Сёння на нарадзе ў Прэзідэнта Беларусі абмяркоўвалі адну з самых найважнейшых для любой краіны тэм - працу сістэмы адукацыі ў цэлым, і правілы прыёму ў ВНУ і ССНУ, у прыватнасці. Такая размова наспела даўно. Бо ва ўмовах развіцця эканомікі пастаянна расце попыт на спецыялістаў высокага ўзроўню, а таму працэс адукацыі не павінен адставаць ад сучасных рэалій. Праблемы тут ёсць і адна з галоўных - незапаўненне бюджэтных месцаў у навучальных установах, што гаворыць аб нізкай папулярнасці сярод абітурыентаў тых або іншых, патрэбных для краіны спецыяльнасцяў. Як выправіць сітуацыю, укараніць раннюю прафесійную арыентацыю або ўвесці дадатковыя прэферэнцыі для маладых спецыялістаў - яшчэ трэба вырашыць. Як бы то ні было, галоўная задача застаецца нязменнай - неабходна рыхтаваць высокакваліфікаваныя і запатрабаваныя кадры. Сённяшняя размова атрымалася наколькі адкрытай, настолькі і плённай.
Як вынік, новая рэдакцыя правіл прыёму ў ВНУ і ССНУ будзе дапрацаваная і ў найбліжэйшы час укаранёная ў жыццё. Усе падрабязнасці - у рэпартажы Алесі Высоцкай.
Якімі павінны быць правілы прыёму ў ВНУ і ССНУ, каб бюджэтныя месцы былі запоўненыя, а выпускнікі запатрабаваныя ў патрэбных дзяржаве прафесіях. Спрэчкі аб гэтым ішлі амаль два гады. Прапаноў было шмат, і не ўсе яны выклікалі захапленне ў кіраўнікоў навучальных устаноў. У дыскусіях з'явіўся праект, які павінен задаволіць усіх - і абітурыентаў, і рэктарскі састаў, і дзяржаву. Яго і вынеслі сёння на абмеркаванне. У зале парадку 60 чалавек: вышэйшыя службовыя асобы краіны, кіраўнікі практычна ўсіх вядучых ВНУ і ССНУ краіны, як дзяржаўных, так і прыватных.
Прэзідэнт адразу ж спыніўся на праблемах.
Моладзь становіцца прагматычнай. Імкнецца выбіраць спецыяльнасці, якія ў будучыні дадуць добры заробак. Але акрамя вучобы, заўважыў Кіраўнік дзяржавы, у выпускнікоў з'яўляюцца і іншыя прывабныя варыянты жыццеўладкавання. Напрыклад, прадпрымальніцтва.
Яшчэ адна праблема. Своеасаблівы сумны вынік прыёмнай кампаніі - 2013. Сотні бюджэтных месцаў аказаліся незапоўненымі. Галоўная прычына крыецца ў непапулярнасці спецыяльнасцяў, якія прапаноўваюцца навучальнымі ўстановамі. На думку экспертаў, эфектыўным сродкам прыцягнення абітурыентаў магла б стаць ранняя прафарыентацыя школьнікаў. У Прэзідэнта ёсць сваё бачанне пытання.
Адным са сродкаў павышэння прывабнасці вострадэфіцітных спецыяльнасцяў магло б стаць увядзенне дадатковых прэферэнцый для маладых спецыялістаў.
Што могуць зрабіць у гэтым кірунку арганізацыі і мясцовыя ўлады? - звярнуўся да ўдзельнікаў нарады Кіраўнік дзяржавы. Пазіцыю Міністэрства адукацыі агучыў міністр Сяргей Маскевіч. Новая рэдакцыя правіл прыёму як раз і нацэлена на рашэнне гэтых праблем. Правілы прыёму даюць таксама прэферэнцыі, напрыклад, для тых, хто паступае ў сельскагаспадарчыя навучальныя ўстановы.
Так, пры паступленні на дзённую форму ёсць дадатковая магчымасць здаваць унутраныя экзамены, па аналогіі з цяперашняй завочнай формай навучання. Калі ж абітурыент паступае на скарочаную праграму навучання, прапаноўваецца здаваць толькі два выпрабаванні па профільных прадметах.
Плюс да гэтага паступіць можна і без уступных выпрабаванняў. Калі гэта спецыяльнасці педагагічнага профіля, а сам абітурыент - пераможца або прызёр алімпіяд.
Ёсць і іншыя прапановы.
Адно з галоўных пытанняў - расціць кадры, неабходныя краіне. На гэты Аляксандр Лукашэнка неаднаразова звярнуў сёння ўвагу ўсіх прысутных. Дарэчы, сёння на аднаго рабочага прыходзіцца два з вышэйшай адукацыяй.
На праблемах уступных выпрабаванняў і прапановах па іх вырашэнні спыніўся прафесар Анатоль Рубінаў. Спікер верхняй палаты парламента. Шмат гадоў узначальвае дзяржаўную камісію па кантролі за ўступнай кампаніяй. Яго думка - цэнтралізаванае тэсціраванне сябе апраўдала. А што датычыцца правіл прыёму, то іх удасканальваць неабходна.
Акадэмік Рубінаў назваў правільным прапанову адмяніць паасобны конкурс для выпускнікоў сельскіх і гарадскіх навучальных устаноў. Ёсць меркаванне і ў адносінах да іншых льгот.
Кіраўнік дзяржавы прапанаваў выказацца ўсім удзельнікам нарады, тым больш, што яшчэ на стадыі падрыхтоўкі праекта гучалі розныя думкі.
Імпульс, дарэчы, дала леташняя ўступная кампанія. Калі з усіх, хто здаў цэнтралізаванае тэсціраванне, амаль 36 працэнтаў не пераадолелі парог па балах. У выніку многія ВНУ і ССНУ засталіся з вялікім недаборам.
Так, у рэктара Беларускага дзяржаўнага эканамічнага ўніверсітэта альтэрнатыўнае бачанне навацый па мэтавай падрыхтоўцы.
Не згодны рэктар і са здачай толькі двух прадметаў. Будучыя спецыялісты павінны быць пісьменнымі і ведаць мовы.
Іван Шыло, рэктар Беларускага аграрна-тэхнічнага ўніверсітэта ўпэўнены, што новыя правілы дапамогуць замацавацца кадрам на вытворчасці.
Да абмеркавання далучыўся і міністр сельскай гаспадаркі. Лічыць, што за дзяржаўны бюджэт павінны вучыцца толькі тыя, хто прыйдзе па гэтых спецыяльнасцях працаваць у стратэгічнай галіне для краіны - аграпрамысловым комплексе.
Рэктар Мазырскага педуніверсітэта Валянцін Валетаў таксама спыніўся на праблеме недабору. У яго ВНУ гэта 25 працэнтаў па леташняй кампаніі. На гэты раз упор зроблены на новыя, больш прывабныя для моладзі спецыяльнасці.
Кіраўнік ваеннай акадэміі Сяргей Бобрыкаў закрануў тэму, якую падхапілі ўсе сілавікі. Калі нізкі бал па непрофільным прадмеце пакінуў за парогам ВНУ вялікую частку абітурыентаў.
Падводзячы вынік, Прэзідэнт яшчэ раз падкрэсліў, што ніякіх рэвалюцый у арганізацыі прыёму не будзе. Падыходы, якія існуюць, сябе апраўдваюць. І галоўнае, чым трэба кіравацца пры прыняцці рашэнняў, гэтаа меркаванне грамадзян.
Для замацавання спецыялістаў прыцягваць у навучальныя ўстановы трэба людзей, якія зрабілі ўсвядомлены выбар прафесіі, лічыць Кіраўнік дзяржавы. І тут узнікае шэраг пытанняў да якасці адукацыі.
Асобна Кіраўнік дзяржавы спыніўся на заработнай плаце настаўнікаў. З павелічэннем нагрузкі павінна была вырасці і аплата працы. На практыцы, сумы аказаліся малаважнымі.
Да старту прыёмнай кампаніі застаецца зусім мала часу. Новая рэдакцыя правіл будзе дапрацаваная і аператыўна ўкаранёная ў жыццё. Як заявілі сёння на нарадзе, правілы застануцца стабільнымі і адзінымі для ўсёй краіны.
Пасля гарачых дыскусій з Палаца Незалежнасці ўдзельнікі нарады выходзілі пад уражаннем. Ужо ў сакавіку дакумент можа быць падпісаны.
