Пазбавіць свет ад тэрарызму. Пра гэта сёння гаварылі Прэзідэнт Беларусі і намеснік генсака ААН

4 сентября 2019

Знайсці проціяддзе ад тэрарыстычнай пагрозы. Журналісты называюць яе чумой XXI стагоддзя, галоўнай праблемай і небяспекай для міжнароднай стабільнасці.

Пра гэта сёння гаварылі Прэзідэнт Беларусі і намеснік Генсака ААН Уладзімір Варанкоў. Дыпламат узначальвае контртэрарыстычнае ўпраўленне арганізацыі. 

Падраздзяленню ўсяго некалькі гадоў, але ўжо зараз выклікі часу зрабілі яго ледзь ці не ключавым. Экстрэмісты ўсё часцей прымяняюць сучасныя тэхналогіі. Таму Беларусь і ААН заклікаюць сусветную супольнасць даць экстрэмістам і іх прыхільнікам годны адпор. Бо ўжо заўтра штучны інтэлект можа стаць больш небяспечным, чым ядзерная боегалоўка, а пост у інтэрнэце – больш моцным, чым аўтамат. Наша краіна актыўны ўдзельнік розных праграм пад эгідай ААН. І далей мы маем намер супрацьстаяць пагрозе № 1. Прынцыповая пазіцыя Прэзідэнта - вырашаць праблемы тут і зараз, а не адмоўчвацца.

Гэта Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў і ў знакавай прамове напярэдадні падчас адкрыцця канферэнцыі па барацьбе з тэрарызмам. Наколькі магутны сігнал атрымала сусветная супольнасць? І ці такі страшны тэрарызм, як пра яго кажуць? Наш палітычны аглядальнік Аляксей Волкаў працягне тэму.

Даволі доўга сусветныя дзяржавы жылі па прынцыпе "тэрарызм адзіны, а метады два". Двайная гульня, калі з аднымі трэба змагацца, а іншых выкарыстоўваць у сваіх мэтах, ужо даўно выйшла за рамкі якіх-небудзь правіл і прывяла да правалу. Экстрэмісты хоць з гэтага часу і самі па сабе, але перыяд такой стратэгічнай атрафіі прывёў да таго, што ў гэтай барацьбе мінулае прайграна, сучаснасць трывожная, а будучыня незразумелая і сыходзіць у лічбу. Што рабіць і як быць? Гэта абмяркоўваюць эксперты ў Мінску.

Афіцыйная назва канферэнцыі ў Мінску - "Барацьба з тэрарызмам пры дапамозе інавацыйных падыходаў і выкарыстанне новых і ўзнікаючых тэхналогій". Аднак гэта толькі намінальна апісвае той ланцужок пытанняў і праблем, якія абмяркоўваюць эксперты. Клубок тэрарызму закручваўся яшчэ дзесяцігоддзі таму і разблытаць яго - гэта значыць глядзець у гісторыю гэтага небяспечнага феномена.

А ўзнік ён тады, калі арганічны разрыў паміж дзвюма звышдзяржавамі дасягнуў апагею ў сярэдзіне XX. Некаторыя рэгіёны раздзірае ад болю дагэтуль.

Спрабаваць перамагчы тэрарызм паасобку - усё роўна, што лезці на слуп, намазаны тлушчам, - бессэнсоўна. І сёння, калі ёсць палітыка, але поўнасцю адсутнічае стратэгія, такая размова на такім экспертным і высокім узроўні - першы інгрэдыент антыдоту. Што яшчэ раз падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка, абмяркоўваючы з намеснікам Генеральнага сакратара ААН Уладзімірам Варанковым лекі ад чумы тысячагоддзя.

Тэрарызм у сеткі неадчувальны. Адсюль і пытанне: як адрэзаць экстрэмістаў і тых, хто ім спачувае, ад фінансавых патокаў? Бо нават "Ісламская дзяржава", арганізацыя, якая страціла дэ-факта ўсе свае тэрыторыі, мае на рахунках падстаўных фірм і людзей 300 мільёнаў долараў. А ёсць і тыя, хто пад выглядам брокераў і бізнесменаў вядуць справы цэлых кампаній, чыя мэта - уліванне грошай у ісламскую стратэгію.

Актыўнае развіццё тэхналогій разам з выгадамі прынесла і шмат праблем для спецслужб і вартавых парадку. У тым жа даркнэце тэрарысты чым толькі не гандлююць пад лічбавым покрывам. Зброя, наркотыкі, ёсць верталёты, танкі, а разлік у крыптавалюце дазваляе схаваць нават крупінкі камп'ютарнага кода, што там геалакацыю.

Дарэчы, адзін з лейтматываў канферэнцыі па барацьбе з тэрарызмам у Мінску - небяспечныя магчымасці тэхналогій. Так, яны нясуць выгады ў жыццё, але ўжо зараз тэрарысты ведаюць і, больш за тое, умеюць рабіць зброю на 3Д-прынтары. А раздрукаваць можна і бомбу.

Металадэтэктар і піснуць не асмеліцца на кавалак пластыка. Важней і страшней, што існуюць дзясяткі тысяч сайтаў, здольных навучыць нават падлетка, ствараць падобнае. 

Кожны другі баявік Галівуда пачынаецца са сцэны, дзе тэрарысты выкрадаюць коды ракет і пагражаюць імі ўсяму свету. Адгэтуль яшчэ адна небяспека -  штучны інтэлект - сур'ёзны памочнік у прамысловасці, IT-сферы, у медыцыне пры выкарыстанні адэптамі хаосу  здольны навучыцца  і сам узломваць абаронныя сістэмы - з-за гэтага краіны марнуюць каласальныя грошы на сцэны з праграмных кодаў. А Беларусь прапаноўвае пабудаваць "пояс лічбавага добрасуседства" - агульную ініцыятыву па барацьбе са штамам хаосу. 

Азіз Аль-Ансары, эксперт (Катар): "Хацеў бы падзякаваць Беларусі, ураду за тое, што сталі гаспадарамі такой канферэнцыі і знаходзяцца ў кантакце з офісам ААН. Разам яны надаюць вялікае значэнне праблеме, якая зараз закранае ўвесь свет - уварванне тэхналогій у бяспеку. Я спадзяюся, гэтая канферэнцыя збярэ ў сабе ўсе патрэбныя парады  і рэкамендацыі - гэтакі гайд для ўсяго свету, у тым ліку для ўдзельнікаў ААН аб тым, як супрацьстаяць тэрарызму, які пранікае  праз інтэрнэт і сацыяльныя медыя і іншым шматлікім пагрозам".

Тэхналогія "фальшывых людзей" або Deepfake - спараджэнне нейрасеткі, алгарытм дазваляе штучна ствараць малюнак чалавека, аж да радзімкі і падкладваць  у любое відэа. Больш за тое,  нейрасеткі саманавучальныя. Працэс ідзе нават у гэтыя хвіліны. І толькі справа часу, калі замест забаўных ролікаў "а-ля замяні аднаго акцёра іншым" іх пачнуць выкарыстоўваць  для падробак і правакацый тэрарысты. 

І менавіта 3 верасня Беларусь прапанавала зрабіць днём развітання з тэрарызмам. Аляксандр Лукашэнка, гаворачы як ёсць, не хаваючыся за дыпламатычнымі штампамі, узяў слова ў кіраўніка Міжпарламенцкага Саюза Габрыэлы Куэвас Барон, каб падкрэсліць: Мінск гатовы не толькі абмяркоўваць, але і вырашаць праблему. 

Стварэнне тэрарыстаў звышдзяржавамі, лічбавая бездань з нелегальнага гандлю і вербаваннем часам  нават дзяцей, геапалітычная блізарукасць у выглядзе разбурэння дагавора аб ракетах меншай і сярэдняй далёкасці. 

Аляксандр Лукашэнка біў у самыя болевыя кропкі. Аб такіх рэчах палітыкі ведаюць, але маўчаць. І прамова Прэзідэнта ператварылася ў загалоўкі.

У кантэксце міжнароднай барацьбы з тэрарызмам не абышлі бокам і даўнюю прапанову Беларусі  "Хельсінкі-2". Дакумент, які патрэбен усім, але кожны баіцца ўпусціць выгаду, таму праграма міру і буксуе. 

Томас Грэмінгер, генеральны сакратар АБСЕ: "Я вельмі шаную ролю Беларусі ў навядзенні мастоў. Думаю,  гэта важна ў сітуацыі, калі паміж Усходам і Захадам пралягла глыбокая прорва, і ў нас дагэтуль ёсць канфлікт на тэрыторыі Еўропы. Гэта вельмі важна прапанаваць платформу для дыялогу. Гэта толькі сярэдзіна шляху. Мы атрымалі доўгатэрміновую прапанову ад Беларусі. Я падтрымліваю Прэзідэнта Аляксандра Лукашэнку і яго прапановы па "Хельсінкі -2". І не варта хвалявацца, калі мы не зможам рэалізаваць гэта сёння або заўтра. Але гэта ключ для бяспекі Атлантычнага альянсу. І важна працягваць разважаць у гэтым кірунку".

На працягу ўсёй канферэнцыі замежныя эксперты адзначалі, што, маўляў, дзякуй Мінску за такі важны дыялог. Падзяка, гэта вядома, прыемна, і ўсё ж у гэтую эпоху рэальных і віртуальных тэрарыстаў, канфліктаў Беларусь прапаноўвае свае інструменты ад страху,  які і спараджае войны і нянавісць. Абы лекі падзейнічалі.