Сёння сталі вядомыя падрабязнасці перамоў прэзідэнтаў Беларусі і Расіі ў Сочы. Іх агучыў Аляксандр Лукашэнка на вялікай нарадзе па выніках дыялогу Мінска і Масквы. Як адзначыў Кіраўнік дзяржавы, перамовы былі цяжкія, але дзейсныя. 6-гадінны дыялог уключыў у сябе самы шырокі спектр тэм. І рашэнні па большасці пытанняў знойдзеныя. Асновай перамоў стала выкананне Расіяй і Беларуссю дамоўленасцяў і пагадненняў, дасягнутых раней. Прынцыповая пазіцыя нашага боку - у выразным выкананні ўсіх абавязальніцтваў. У прыватнасці, у Сочы дамовіліся на працягу тыдня выпрацаваць план узаемных паставак сельгаспрадукцыі. Таксама Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін глыбока абмеркавалі палітычнае ўзаемадзеянне, украінскую тэматыку і супрацоўніцтва ў рамках інтэграцый. Падчас перамоў закранулі і шырокі блок фінансавых пытанняў. Ужо сёння ў тэлефоннай гутарцы, якая адбылася па ініцыятыве Масквы, прэзідэнты Беларусі і Расіі дадаткова абмеркавалі і знайшлі вырашэнне па галоўным пытанні сочынскага парадку перамоў. Канчаткова вырашанае пытанне аб выкананні дамоўленасцяў па паступленні ў наш бюджэт сродкаў ад мытных пошлін за сырую нафту і аб разліках з Беларуссю за прыродны газ, які пастаўляецца кампаніяй "Газпрам". Выключна на аснове ўзаемнай павагі і саюзных інтарэсаў атрымалася развязаць усе "вузкія месцы" інтэграцыі. Аб раўнапраўным сочынскім дыялогу лідараў, які дысцыплінуе выканаўцаў і напаўняе Саюзную дзяржаву рэальным эканамічным зместам, наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў.
Два раўнды сочынскіх перамоў сам-насам на ўзроўні прэзідэнтаў і ў шырокім фармаце з прыцягненнем топ-дывізіёна двух урадаў. У суме - звыш 8 гадзін. Грунтоўна і без фармалізму. Жнівень і верасень у курортнай, але працоўнай рэзідэнцыі "Бачароў ручай" "перазагрузілі" ўвесь спектр беларуска-расійскіх саюзных адносін. Ад сумеснай абароны і нафтагазавага пакета да лакальных, але прынцыповых для нашай эканомікі тытунёвых акцызаў і квот на грузаперавозкі. Калі нават чыста па-арыфметычным, у лоб, манетызаваць увесь пакет дамоў, ён перавысіць 30 мільярдаў долараў! І гэта ў кароткай перспектыве. Гіганцкая сума нават па мерках сусветнай эканомікі.
Лагічна, што сёння ўжо ў Мінску ўвесь напрацаваны "сочынскі багаж" дамоўленасцяў Прэзідэнт падрабязна разабраў з урадам. Каб ніводны нюанс ізноў не паставіў пад пытанне выкананне, ад якога сёння залежыць не толькі гандаль або фінансы, а сам ход інтэграцыі з удзелам Беларусі і Расіі.
Адкрываючы нараду, лідар прызнаецца: перамовы былі цяжкія, але дзейсныя. Дамовіліся па абсалютнай большасці пытанняў. Пры гэтым Беларусь нічога не прасіла, але адстойвала ўжо прынятыя пагадненні. Іх літаральнае выкананне - галоўны заклад "здароўя" адносін ва ўсіх фарматах.
Па тэмах. Стартавалі перамовы ўжо традыцыйна - з ваенна-палітычных пытанняў. Па-за бяспекай сёння няма эканомікі.
Пры безумоўнай важнасці і складанасці пытанні абароны межаў і бяспекі вырашаюцца значна хутчэй, чым пытанні таго ж свабоднага гандлю або роўнага доступу да сыравінных рэсурсаў. Бяспека - прамая кампетэнцыя прэзідэнтаў, а людзі ў форме - выдатныя выканаўцы. Калі б тая жа дысцыпліна вытрымлівалася, напрыклад, у нафтагазавай сферы, тэма даўно сышла б з саюзнага парадку.
Самае "дарагое" пытанне ў адносінах - па нафце і газе паўстла з-за невыканання піцерскіх рашэнняў прэзідэнтаў. Тады, у 2017-м, дамовіліся: Расія зніжае вывазныя пошліны на нафту да нулю, забіраючы з кампаній падаткамі, але кампенсуе Беларусі страты ў поўным аб'ёме. Механізм назвалі дзіўным словам "перамытноўка". І дамова працавала, але роўна датуль, пакуль сусветныя кошты на чорнае золата не папаўзлі ўверх, і ў Расіі не палічылі, што Беларусь занадта шмат зарабляе на перапрацоўцы. Занадта або не занадта - пытанне не з сферы дзяржаўных рашэнняў і дамоў. А таму да сустрэчы ў Сочы ўрады знайшлі адразу дзве развязкі нафтагазавай спрэчкі.
Аб выніковасці прамога дыялогу ў Сочы і рашучасці лідараў зняць усе набалелыя пытанні гаворыць просты факт. Ужо сёння па ініцыятыве расійскага боку адбылася тэлефонная гутарка прэзідэнтаў. Не чакаючы сустрэчы ў Душанбэ, лідары канчаткова вырашылі пытанне выканання нафтагазавых дамоўленасцяў. А гэта падмурак эканамічнага блока. У выніку і паступленні ў бюджэт Беларусі сродкаў ад мытных пошлін за сырую нафту, і разлікі за прыродны газ ужо сёння цалкам узгодненыя.
Работнікам беларуска-расійскай інтэграцыі і хацелася б знайсці тут сенсацыю, але прэзідэнты нават шанцу для гэтага не пакінулі - упэўненыя эксперты.
Вырашаны ў Сочы і самы стары ў адносінах - харчовы - дысбаланс. Калі наша мяса-малочная галіна па тых або іншых меркаваннях выціскалася з расійскіх прылаўкаў. Кардынальна новых механізмаў урады не прапанавалі - вярнуўшыся да ўжо традыцыйных балансах паставак. Іх удакладнілі, узгаднілі і падпішуць у Магілёве на форуме рэгіёнаў. Менавіта за такую празрыстасць, без прыватных інтарэсаў і дыскрымінацыі заўсёды выступала Беларусь. І, што важна, расійскія спажыўцы, якія галасуюць расійскім рублём за нашу якасць і натуральнасць.
Падрабязнасці харчовых балансаў агучыў профільны віцэ-прэм'ер Міхаіл Русы. Адзначыўшы, што па выніках года ўвесь узгоднены аб'ём павінен быць пастаўлены, а на год наступны пастаўкі хоць не на шмат, але вырастуць.
Каб мяса-малочных канфліктаў не ўзнікала надалей, прапанавана ўвесці адказнасць за выкананне балансаў, прычым з абодвух бакоў. І Беларусь настойвае на падобным дысцыплінаваным стымуле.
Ніводная паспяховая інтэграцыя немагчымая без роўных умоў гаспадарання. Асабліва калі вытворчасці так цесна звязаныя, як беларуска-расійскія. Напрыклад, у машынабудаванні - трактары, грузавікі і гарадская тэхніка, часам проста немагчыма падлічыць, колькі ў іх расійскія камплектуючыя, працы і матэрыялаў, а колькі беларускія. Прасцей лічыць іх саюзнымі. Уключаючы на роўных ва ўсе праграмы падтрымкі - ад дзяржзакупак да звароту ўтыльзбораў. Менавіта на гэтым настойвае Беларусь, адкрываючы сумесныя прадпрыемствы ў Расіі і падтрымліваючы расійскія рэгіёны прамымі пастаўкамі на самых ільготных у свеце ўмовах.
Крытыка Прэзідэнта ўрадам пачутая. Да 1 кастрычніка на руках у перагаворшчыкаў будзе поўны і аб'ектыўны аналіз умоў у саюзным машынабудаванні. З фактамі і лічбамі. Для Беларусі, як і для Расіі, гэта пытанне прынцыповае, і нават палітычнае. Бо за кожнай кааперацыяй у прамысловасці - дзясяткі працоўных калектываў і сотні тысяч працоўных месцаў. А гэта і імпартазамяшчэнне ва ўмовах санкцый, і выбаршчыкі, і тыя, хто сёння рэальна напаўняе пенсійны фонд.
Прамкааперацыя важная яшчэ і як фактар эканоміі рэсурсаў у цяжкія часыы, і як падмурак агульнай прамысловай палітыкі ў рамках Еўразійскага саюза. Без яе ніводная эканамічная дамова не жыццяздольная ў перспектыве.
Немагчымая еўразійская інтэграцыя і без паспяховай крэдытнай гісторыі. Аднабаковы перагляд фінансавых абавязальніцтваў заўсёды падрывае давер да фінансавых інстытутаў і зніжае іх прывабнасць для новых удзельнікаў. Адгэтуль так пазітыўна была ўспрынятая рынкамі навіна аб хуткім вылучэнні 6-га еўразійскага крэдытнага траншу Беларусі. Як любяць гаварыць у свеце фінансаў - галоўны рэсурс банкіраў нават не грошы, а рэпутацыя.
Сёння расійская эканоміка жыве ва ўмовах цяжкіх санкцый. І б'юць яны ў першую чаргу па сферы высокіх тэхналогій.
Яшчэ і таму так важныя для двухбаковага і глабальнага парадку прыклады поспеху саюзнікаў у вялікіх і тэхналагічных праектах. Яркі ўзор - атамнае будаўніцтва, дзе Расія канкурыруе з такімі гігантамі, як ЗША, Францыя і Японія. Канкурыруе за ўсю Еўразію. Узорнапаказальная беларуская атамная станцыя - не проста будпляцоўка, гэта вітрына магчымасцяў і Расатама, і надзейнасці ўсёй расійскай энергетыкі нават ва ўмовах санццыйнага ціску. Таму атамны праект гучаў асобным блокам на перамовах у Сочы.
Яшчэ два найважныя пытанні, па якіх у найбліжэйшы час саюзнікі прыйдуць да згоды, звязаныя з мяжой і лагістыкай. Прэзідэнта Расіі "здзівіў" факт дыскрымінацыі беларускіх грузаперавозчыкаў на карысць польскіх і прыбалтыйскіх. Мала таго што квоты абмяжоўваюць сумленную канкурэнцыю, дык яшчэ і прэферэнцыі раздаюцца тым краінам, якія праводзяць далёка не дружалюбную палітыку ў дачыненні Расіі.
Гэтак жа ненармальна ўспрымаецца на саюзнай прасторы аднаўленне мяжы паміж Беларуссю і Расіяй. Прынамсі для замежнікаў. Што абсалютна законна і празрыста для праваахоўнікаў дзвюх краін заязджаюць на беларускую тэрыторыю, але не могуць трапіць у Расію.
Сваю перакананасць Беларусь гатовая адстойваць з фактамі на руках. Так за паўтара года без віз да нас прыехалі больш як 130 тысяч замежнікаў. Пры гэтым ніякіх выдаткаў у сферы нелегальнай міграцыі або нацыянальнай бяспекі Расія не панесла. І нават такое масавае спартыўнае свята, як чэмпіянат свету па футболе не сапсавала агульную карціну. А значыць, свае абавязальніцтвы Беларусь выконвае і гатовая да агульнай візавай прасторы ад Брэста да Камчаткі. Як верны саюзнік і надзейны фарпост бяспекі на заходніх межах.
Сёлета беларуска-расійская інтэграцыя адзначыла паўналецце. 21 год, які пацвердзіў, што выбар саюзніка быў невыпадковым, ад саюзных абавязальніцтваў Беларусь не адступіць, але як сур'ёзны і пастаянны суб'ект міжнародных адносін будзе змагацца за літаральнае і безумоўнае выкананне ўсіх пагадненняў.
Узор такой пастаяннай і паслядоўнай палітыкі Беларусь і Расія як раз і прадэманстравалі ў Сочы. Дзе без "падарункаў", "кленчанне" і "хаджэнняў з працягнутай рукой", а выключна на аснове ўзаемнай павагі і саюзных інтарэсаў атрымалася развязаць усе вузкія месцы ўзорнай у Еўразіі інтэграцыі.
