Беларуская дыпмісія ў Казахстане сёння адзначае наваселле. Новы комплекс будынкаў пасольства, жылы комплекс і рэзідэнцыя пасла размясціліся ў прэстыжным новым цэнтры сталіцы. Цырымонію адкрыцця прымеркавалі да афіцыйнага візіту Прэзідэнта Беларусі ў Казахстан. Лідар ужо ў Нур-Султане і правёў першую нефармальную сустрэчу са сваім калегам Касым-Жамарт Такаевым. Дарэчы, лідар саюзнай рэспублікі сустракаў Аляксандра Лукашэнку ў аэрапорце асабіста. А гэта і на дыпламатычнай, і на звычайнай жыццёвай мове знак асаблівай павагі да госця. Асноўныя перамовы на вышэйшым узроўні заўтра раніцай. Розніца ў часе ў нас 3 гадзіны. Але гэта не перашкодзіла сёння дзелавым колам сінхранізаваць час і намаганні ў агульных інтарэсах. На бізнес-форуме падпісалі паўтара дзясятка кантрактаў і пагадненняў - прыкладна на 75 мільёнаў долараў. А таксама падрыхтавалі новыя праекты па зборцы ліфтаў, фармацэўтыцы, адукацыі, IT і нават космасе. Адзін, але такі насычаны дзень у сэрцы Цэнтральнай Азіі ў адным матэрыяле сабраў наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў.
Справа амерыканскія калегі, крыху наводдаль Узбекістан, а дворыкі рэзідэнцый паслоў Беларусі і Паўднёвай Карэі амаль датыкаюцца. Можна па-суседску разам праводзіць свецкія прыёмы і раўты на свежым паветры. У такім размяшчэнні нашай новай дыпмісіі ў Нур-Султане няма ні геапалітыкі, ні таямнічай дыпламатыі. Толькі добра падабраная пляцоўка ў прэстыжным раёне з выглядам на самую вялікую ў Цэнтральнай Азіі мячэць Хазрэт Султан. Вось яе 50-ы купал і мінарэты адлюстроўваюцца ў люстраных фасадах пасольства.
Сёння новы архітэктурны ансамбль дыпмісіі адкрылі афіцыйна.
Нашы дыпламаты ўжо і дэ-юрэ, і дэ-факта навасельцы. Хоць пераезд пачалі яшчэ тыдзень таму.
Увесь сімвалізм саюзных адносін Беларусі і Казахстана ў гэтым сціплым па мерках вялікіх дзяржаў, але па-гаспадарску акуратным і функцыянальным комплексе. Галоўны корпус як Палац Незалежнасці ў мініяцюры. Працэнтаў на 70 тут беларускія матэрыялы і начынне - як вітрына нашага будкомплексу. Пры гэтым у дэталях угадваецца і мясцовы стыль. Валошкавыя шторы з арнаментам - у колер флага Казахстана. Дрэва, мармур, разьба падтрымліваюць архітэктурную моду Нур-Султана. Віншуючы з наваселлем, высокія госці скажуць, што фасад-абалонка, нарэшце, годная глыбокага зместу беларускай дыпламатыі.
Як сімвал новага жыцця пасольства - дзве елкі.
Справа ад параднага ўвахода. Два віцэ-прэм'еры Турчын і Скляр плюс, вядома, намаганні пасла асабіста.
Далей кароткая экскурсія па комплексе. Госці адзначаць: у Нур-Султане бывае ветрана, выдатна, што незвычайную для дыпмісій дзіцячую пляцоўку беражліва схавалі паміж жылым корпусам і рэзідэнцыяй пасла. Такі ж гаспадарскі падыход прасоўваюць у адносінах саюзнікаў.
Новае пасольства гэта толькі фасад саюзных адносін. А вось падмурак - эканоміка - у гэтыя хвіліны прасоўвалася на бізнес-форуме Беларусі і Казахстана. 2 сотні кампаній, 1,5 дзясятка новых кантрактаў і пагадненняў. Толькі па мясной групе амаль падваенне экспарту. Традыцыйна моцныя здзелкі ў БелАЗа, Гомсельмаша, МТЗ і бабруйскіх машынабудаўнікоў, барысаўскіх фармацэўтаў і рагачоўскіх харчавікоў. Кантракты на 75 мільёнаў долараў падпісалі прама на форуме. З перспектыў зборачныя вытворчасці ліфтаў і камбайнаў.
Вынік у лічбах за мінулы год пакідае змяшаныя пачуцці. Па тавараабароце крыху не дацягнулі да 900 мільёнаў (896 мільёнаў долараў). Дадалі траціну - добра.
Але не ўзялі псіхалагічную планку ў мільярд. Яе два гады назад вызначылі два прэзідэнты. Стратэгічны зачын - інвестыцыі. Казахстан уклаў у Беларусь 18,8 млн долараў - рост у пяць разоў. Але за першыя 6 месяцаў гэтага года тэмп зменшылі прыкладна ўдвая. І яшчэ факт - наш экспарт у асноўным - правераная часам і ДАСТамі класіка - харчаванне, тэхніка, касметыка і мэбля.
Дзве вялізныя залы і яшчэ дзясятак салонаў па ўсім Казахстане. Уладкоўваць дом з душой - наша агульная традыцыя. Дырэктар салона прызнаецца, не мэбляй адзінай. Асія з Беларусі ў партфелі з заказамі везла сыр. Тут у, Нур-Султане, у цане наша касметыка, абутак і трыкатаж.
Адкрыць новыя нішы - над гэтым як раз працуюць на форуме. Патэнцыяльна межаў няма. IT, лагістыка, будаўніцтва і фармацэўтыка. Нават космас і той можа працаваць у інтарэсах саюзнікаў. Узорныя прыклады ёсць. Напрыклад, лічбавы інтэлект сталіцы Нур-Султана - шмат у чым стварэнне беларускіх айцішнікаў.
У нас IT Беларусь - тут “Лічбавы Казахстан”. Ніша для высокіх тэхналогій адкрытая і пакуль не занятая. Яшчэ адзін прыярытэт - новая індустрыялізацыя. У фарватэры мегапраекта - Новы шаўковы шлях - краіна прыцягвае ў эканоміку 27 мільярдаў долараў. Патрэбныя новыя заводы, кампетэнцыі тэхнароў і інжынерная адукацыя пад ключ - як раз гэтым славіцца Беларусь.
У шэрагу экспертаў, вядома, былі асцярогі - мяккі транзіт улады ў Казахстане можа зблытаць карты. Але ўжо відавочна - і фізіка, і хімія адносін у нас з Цэнтральнай Азіяй не разавыя, а стратэгічныя.
Гэта ўзаемнае прыцягненне і размяшчэнне - чытаецца ва ўсіх дэталях строгага пратакола афіцыйнага візіту.
Борт нумар адзін у Нур-Султане сустракае асабіста Прэзідэнт Казахстана.
Палітычны жэст чытаецца як максімальная павага і прыхільнасць да госця.
Наступны пункт маршруту - манумент "Абаронцы Айчыны". Параўнальна малады, як і сама сталіца, няма і 20-ці, але атрымлівае ў спадчыну савецкую традыцыю памятаць і паважаць сваіх герояў. Цэнтральная стэла - 101 колас (па ліку народаў Казахстана) і Радзіма-маці, але не з мячом, а з чашай, нібы падкрэслівае - на наша стагоддзе войнаў і ўзрушэнняў ужо хопіць.
Вянок ад Прэзідэнта Беларусі ўсталёўваюць ля Вечнага агню ў памяць аб усіх абаронцах, уключаючы, вядома, і казахстанцаў, якія вызвалялі нашу Беларусь.
Дыпламаты ведаюць, наколькі важныя асабістыя і нефармальныя зносіны лідараў. Часта без гальштукаў, часам на хаду - на палях самітаў і сусветных форумаў. Вопытны Касым-Жамарт Такаеў нефармальныя зносіны з беларускім лідарам ставіць перш пратакольных перамоў. У прэзідэнтаў - мноства пытанняў для глыбокага абмеркавання.
Дыпламаты ведаюць, наколькі важныя асабістыя і нефармальныя зносіны лідараў.
Напрыклад, нафтахімія. Або зняцце бар'ераў унутры агульнага Еўразійскага саюза. Далёка не ўсё залежыць ад Беларусі і Казахстана - краін у саюзе пяць, але ўзгодненая пазіцыя Мінска і Нур-Султана важная прынцыпова.
Аб гэтым, дарэчы, напярэдадні візіту агенцтву "Хабар" гаварыў Аляксандр Лукашэнка.
Толькі дзве гэтых пазіцыі - свабодны і празрысты рынак вуглевадародаў і ўхіленне бар'ераў для лагістыкі ўнутры саюза маглі б падвоіць тавараабарот. На жаль, пакуль і ў Мінску, і ў Нур-Султане вельмі стрыманыя ацэнкі поспеху еўразійскага праекта.
Падрабязней аб гэтым прэзідэнты і члены ўрада будуць гаварыць ужо заўтра. У вузкім і шырокім перагаворных саставах. Плюс плануецца далучыць да мазгавога штурму першага Прэзідэнта Казахстана.
У сусветнай практыцы афіцыйных візітаў на вышэйшым узроўні гэта, вядома, рэдкасць. Але рэдкім і нават унікальным на ўсёй прасторы Еўразіі лічаць дзяржаўны вопыт Нурсултана Назарбаева. Так што планаваная сустрэча - далёка не фармальнасць, а рэальнае намаганне па-ўсходняму мудра разблытаць гордзіеў вузел саюзных супярэчнасцяў.