Дадатковыя меры падтрымкі дзяцей і сем'яў з дзецьмі абмяркоўваліся сёння на шырокай нарадзе ў Кіраўніка дзяржавы

19 февраля 2019

Мэта - пераламаць негатыўныя тэндэнцыі змяншэння і старэння насельніцтва. Ад іх пакутуюць усе развітыя краіны свету. Наша рэспубліка, на жаль, не выключэнне. Пасля бэбі-буму яго адзначалі з сярэдзіны нулявых да 2016-га, калі з дзяржпадтрымкай сям'і будавала вялікае пакаленне 80-ых, Беларусь уваходзіць у дэкаду пакалення "разлому" 90-ых. Бацькоў менш, іх здароўе слабейшае, плюс ім псіхалагічна нашмат больш складана вырашыцца на шматдзетную сям'ю. Меры падтрымкі і стымулявання нараджальнасці ў Беларусі і сёння адны з самых эфектыўных у Еўропе і свеце. 11 кірункаў - ад сямейнага капіталу да льготнай нерухомасці. Штогод на гэтыя мэты інвестуецца да 5% ВУП. Але, як папярэджваюць навукоўцы, нават гэтага можа быць недастаткова. Адгэтуль даручэнне Прэзідэнта - сабраць усе разумныя прапановы, прапрацаваць іх у рэгіёнах, у першую чаргу з бацькамі, сістэматызаваць і ўкараніць у практыку. Сёння, па сутнасці, прайшло першае слуханне такіх навэл. Што прапанавана і які эфект чакаюць - Андрэй Крывашэеў даведаўся падрабязнасці.

Папярэдзіць дэмаграфічны спад, узмацніўшы меры падтрымкі нараджальнасці так і тады, калі яшчэ магчыма выправіць натуральнае змяншэнне насельніцтва. Гэта навуковай мовай. На мове простай і зразумелай дзяржава ставіць задачу спыніць або як мінімум запаволіць старэнне нацыі. Г. з. маці нараджаюць раней і больш, шматдзетнасць стымулюецца, дзеці і іх бацькі - здаровыя і з дахам над галавой. Аб канкрэтных мерах, дзеючых і будучых, гаварылі сёння на вышэйшым узроўні. Першае слуханне прапаноў паказала: сістэма ёсць, яна працуе, але мае патрэбу ў мадэрнізацыі.

Іншага дома Сняжана Башура ніколі не бачыла і не ведала. Калі яна нарадзілася, яе ўжо чакалі сястра і два браты. На працягу наступных 5 гадоў з'явіліся астатнія. Зараз у сям'і 7 дзяцей. Кожны - самастойны не па гадах. Усе памятаюць свой расклад, даты заняткаў у музычнай школе. Часам самі нагадваюць маці аб важных падзеях. Дарэчы, маці Вікторыя сама вырасла ў шматдзетнай сям'і, як і яе муж.

У бацькоў Ігара Башуры зараз 71 унук! Дзяліцца і падтрымліваць адно аднаго ў прадстаўнікоў гэтага роду ў крыві. Хоць, вядома, каб ствараць надвор'е ў доме, спачатку трэба пабудаваць гэты дом. І не самы стандартны. У кватэры - 5 пакояў. Хлопчыкі і дзяўчынкі жывуць асобна, свой пакой і ў самых малодшых.

На жаль, дэмаграфічны бум у гэтай сям'і і выключныя меры падтрымкі ад дзяржавы, а ў такім аб'ёме іх практыкуюць адзінкавыя дзяржавы ў свеце, не ратуюць ад старэння нацыі. Дзякуючы каласальным інвестыцыям у нараджальнасць Беларусі атрымалася максімальна расцягнуць па часе эфект вялікага пакалення 80-ых. Калі штогод на свет з'яўлялася больш як 100 тысяч немаўлятаў. Апошнія два гады паказалі: эфект не вечны. Дзеці 90-ых не спяшаюцца стаць бацькамі. Адгэтуль даручэнне Прэзідэнта - апярэдзіць дэмаграфічны спад і знайсці новыя стымулы для нараджэння новых беларусаў. Першае вялікае слуханне ініцыятыў прайшло сёння.

Па меркаванні навукоўцаў, калі пакінуць сістэму падтрымкі без мадэрнізацыі, то старэнне і змяншэнне насельніцтва штогод будуць праследваць Беларусь аж да 2040 года, калі за вырашэнне дэмаграфічнай праблемы возьмецца першае вялікае пакаленне ўжо суверэннай Беларусі. Г. з. адкладваць нельга. Ужо сёння беларусаў менш як 9,5 мільёна, і дэмаграфічныя нажніцы сціскаюцца. Праз 20 гадоў пераламаць або адкарэкціраваць сітуацыю будзе амаль немагчыма.

Ад таго, ці зможа Беларусь сёння згладзіць, а лепш - выправіць дэмаграфічны спад, залежыць дабрабыт будучых пакаленняў і стабільнасць дзяржавы. Цяперашнія дзеці - гэта занятасць, прыбыткі і пенсіі іх бацькам, нам сённяшнім. Яшчэ і таму дэмаграфія - пытанне нацыянальнай бяспекі і гэткае важнае. Калі вобразна, цяперашнія дзеці - гэта падмурак беларускай нацыі праз 20 гадоў. І важней за ўсё для іх ужо сёння мець дах над галавой. Прэзідэнт нагадвае аб жорсткім даручэнні вырашыць жыллёвае пытанне для шматдзетных.

Напярэдадні нарады губернатары і профільныя міністэрствы выслухалі шматдзетных бацькоў на асабістых сустрэчах, прыёмах і гарачых лініях. І галоўнае, што хвалюе сем'і, пытанні жылля. Міністр працы Ірына Касцевіч абяцае: у абнаўленні мер падтрымкі менавіта гэты запыт людзей будзе вырашацца прыярытэтна.

Не толькі квадратныя метры і дапамогі як вырашэнне. Шматдзетныя сем'і просяць паглядзець на вылічэнне стажу, занятасць і пенсійную падтрымку. Гэтыя ініцыятывы гучалі сёння. Напрыклад, магчымасць частковай занятасці для шматдзетных бацькоў або пашырэнне сфер выкарыстання сямейнага капіталу. І нават вырашэнне праблемы бясплоднасці - праз дзяржаўную падтрымку. Міністэрства, дарэчы, за.

Моцны аргумент, а царкве, якая паспела выказацца супраць, дзяржава прапаноўвае не тэалагічны дыспут, а сумесную працу па выхаванні маральна здаровага пакалення, сумесную барацьбу з абортамі, бытавым гвалтам і асабістым эгаізмам. Гэтыя фактары ўплываюць на дэмаграфію куды больш згубна, і тут дзяржава і царква могуць і ўжо працуюць разам.

Прэзідэнт, дарэчы, бачыць праблему яшчэ шырэй: здароўе бацькоў і дзяцей - гэта ніша, у якую неабходна інвеставаць больш і патрабаваць за вынік з профільных чыноўнікаў больш строга.

Сёння на нарадзе падрабязна вывучылі дзясяткі ініцыятыў ад усіх профільных і іншых міністэрстваў. Сабрана на паперы іх яшчэ больш - ад Міністэрства аховы здароўя да Мінадукацыі. Нараджэнне дзіцяці - гэта не разавая ўрачыстасць, гэта ўсё жыццё новага чалавека перад вачамі бацькоў. Ад пялёнак і дзіцячага садка да ўнукаў. Задача адказнай дзяржавы - прадумаць і ўдасканаліць усю гэтую вялізную сістэму, каб у бацькоў не было страху пашыраць сям'ю. Пытанне вельмі складанае, адгэтуль і даручэнне Прэзідэнта скласці ўсе навацыі, як пазл, у адзіную сістэму. Улічыць пажаданні людзей і магчымасці дзяржавы. Выявіць крэатыў там, дзе само жыццё падказвае рашэнні. І толькі пасля гэтага вынесці сістэму мер на паўторнае абмеркаванне і прыняцце на вышэйшым узроўні. Фантазій і пралікаў у абноўленай сістэме быць не павінна - занадта вялікі кошт памылкі. За гэтым будучыня беларусаў і Беларусі.