Такая пільная ўвага да дрэннай звычкі на самым высокім узроўні выяўляецца сістэматычна. Актуальнасць пытання відавочная: паводле звестак статыстыкі, у Беларусі курыць амаль палова мужчын і чвэрць жанчын. Узрост самых заўзятых курцоў ад 24 да 39 гадоў. Прычым кожны трэці штодня выкурвае больш за пачак цыгарэт. Яшчэ ў 2002 быў прыняты дэкрэт, закліканы знізіць спажыванне тытуню, і неабходныя змены ўносяцца ў яго рэгулярна. Але належнага эфекту, на жаль, няма. На думку Аляксандра Лукашэнкі, для дасягнення дадатнага выніку патрэбныя не татальныя забароны, а прадуманы комплекс мер. Так, напрыклад, электронныя гаджэты для курцоў прыраўняюць да тытунёвых вырабаў, а звычайная цыгарэта ў рэстаране можа павярнуцца дадатковым рахункам у выглядзе штрафу. Як супрацьстаяць благім тэндэнцыям, а згубную звычку зрабіць нямоднай? За абмеркаваннем сачыла Ілона Красуцкая.
Для абывацеля гэта здаецца парадаксальным. Адзін з вядучых вытворцаў тытунёвых вырабаў у свеце праводзіць дзясяткі сацыяльных акцый у Беларусі супраць курэння. Напрыклад, татальны кантроль за непаўналетнімі, якія ўсімі праўдамі і няпраўдамі імкнуцца набыць цыгарэты ў рознічным гандлі. Супрацоўнікі кампаніі штогод правяраюць больш за тысячу магазінаў. Усё па прынцыпе курэнне - гэта выбар выключна дарослага чалавека.
Падобна, тытунёвы дым над Беларуссю пачынае рассейвацца. А хмары над галовамі курцоў, наадварот, збіраюцца. Міністэрства здароўя Беларусі ініцыюе папраўкі ў антытытунёвае заканадаўства. Абноўлены праект дэкрэта сёння абмяркоўвалі на нарадзе ў Кіраўніка дзяржавы. Адна з ініцыятыў: прыраўняць электронныя цыгарэты і іх разнастайныя аналагі да тытунёвых вырабаў.
Зараз курцы электронных гаджэтаў будуць абавязаныя выконваць усе без выключэння правілы, якія дагэтуль датычыліся толькі людзей з цягай да звычайнага тытуню. Па-першае, гэта абмежаванне мінімальнага ўзросту пакупніка 18+, а таксама курэнне толькі ў спецыяльна адведзеных месцах.
Дарэчы, на днях амерыканскія навукоўцы даказалі: электронныя цыгарэты, якія чамусьці прынята лічыць бясшкоднай заменай тытунёвым вырабам, небяспечныя для здароўя. Усяго ў дыме электронікі выявілі 31 шкоднае хімічнае злучэнне. Самыя небяспечныя - акралеін і фармальдэгід. Яны раздражняюць слізістыя абалонкі вачэй і дыхальных шляхоў і пры гэтым негатыўна ўздзейнічаюць на цэнтральную нервовую сістэму. Вейпінгі ўжо забароненыя ў Тайландзе, Нарвегіі, Турцыі і Сінгапуры. Наступныя, хто збіраецца адкарэктаваць заканадаўства, - Кітай і Эміраты.
Дэкрэт №28 таксама прапаноўвае павялічыць спіс месцаў у Беларусі, дзе забароняць курэнне. Гэта кране рэстараны, кафэ, сферы забаўнага і гасцінічнага бізнесу, а таксама прыпынкі грамадскага транспарту. У спісе пад'езды, дзіцячыя пляцоўкі, спартыўныя аб'екты, санаторыі і гандлёвыя цэнтры. На думку Аляксандра Лукашэнкі, дадатны вынік у тытунёвай праблеме - гэта зусім не татальная забарона, а прадуманы комплекс мер.
Меры, гаварылі на нарадзе, безумоўна, жорсткія, але інакш нельга: занадта сумная статыстыка. Курыць кожны трэці беларус, уключаючы непаўналетніх.
Паводле вынікаў апытання, гэта амаль палова мужчынскага насельніцтва і чвэрць жанчын. Узрост самых заўзятых курцоў ад 24 да 39 гадоў. Прычым кожны трэці штодня выкурвае больш за пачак цыгарэт. Але ёсць і дадатная статыстыка: з 2014 года колькасць прыхільнікаў згубнай звычкі скарацілася на 14%.
У перспектыве звычайная цыгарэта ў беларускім рэстаране можа павярнуцца дадатковым рахункам у выглядзе штрафу. Папросту гаворачы, усе залы перастануць дзяліць для тых, хто курыць, і тых, хто не курыць. На іх тэрыторыі з'явяцца спецыяльныя пляцоўкі для аматараў падыміць.
У Амерыцы такая статыстыка нікога не здзіўляе: у рэстараны сем'і з дзецьмі пасля забароны курэння сталі хадзіць часцей. Тое ж самае і ў Еўропе.
А паводле інфармацыі Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, у ЗША і большасці краін Еўрасаюза колькасць інфарктаў у першы год дзеяння новага закона паменшылася на 17%, а праз 3 гады - на 36%.
Вось ужо два гады як у Расіі ўзмацнілі жорсткасць закона аб забароне курэння ў грамадскіх месцах. Мера, калі верыць статыстыцы, сябе апраўдвае. Не ў апошнюю чаргу, лічаць спецыялісты, і за кошт павелічэння штрафаў.
Самай эфектыўнай мерай у барацьбе з курэннем эксперты завуць павелічэнне тытунёвых акцызаў. Зараз сярэдняя цана пачка цыгарэт у Беларусі - долар. У Амерыцы - 7. У Францыі - 6 еўра. Увогуле, ёсць да чаго імкнуцца: курыць хутка будзе не толькі шкодна, але яшчэ і вельмі дорага. Чарговае павышэнне цэн на цыгарэты ў Беларусі адбудзецца ўжо ў гэты панядзелак.
І хоць здароўе, як гаворыцца, не купіш, адмова ад курэння станоўча адбіваецца не толькі на самаадчуванні, але і на кашальку. Умоўны разлік. Як правіла, заўзятаму курцу патрэбны адзін пачак за дзень. У сярэднім ён каштуе 2 рублі. Атрымліваецца, за год ён пускае на дым 720 рублёў. За гэтыя грошы можна купіць 240 кілаграмаў персікаў, 85 разоў схадзіць у басейн або адправіцца на адпачынак па ўпадабаным беларусамі маршруце ў Балгарыю.
У цэлым антытытунёвыя навэлы Кіраўнік дзяржавы падтрымаў, тым не менш дакумент дапрацуюць. І для подпісу праз месяц ён апынецца на стале ў Прэзідэнта. Адзінае, што хоць неяк зможа суцешыць беларускіх курцоў, - наш закон не самы строгі. У Фінляндыі, напрыклад, наогул курыць нельга. Паводле звестак Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, калі праблема не будзе вырашацца, то да 2030 года шкодная звычка будзе забіраць жыцці васьмі мільёнаў чалавек за год.
