Перамовы былі цяжкімі, але дзейснымі. Гэтая фраза, сказаная нашым Прэзідэнтам па выніках сочынскіх сустрэч, адразу ж ператварылася ў загалоўкі шматлікіх выданняў. У пятніцу на чарнаморскім узбярэжжы кіраўнікі дзяржаў і ўрадаў дзвюх краін правялі вялікі перагаворны марафон, які доўжыўся больш чым шэсць гадзін.
Наконт гэтай сустрэчы з удзелам прэм'ераў і іх намеснікаў лідары дамовіліся роўна месяц таму - 22 жніўня там жа, у Сочы. За 30 дзён вялікую работу правялі і ўрад, і профільныя міністры, правёўшы шмат сустрэч і тэлефонных перамоў з расійскімі калегамі. Зверка гадзіннікаў працягвалася нават за гадзіну да сустрэчы прэзідэнтаў: тэт-а-тэт размаўлялі прэм'ер-міністры дзвюх краін.
Забягаючы наперад, скажам: гэтай сустрэчы будзе прысвечаная большая частка нашай праграмы. Усе дамоўленасці сістэматызуем і патлумачым, каб вынікі гэтай гутаркі саюзнікаў былі зразумелыя кожнаму. А спачатку зазірнем у закуліссе вялікага перагаворнага дня.
Вольга Макей назірала за сустрэчамі непасрэдна ў Сочы і абяцае расказаць тое, пра што вы яшчэ не чулі ў выпусках навін.
Сталіца зімовай Алімпіяды - 2014, галоўны курорт Краснадарскага края і самы доўгі горад Расіі. Працягласць Сочы ўздоўж берагавой лініі - 146 кіламетраў. Усё гэта пляжы, якія штогод вабяць 6 мільёнаў турыстаў. Дарэчы, з тыдзень таму адпачывальнікі знялі тут вось такія кадры. Пагаспадарыў ураган.
"Штарміць", "раскалыхвае саюзную лодку" - так нярэдка пішуць і некаторыя эксперты пра адносіны Мінска і Масквы. Каб такіх здагадак не ўзнікала, і сустракаюцца палітыкі так часта. Прэзідэнты Беларусі і Расіі тута жа, у Сочы, у рэзідэнцыі Уладзіміра Пуціна бачыліся роўна месяц таму.
Нягледзячы на тое што верасень падыходзіць да канца, у Сочы бархатны сезон. Як бачым, на пляжах шматлюдна. Гэта тэрыторыя санаторыя "Беларусь", а зусім побач (літаральна за некалькі метраў) знаходзіцца тая самая рэзідэнцыя "Бачараў Ручай", дзе і праходзілі перамовы прэзідэнтаў дзвюх краін.
Вось так па-суседску нават тут, на курорце, побач Беларусь і Расія. Ды і жыццё Саюзнай дзяржавы лідары таксама абмяркоўваюць па-суседску, бачацца часта. З пачатку года гэта ўжо сёмая сустрэча Аляксандра Лукашэнкі і Уладзіміра Пуціна і трэцяя ў Сочы. Як і ў жніўні, цяперашнія перамовы прымае "Бачараў Ручай". Мясцовыя жыхары гэтае месца называюць Бачаркай.
Гэта тэрыторыя рэзідэнцыі Прэзідэнта Расіі "Бачараў Ручай". Яе яшчэ называюць летняй дачай. Для рэпарцёраў тут асаблівы, строгі рэжым працы. Напрыклад, будынак, дзе праходзяць перамовы, можна здымаць толькі з гэтага пункта, адкуль мы і здымаем. Яшчэ адзін варыянт - з вугла, але далей пачынаецца берагавая лінія, і ахова строга забараняе яе паказваць. Асаблівы прапускны рэжым тут і для рэпарцёраў, абавязковы такі бейдж. Адрозніваюцца ў беларускіх і расійскіх журналістаў яны флажком.
У чаканні сустрэчы рэпарцёры бавяць час у цені. Крамлёўскі пул журналістаў прывык, што мерапрыемствы з Уладзімірам Пуціным рэдка пачынаюцца своечасова. Праз паўтары гадзіны чакання прэсу запускаюць у залу перамоў.
Фатографы імкнуцца заняць лепшыя месцы для здымкі.
На крэслах падказкі для дэлегацый: прозвішчы міністраў і віцэ-прэм'ераў. Каб не прагучала: "Не так селі".
Тым часам на ганку ўжо сустракаюцца прэзідэнты Беларусі і Расіі. Добрыя адносіны паміж палітыкамі характарызуе факт, што Уладзімір Пуцін Аляксандра Лукашэнку вітае звыклым для сяброў словам "Здароў!"
Пасля будзе цёплае прывітанне Дзмітрыя Мядзведзева. А ўжо потым першым у залу перамоў увойдзе прэс-сакратар Пуціна Пяскоў. Праз секунду пад успышкі фотаапаратаў з'яўляюцца і кіраўнікі дзяржаў.
Перш чым пачаць пратакольную частку, лідары чакаюць усіх удзельнікаў перамоў. Як і дамаўляліся прэзідэнты на мінулай сустрэчы, на гэты раз мець зносіны будуць у шырокім фармаце: з прэм'ерамі, іх намеснікамі і некаторымі профільнымі міністрамі. Па складзе зразумелы і парадак дня: Ляшэнка і Козак адказваюць за энергарэсурсы, Русы і Гардзееў - гэта пастаўкі харчавання. Зрэшты, тое, што праблемныя пытанні існуюць, не ўтойваюць і прэзідэнты. Але да гэтай сустрэчы некаторыя шурпатасці ўжо адшліфавалі ўрады.
Галоўнае - гэта выкананне абавязацельстваў і дамоўленасцяў. А ўсе i, над якімі трэба будзе паставіць кропкі, вядомыя.
Перамовы ў пашыраным складзе працягваюцца дзве гадзіны, пасля яшчэ чатыры прэзідэнты размаўляюць сам-насам, зносіны працягваюць і ўрады. Шэсць гадзін у рэзідэнцыі дзяжураць і рэпарцёры, спрабуючы даведацца, што адбываецца за зачыненымі дзвярамі.
Вось віцэ-прэм'ер Сілуанаў выходзіць пагаварыць па тэлефоне. Ад каментарыяў журналістам адмаўляецца, вяртаецца назад у перагаворную.
А гэта ўдзельнікам сустрэчы выносяць чай. Кухар распавядае: чайнікі з падагрэвам. Вось выносяць дэсерты. Здавалася б, канец перамоў блізкі, але яшчэ дэсерты. І яшчэ.
Вось у калідоры зноў з'яўляюцца ўдзельнікі перамоў. Надзея журналістаў - Ігар Ляшэнка, які курыруе ў беларускім урадзе энергетычны комплекс.
Ад каментарыяў адмаўляецца і пасол Расіі Міхаіл Бабіч.
Нягледзячы на позні час (а рэзідэнцыю ўдзельнікі перамоў пакідалі ўжо пасля заходу сонца), сапраўды аб выніках перамоў гаварыць было рана. Бо сустрэчу сам-насам, без тэлекамер працягвалі прэзідэнты. Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін гаварылі больш чым шэсць гадзін.
Не ведаючы кантэксту, некаторыя журналісты прыняліся пісаць, маўляў, доўга - значыць не дамовіліся. Паспяшаліся. Вынікі гэтага доўгага дня наш Прэзідэнт агучыць ужо ў Мінску: перамовы былі цяжкія, але дзейсныя.
