Мінск і Кішынёў зацікаўленыя развіваць прамысловую кааперацыю і гандаль

6 июня 2017

Малдова можа і надалей разлічваць на Беларусь як на надзейнага і адкрытага партнёра. З гэтай заявы Прэзідэнта сёння пачалася сустрэча Аляксандра Лукашэнкі з прэм'ер-міністрам гэтай краіны. Павел Філіп прыбыў з двухдзённым візітам. Праграма ва ўрадавай дэлегацыі насычаная. Мінск і Кішынёў зацікаўленыя развіваць прамысловую кааперацыю і гандаль. Дарэчы, чым багатая Малдова, можна было ўбачыць на форуме "Белагра", які адкрыўся сёння. Шэраг міжнародных дамоў паміж дзяржавамі падпісаны ў Савеце Міністраў.

Уражанні гэтага дня і падрабязнасці беларуска-малдаўскіх перамоў зараз даведаемся ў нашага палітычнага аглядальніка Наталлі Брэвус.

Можна сказаць, што гэтае лета пачынаецца ў Беларусі з візіту малдаўскага прэм'ера. Праўда, "пачынаецца" - гэта дакладна не пра беларуска-малдаўскія адносіны. Сувязі паміж краінамі не перарываліся, нягледзячы на тое, хто знаходзіўся ва ўладзе ў гэтай дзяржаве. Але жыццё паказвае, што трэба не стаяць на месцы і рухацца далей. Дадаваць у гандлі, развіваць кааперацыю. Гэта разумеюць і ў Мінску, і ў Кішынёве. Візіт кіраўніка ўрада папярэднічае перамовам на вышэйшым узроўні. Так што настрой на дыялог - было прыкметна - на ўсіх франтах.

Апошні час Малдова перажывае не самы просты перыяд у сваёй гісторыі. Пачынаючы з 2009, краіну час ад часу скалынаюць унутраныя праблемы. То скандалы - накшталт крадзяжу амаль што мільярда долараў з банкаўскага сектара краіны, то пратэсты - людзі абураліся падзеннем узроўню жыцця. Мінулы год для дзяржавы прайшоў пад знакам важных падзей. Абнавіліся палітычныя вярхі. Аднак адчуваецца - ёсць разыходжанні ў знешнім курсе краіны. Урад на чале з прэм'ерам, які прадстаўляе Дэмакратычную партыю, мае намер рухацца шляхам еўраінтэграцыі. У 2014 Малдова падпісала пагадненне аб асацыяцыі з ЕС. Але цяперашні кіраўнік краіны - выхадзец з партыі сацыялістаў - бачыць перспектывы ў аднаўленні сувязяў з еўразійскай пяцёркай. Гэты вектар быў асноўным у перадвыбарнай праграме прэзідэнта Ігара Дадона, за якую і прагаласавалі жыхары рэспублікі. Кіраўнікі ЕАЭС нават дамовіліся даць Кішынёву статус назіральніка пры інтэграцыйным аб'яднанні.

Гэта значыць, Малдова ў актыўным пошуку зручнай палітычнай формулы. У ёй шмат невядомых, але вось у чым улады гэтай краіны адзіныя, дык гэта ў тым, што супрацоўніцтва з афіцыйным Мінскам будзе адназначна на карысць дзяржаве. Бо гэта сяброўства, праверанае часам.

Вядома, палітыка ўплывае на эканоміку - менавіта аб эканоміцы гаварылі сёння больш. Закраналі гэтую тэму і крыху раней прэзідэнты, калі сустракаліся на палях еўразійскага саміта ў Бішкеку. Умовіліся лідары пра перамовы ў ліпені. Тое, што ў нашай краіне адкрытыя для ініцыятыў малдаўскіх партнёраў, было зразумела пасля сустрэчы Аляксандра Лукашэнкі і Ігара Дадона.

Гэты меседж прагучаў і на сустрэчы з прэм'ерам. Павел Філіп на пасадзе кіраўніка ўрада з 2016. Фон быў не лепшы, але за мінулы год беларуска-малдаўскі гандаль наблізіўся амаль да чвэрці мільярда долараў. Замахнуцца гатовыя на больш вялікую лічбу, якая ўдвая больш. Калі б не спад у гандлі, гэта б ужо сёння было рэальнасцю. Прыходзіцца наганяць.

Павел Філіп, прэм'ер-міністр Малдовы: "Я з упэўненасцю магу сказаць, што адносіны на выдатным узроўні. Гэта дзякуючы вам, дзякуючы адкрытаму і канструктыўнаму стаўленню. Калі было цяжка, Беларусь працягнула руку дапамогі, калі ў нас былі праблемы з рынкамі на СНД. Вось гэтую адкрытасць і шчырасць мы шануем і будзем рабіць усё магчымае, каб захаваць такія адносіны".

Гэты пазітыў і адкрытасць адчуваецца на жыццёвым узроўні, гаворыць Вікторыя Крукава. Журналістка з Малдовы прыехала да нас упершыню, рыхтуе рэпартаж з Беларусі. Уразіла, што нават выпадковыя прахожыя адгукаліся на просьбы гасцей сталіцы. Ды і сам горад здзівіў.

Здавалася б, чысціня на вуліцах - бытавыя дробязі, але ў малдаўскай сталіцы, дзеліцца Вікторыя, гэта стала праблемай. Такой, што прыйшлося ўмяшацца нават прэм'еру. Ёсць чаму павучыцца - і не толькі ў гэтым. Менавіта з Беларуссю ў Малдове звязана абнаўленне ў такіх важных для цэнтра, ды і для ўсёй краіны сферах, як прамысловасць і грамадскі транспарт. Апошнія 7 гадоў актыўна супрацоўнічаюць з Белкамунмашам. Частку тралейбусаў закупілі, а потым пачалі збіраць у сябе. Узяліся і за беларуска-малдаўскі гібрыдны тралейбус, які можа праехаць больш за пяцьдзясят кіламетраў без электрасеткі на батарэях.

На вуліцах гарадоў гэтай рэспублікі могуць неўзабаве з'явіцца і аўтобусы МАЗ, сабраныя ў Малдове. Праект зараз распрацоўваюць. Просьба беларускага боку - узяць яго на ўрадавы кантроль. У гэтай краіне паспяхова дзейнічаюць два прадпрыемствы па выпуску беларускіх трактароў. Наогул усё беларускае для малдаван аўтаматычна са знакам якасці.

Больш прадпрыемстваў беларускага паходжання - справа часу. Бо тыя, што ёсць, - гэта толькі верх айсберга. Сумесных праектаў можа быць значна больш.

Беларусь гатовая падлучыцца і да мадэрнізацыі аўтамабільнай і чыгуначнай інфраструктуры, якая праводзіцца ў Малдове. Не выпадкова ў графіку візіту прэм'ера значыцца наведванне "Штадлера". Прыглядаецца. Дарэчы, Сусветны банк аптымістычна глядзіць на Малдову і прагназуе краіне рост эканомікі сёлета.

Чым багатая Малдова, можна было ўбачыць на форуме "Белагра", які сёння адкрыўся пад Мінскам. Гэтая краіна - ганаровы госць. Як жа тут без знакамітага малдаўскага віна?

Віарэл Безэдэ, гендырэктар дзяржпрадпрыемства па вытворчасці він (Малдова): "Мы - адно з самых вялікіх дзяржпрадпрыемстваў па вытворчасці він. У 2005 годзе мы былі занесеныя ў Кнігу рэкордаў Гінэса, маючы самую вялікую калекцыю він у свеце. Колькасць бутэлек - 1,5 млн. Пачынаючы з года ўраджаю 1969 . У Беларусь мы прывезлі некалькі экзэмпляраў калекцыйнага віна. А таксама віно, якое нам цікава прапаноўваць для рынку Беларусі. Гэта пеністае віно і сухое віно - чырвонае, ружовае і белае. Мы зараз шукаем партнёраў для доўгатэрміновых".

Прыкладна чвэрць малдаўскага віна экспартуецца на беларускі рынак. Наогул, аграбізнес - ключавы артыкул прыбыткаў для Малдовы. Выставу прэм'еры дзвюх дзяржаў наведваюць разам. Гэта, можна сказаць, узаемная прэзентацыя.

Малдаўская дзяржава славіцца не толькі вінаробствам. Прыехалі да нас і тыя, хто займаецца пастаўкамі гародніны, садавіны. Усяго два дзясяткі кампаній. Жадаюць завязаць больш кантактаў.

Віталій Захарыя, дырэктар арганізацыі па прыцягненні інвестыцый і прасоўванні экспарту (Малдова): "Гэта наш гонар. Ён экспартуе сваю прадукцыю на ўвесь свет. Гэта хлеб, шмат прысмакаў. Між іншым, яны імпартуюць з Беларусі муку. І жадаюць вырабляць хлеб пад назвай "Беларусь". Спадзяёмся, што нашы людзі ацэняць гэты прадукт у Малдове. Беларусь - гэта вароты для іншых краін СНД, у тым ліку для Расіі. Праз Беларусь пастаўляецца шмат малдаўскай прадукцыі на расійскі рынак. Для нас Беларусь важная і з пункту гледжання транзіту малдаўскай прадукцыі".

Ужо затым раўнд урадавых перамоў праходзіць у Саўміне. Канструктыўна, празрыста, прадказальна - гэта ключавыя ацэнкі супрацоўніцтва прэм'ерамі. Сумесная міжурадавая камісія трымае руку на пульсе наяўных праектаў. Перспектыўным для краін можа стаць узаемадзеянне ў будаўніцтве. У тым ліку і дарожным.

Вынікам двухбаковага дыялогу стала падпісанне пакета міжнародных дакументаў, Яны закранаюць шмат пытанняў - ад міжрэгіянальнага супрацоўніцтва да эканамічных праграм. Дамовіліся не змяншаць тэмп. Сярод падпісаных дакументаў і праграма супрацоўніцтва ў культуры на найбліжэйшыя тры гады. Альянс у гэтай сферы замацавалі сімвалічна ў Белдзяржфілармоніі. Тут урачыста стартавалі Дні культуры Малдовы.

На сцэне Вялікай залы філармоніі - адзін з найстарэйшых калектываў краіны. Ансамбль песень і танцаў "Флуераш". Прафесійны калектыў быў створаны яшчэ ў 45-ым годзе мінулага стагоддзя. З гастролямі артысты аб'ездзілі паўсвету. Для беларусаў праграма асаблівая. Не абышлося без фірменнай "Малдаванескі". Парны танец, у аснове якога круг стаў сімвалам сяброўства дзвюх краін.

Жэст павагі і памяці - ускладанне вянка да манумента Перамогі - абавязкова значыцца ў праграме візіту. Наперадзе ва ўрадавай дэлегацыі Малдовы яшчэ адзін насычаны дзень. Па таму, што яшчэ значыцца ў праграме візіту, можна меркаваць аб інтарэсах малдаўскага боку. Упор - на абнаўленне чыгуначнага транспарту, вялікая ўвага развіццю IT-сферы - як-ніяк прэм'ер доўгі час працаваў на пасадзе міністра інфармацыйных тэхналогій. Жадаюць убачыць і што ёсць перадавое ў беларускім АПК. Гэта калі не перазагрузка беларуска-малдаўскага дыялогу, то ўжо сапраўды жаданне выйсці на новы ўзровень супрацоўніцтва і эканомікі ў палітыцы.