Так, стыпендыі вучням за паспяховасць і бацькам за прыкладнае выхаванне. Так, ільготы па камуналцы, адпачынак у санаторыях, даплаты працуючым пенсіянерам. Але галоўнае - у салідарным і адказным падыходзе. Нават дзеці ў гаспадарцы ўдзельнічаюць у навядзенні парадку на зямлі.
Не хлебам адзіным славіцца "Радзіма". Тут і новы храм, лепшы ў раёне. Свая алея славы, дом культуры і нават музей з адноўленай старажытнай кузняй і "гасцёўняй", дзе пякуць сапраўдны вясковы хлеб і захоўваюць традыцыі дзядоў і прадзедаў.
Акунуцца ў мінулае і паказаць сябе кіраўніком Прэзідэнт у музеі просіць эканаміста сучаснага - Марыю Васілевіч. Дзяўчына скончыла эканамічны, але прыехала павіншаваць бялыніцкіх аграрыяў як "Міс Беларусь 2018". Тытул абавязвае бліскаць на фешэнэбельных подыумах, але выхаванне падказвае бываць і на народных урачыстасцях.
Мы, вядома, спыталі ў Марыі, ці гатовая яна прыняць прэзідэнцкую прапанову і паспрабаваць сябе ў аграрнай эканоміцы. Апынулася, у кожным жарце - толькі доля жарту.
Гэтую адмысловую адданасць, бадай, самаму нялёгкаму працоўнаму шляху і свайму роднаму краю адзначыў Прэзідэнт, звяртаючыся да мясцовых працаўнікоў. У мясцовым амфітэатры - ён таксама гонар "Радзімы".
Сваю ўдзячнасць лідар падмацваў афіцыйнай падзякай калектыву, народным аўтамабілем і вялікім канцэртам майстроў мастацтваў з усёй Беларусі. Хоць галоўны падарунак усё ж зробяць сабе самі мясцовыя жыхары, калі выведуць увесь Бялыніцкі раён з цяжкага становішча. Гэта паабяцалі зрабіць Прэзідэнту да яго наступнага візіту на 90-годдзе гаспадаркі.
Унікальная магчымасць убачыць гонар савецкай, а зараз і беларускай, авіяінжынернай думкі ў такім паўразабраным стане. Або, як гавораць тут, без апярэння і сучаснага інтэлекту. Бо гэта тыя самыя Мі-24, якія пасля дзясятка лакальных канфліктаў мінулага, уключаючы Афганістан, за жывучасць і баявую моц назвалі лятаючымі танкамі.
Тут, на Аршанскім авіярамонтным, "танкі" аднаўляюць, мадэрнізуюць і вяртаюць у лад. Так, сёння прадпрыемству няпроста - цяжар крэдытаў, нядобрасумленны інвестар і праблемы з камплектуючымі. Але, калі ўлічыць, што рынак для такой тэхнікі ад Перу і Мексікі да Персідскага заліва і Азіі, і той факт, што лакальных канфліктаў у свеце менш не становіцца, усе праблемы і цяжкасці толькі часовыя, і гэтыя "танкі" яшчэ палятаюць.
Трохвугольнік Орша - Барань - Балбасава пад асаблівай увагай Прэзідэнта. Завод - стратэгічны, месца - унікальнае для жыцця, ды яшчэ і маяк таго, як трэба добраўпарадкоўваць малую радзіму. Дзе адказнасць дзяржавы, а дзе - мясцовых жыхароў і бізнесу.
Амаль сем гадоў таму на завод прыйшоў украінскі інвестар. Кампанія "Мотар Січ" узялася не толькі мадэрнізаваць прадпрыемства, але і ўвесь пасёлак Балбасава. Такой была ўмова Прэзідэнта. Але па факце інвестар закінуў і прадпрыемства, і пасёлак. Даўгі, недагледжанасць і адсутнасць выразнай перспектывы - з гэтым лідар мірыцца не стаў, адзначыўшы - тут працуюць нашы людзі, амаль палова Балбасава, а значыць, гэта наша адказнасць - ад Прэзідэнта да міністра, губернатара і пасялковай улады.
Прэзідэнт катэгарычны - да канца месяца вызначыцца з ведамаснай падпарадкаванасцю прадпрыемства - з гэтага часу гэта дзяржаўная справа.
Стратэгія ў завода ёсць, яна ўключае ўласную вытворчасць камплектуючых і партфель кантрактаў з больш як двух дзясяткаў краін свету. Пад брэндам дзяржваенпрама іх будзе значна больш. Рэпутацыя і дзяржаўны падыход дапамогуць.
Балбасава і Орша - гэта яшчэ і ўнікальны лагістычны вузел. Патэнцыяльна звяжа парты Балтыкі і Расіі з чыгуначнымі і аўтамабільнымі калідорамі, што праходзяць тут з захаду на ўсход і з поўдня на поўнач. У праекце цэнтра ёсць свая прамысловая зона, кветкавая біржа і нават тэрмінал для бізнес-авіяцыі. Па сутнасці, былая завадская ўзлётна-пасадачная паласа стане паўнацэннай авіягаванню, хоць і з упорам на транзіт грузаў. Тры ўмовы Прэзідэнта: хуткасць рэалізацыі, ідэальны парадак на аб'екце і ў наваколлях, плюс рабочыя месцы і сацыяльная сфера.
Галоўная праблема - стан узлётна-пасадачнай паласы. Пакрыццё зношана і патрабуе капітальнага рамонту. У гэтым Прэзідэнт упэўніўся асабіста, праехаўшы па ўзлётнай на аўтамабілі. Зрэшты, кіраўнік Мінтрансу запэўніў - праект падрыхтуюць аператыўна, з разлікам, што паласа будзе здольная прымаць паветраныя судны любога прызначэння і габарытаў.
Паралельна будзе ісці і абнаўленне Балбасава - ад рамонту дарог і жылля да добраўпарадкавання.
Шыкоўнае месца для жыцця - упэўнены Прэзідэнт, а будзе прыгажэйшым. Ёсць план развіцця, бізнес гатовы ўкладваць у інфраструктуру, але без удзелу мясцовых жыхароў не абысціся. Як паказвае вопыт, толькі сваё, з гаспадарскім падыходам, даўгавечна.
Асабіста ўпэўніцца, што ў Балбасава ўсё атрымалася, Аляксандр Лукашэнка мае намер на лістападаўскія святы. Там будзе відаць, наколькі сваёй вялікай і прыярытэтнай справай людзі лічаць сваю малую радзіму.
