Пад знакам беларуска-індыйскіх адносін прайшоў гэты дзень у Нью-Дэлі.
Асноўны перагаворны дзень афіцыйнага візіту Прэзідэнта Беларусі ў Індыю выдаўся насычаным. Важнасць падзеі падкрэсліваў і ўзровень сустрэчы Аляксандра Лукашэнкі. Урачыстая цырымонія прайшла ў прэзідэнцкім палацы Раштрапаці-Бхаван. Рота ганаровай варты, гімны дзвюх краін і ўрачысты салют у гонар Прэзідэнта. Усё гаварыла пра тое, што Беларусь тут чакалі. Дружалюбныя адносіны паміж краінамі склаліся гістарычна. Палітычны дыялог адзначаны ўзаемным даверам, супадаюць погляды і пазіцыі па шматлікіх актуальных праблемах міжнароднага парадку дня. Час напоўніць двухбаковае партнёрства канкрэтным эканамічным зместам. Пра гэта і дамовіліся бакі сёння. Аляксандр Лукашэнка правёў перамовы з лідарам Індыйскай Рэспублікі Рамам Натхам Кавіндам, віцэ-прэзідэнтам і прэм'ер-міністрам. Самая вялікая краіна ў Паўднёвай Азіі - Індыя - сур'ёзны гулец на глабальным рынку. Ёсць цікавасць у вытворчай кааперацыі, навуцы і фармацэўтыцы, перспектыўная і сфера інвестыцый. Беларусь гатовая даць для індыйскіх інвестараў самыя выгадныя і льготныя ўмовы. І акажа падтрымку ў пытанні найхутчэйшага заключэння пагаднення аб свабодным гандлі Індыі з Еўразійскім эканамічным саюзам. Сёння ж афіцыйны візіт Кіраўніка беларускай дзяржавы ў Індыю завяршыўся. Аб яго выніках - рэпартаж з Нью-Дэлі Наталлі Брэвус.
Пра тое, якая Індыя сёння, гаворым з калегам, рэпарцёрам найбуйнейшага тэлеканала краіны. Ён рыхтуе рэпартаж аб супрацоўніцтве Беларусі і Індыі.
Кулуары афіцыйных перамоў выклікаюць прыхільнасць. Вялікая частка насельніцтва прыкладна ўзросту журналіста - 30 плюс-мінус. Таму, гаворыць Cідхат, узровень беларускай адукацыі - лепшая рэклама і візітоўка краіны.
Індыя вельмі рознааблічная краіна. У цэнтры Нью-Дэлі можна проста сустрэць заклінальнікаў змей, вядомых яшчэ ў старажытнасці, якія сёння прывабліваюць турыстаў.
З іншага боку, высокатэхналагічная краіна, уваходзіць у ядзерны клуб. Дзяржава адна з самых шматнацыянальных у свеце, з вялікай гісторыяй. Хапае праблем, але куды без гэтага, калі ў краіне жыве больш за мільярд 300 тысяч чалавек. Менавіта гэтая паўднёваазіяцкая дзяржава, на думку экспертаў, будзе паказваць стабільны рост у найбліжэйшыя гады. Штогод дадаваць як мінімум 7 %. Пакуль - на хвіліначку - трэцяя эканоміка свету, супрацоўніцтва з такім магутным сусветным гульцом нам толькі на руку.
Картэж беларускага лідара суправаджае конны эскорт. Каларытна! На плошчы перад прэзідэнцкім палацам Раштрапаці-Бхаван прынята праводзіць афіцыйныя цырыманіялы. Урачыста сустракаюць VIP-гасцей. Асаблівасць мясцовага дыппратакола - беларускага лідара вітаюць адразу і прэзідэнт, і прэм'ер-міністр Індыі.
Аляксандр Лукашэнка ўжо двойчы быў у Індыі, падтрымліваючы такім чынам дыялог на вышэйшым узроўні. У 97 годзе, у 2007 і вось зноў праз 10 гадоў. З тых часоў краіна прыкметна змянілася. Гэта не проста эканоміка свету, якая расце, але і ўплывовы глабальны гулец. Член "Вялікай дваццаткі", а таксама такіх структур, як Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва і БРІКС. Трэба сказаць, што актыўнасць Індыі на сусветнай арэне супала з прыходам да ўлады Нарэндры Модзі. Так часта і бывае, калі асоба палітыка вызначае стратэгію краіны. Выступаючы на ўрачыстай цырымоніі, Аляксандр Лукашэнка гаворыць, што дзяржавы чвэрць стагоддзя будавалі падмурак. Ёсць ад чаго адштурхнуцца сёння - з гэтага меседжа пачынаюцца афіцыйныя перамовы.
Два гады таму адбыўся першы афіцыйны візіт індыйскага прэзідэнта ў нашу краіну. Тады гэтую пасаду займаў Пранаб Мукерджы. Але з сярэдзіны лета ў Індыі новы прэзідэнт. Рам Натх Кавінд на пасадзе - крыху больш за месяц. Яму 71 год. Палітык з вялікім вопытам - быў парламентарыем, губернатарам аднаго з індыйскіх штатаў. У Індыі традыцыйна дзейнічае каставая сістэма - грамадства ўжо некалькі тысячагоддзяў падзелена на асноўныя саслоўі. Абраны прэзідэнт - прадстаўнік касты недатыкальных. Гэта прыкладна пятая частка індыйскіх жыхароў. І другі выпадак у гісторыі краіны, калі такую пасаду ў краіне займае прадстаўнік менавіта гэтай групы насельніцтва.
Кавінд - аднапартыец дзеючага прэм'ер-міністра. Гавораць, што для цяперашняга індыйскага кіраўніцтва на чале з прэм'ерам Нарэндрам Модзі стаўка на людзей не самага высокага саслоўя цесна звязана і з яго палітыкай, і з яго народным іміджам.
Жаданне быць бліжэйшым да народа ў прэм'ер-міністра было і ёсць. Як і амерыканскі прэзідэнт Дональд Трамп, Модзі актыўна мае зносіны з электаратам праз Twitter і Instagram. Палітолаг па адукацыі і кіраўнік правай індыйскай народнай партыі. Але зараз яго называюць мільянерам з трушчоб. Нарадзіўся ён у беднай сям'і, у дзяцінстве прадаваў гарбату на вакзале. Сёння Модзі хоча паставіць Індыю на інавацыйныя рэйкі.
З беларускім Прэзідэнтам перасякаліся ўжо двойчы за апошні год на палях саміту лідараў Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва. Аляксандр Лукашэнка агучвае ідэю выкарыстаць перавагі Беларусі не толькі для развіцця двухбаковых адносін з Індыяй, але і для супрацоўніцтва з ЕАЭС і Еўропай .
Індыя вядзе перамовы аб зоне свабоднага гандлю з ЕАЭС. Так што ідэя для краіны вельмі прывабнаяя, нягледзячы на ўсе цяжкасці росту Еўразійскага саюза. Чароўнай таблеткі ад усіх хвароб не прыдумалі нават індыйцы, якія лічацца лепшымі не толькі сярод матэматыкаў, але і фармацэўтаў. Усе намаганні - на барацьбу з анкалагічнымі захворваннямі, гепатытам, сухотамі.
Распрацоўкай такіх лекаў займаецца фармзавод у Бешанковічах. Індыйская кампанія - адзін з яго акцыянераў. Летам там адкрыўся міжнародны навукова-вытворчы комплекс.
Аляксей Сычоў, старшыня савета дырэктараў СААТ "Націвіта": "Наогул, з вопыту зносін з індыйскімі кампаніямі з'яўляецца вялікай складанасцю ўпэўніць іх у мэтазгоднасці ўдзелу ў нейкім праекце. Як правіла, яны развіваюць свае адносіны ў большай ступені ў форме гандлёва-эканамічных адносін. Па заказе вырабляюць або проста падаюць свае прадукты на нечы рынак. Магчымасць упэўніць іх у плане эканамічнай эфектыўнасці, перспектыўнасці нашага рынку, магчымасці рознай сумеснай дзейнасці, і першым чынам навуковай сумеснай дзейнасці, магчымасці выкарыстання Беларусі як платформы на іншыя рынкі Еўразійскага эканамічнага саюза - гэта было асноўным краевугольным каменем падчас перамоў з імі. І ў нас гэта ўсё атрымалася".
Міністэрства здароўя напярэдадні склала пагадненні з новымі кампаніямі. Прыток тэхналогій дазваляе зрабіць медыкаменты максімальна эфектыўнымі, але галоўнае - даступнымі і таннымі. Трансфер тэхналогій - і не толькі ў фармацэўтыцы. Гэта Беларусь прапаноўвае індыйскаму боку.
Беларускі экспарт у Індыю робяць калійныя ўгнаенні. Гэта львіная доля 400- мільённага тавараабароту. У гэтай краіне не тояць, што шмат у чым харчовая бяспека залежыць ад Беларусі. У канцы жніўня падпісаны гадавы кантракт на пастаўку 700 000 тон хлорыстага кальцыя. Радуе калійшчыкаў сусветная тэндэнцыя - попыт на ўгнаенні перавышае прапанову. Беларусь займае чвэрць калійнага рынку Індыі, але дамовіліся павялічваць пастаўкі.
Модзі, які прыйшоў да ўлады ў 2014, аб'явіў, што трэба ўзяцца за мадэрнізацыю Індыі. Заахвоціць прамысловую вытворчасць і інфраструктуру. Беларусь з яе тэхналогіямі і таварамі можа апынуцца вельмі своечасовым і надзейным партнёрам на шляху ў Еўропу і на еўразійскай прасторы. Зараз самы час, каб знайсці свае нішы на індыйскім рынку, які расце. Гэта сёння робяць і шматлікія заходнія краіны.
Не так хутка, як хацелася б, прасоўваецца беларускі машынпрам. Вярнуўся на рынак БелАЗ - патрэбна кар'ерная тэхніка і машыны для сельскай гаспадаркі. Прамысловы дырэктарат праз жорсткую пратэкцыянісцкую палітыку Індыі ідзе шляхам стварэння зборачных вытворчасцяў. Будуць збіраць камбайны, самазвалы. У гэтым жа духу працуе і Мінскі трактарны. Нават нягледзячы на мясцовага вытворцу, з недарагой якаснай тэхнікай, з палегчанымі мадэлямі МТЗ знойдзе сваю нішу.
Прэм'ер Модзі абвясціў лозунг "Зрабі ў Індыі", які значыць, што яна павінна вырабляць усё неабходнае сама. Але гэты курс не павінен стаць перашкодай для пранікнення на індыйскі рынак. Галоўнае - узаемная выгада.
Нарэндра Модзі, прэм'ер-міністр Індыі: "Мы будзем працаваць, каб развіваць і дыверсіфікаваць нашы эканамічныя сувязі, будзем засяроджвацца на тым, каб развіваць іх на аснове ўзаемадапаўняльнасці. Кампаніі Беларусі і Індыі павінны развіваць свае адносіны і выходзіць за рамкі звычайнага гандлю ў бок развіцця кааперацыі і глыбейшага ўзаемадзеяння".
Адзін з нацыянальных праектаў - "Кваліфікаваная Індыя". Паводле задумы, прафтэхадукацыю ў найбліжэйшыя 5 гадоў павінны атрымаць 400 мільёнаў чалавек! Краіне патрэбныя добрыя спецыялісты і рабочыя рукі! Навучальныя цэнтры адкрываюць разам з Беларуссю. Спадар Віг як куратар гэтай тэмы, калі прыехаў да нас, быў здзіўлены.
Колькасць індыйскіх студэнтаў у Беларусі за апошнія гады вырасла ў два разы - навуку, у асноўным медыцынскую, у нас спасцігаюць 350 маладых людзей з Індыі. Але пакуль гэта дробязь.
Па выніках перагаворнага марафону Беларусь і Індыя склалі дзясятак пагадненняў. Дамовіліся супрацоўнічаць у адукацыі, нафтагазавай сферы, навуцы. Мемарандум падпісаў Белзамежбуд і індыйская будаўнічая кампанія. Дакументамі абмяняліся ў прысутнасці Аляксандра Лукашэнкі і Нарэндры Модзі. Парафіраваная дамова пра абарону інвестыцый.
Паміж Беларуссю і Індыяй няма палітычных і дыпламатычных супярэчнасцяў, таму МЗС краін беларускі Прэзідэнт арыентуе на эканоміку. Пра гэта гаворыць на сустрэчы са спадарыняй Сварадж. Дама на пасадзе кіраўніка такога ведамства - рэдкасць для сусветнай дыпламатыі.
З філасофіяй адносін дзве краіны ўжо даўно вызначыліся. Надышоў этап пэўных праектаў. Прычым час для гэтага вельмі прыдатны.
Мемарыяльны комплекс "Радж Гхат" мае вялікае значэнне для жыхароў Індыі. Тут пахаваны Махатма Гандзі. Палітык і Барацьбіт за незалежнасць. Яго яшчэ завуць Бацькам нацыі. Мемарыял адлюстроўвае сціпласць знакамітага індыйца, тут гарыць Вечны агонь. У праграме візіту кожнага віп-госця абавязковы пункт - прыпынак каля мемарыяла.
Махатма Гандзі - асоба ў Індыі вельмі паважаная. Менавіта ён сказаў фразу, якая як нельга лепш пасуе для беларуска-індыйскага партнёрства: "Будучыня залежыць ад таго, што мы робім сёння". Вось ужо сапраўды! І Беларусь, і Індыя настроеныя сур'ёзна.
