Сённяшні дзень у Прэзідэнта пачаўся з кадравых пытанняў. Размова не пра новыя прызначэнні, а пра стратэгічныя рашэнні і перспектывы будучых кадраў высокай кваліфікацыі. Першае - яны павінны быць запатрабаваныя. Другое - неабходна наладзіць выразную сістэму іх падрыхтоўкі. Галоўная кузня спецыялістаў - Акадэмія пры Прэзідэнце - у новым навучальным годзе пачынае новае жыццё. З 1 верасня тут, як, зрэшты, і ў іншых беларускіх ВНУ, непатрэбных людзей быць не павінна. А кожны выпускнік акадэміі абавязкова знойдзе сваё месца ў шэрагу дзяржкіраванцаў. Такую задачу сёння паставіў Аляксандр Лукашэнка, калі прымаў з дакладам новага рэктара Акадэміі кіравання Генадзя Пальчыка. Кіраўніку дзяржавы паведамілі аб аптымізацыі ўсяго адукацыйнага працэсу. Галоўны сэнс рэформы - не дубляваць спецыяльнасці іншых беларускіх ВНУ і засяродзіцца менавіта на падрыхтоўцы дзяржкіраванцаў высокага прафесійнага ўзроўню. Акадэмія змяніла таксама колькасць слухачоў і студэнтаў - гэта звязана са скарачэннем агульнай колькасці чыноўнікаў і кіраванцаў у Беларусі. Плюс акцэнты на пошук прыдатных кадраў у рэгіёнах. Андрэй Крывашэеў раскажа падрабязней.
Як паказвае ўся гісторыя чалавецтва, ад вайны да міру і ад вялікіх эканамічных дэпрэсій да такіх жа вялікіх індустрыяльных і інфармацыйных рэвалюцый, у любой справе кадравае пытанне - самае вострае і прынцыповае. Адгэтуль такое высокае і рэгулярнае запытанне з нашай Акадэміі кіравання, бо задача гэтых выпускнікоў і кіраванцаў - будучыня маладой суверэннай беларускай дзяржавы. Памылкі тут, што ў кадрах, што ў методыках, што ў ідэалогіі, занадта дарагія ў маштабах цэлых галін і нават дзяржавы, а таму недапушчальныя. Гэтым тлумачыцца і рэгулярная ўвага Кіраўніка дзяржавы, і такія жорсткія даручэнні да якасці сістэмы, людзей і ведаў менавіта ў гэтай унікальнай для Беларусі альма-матар дзяржкіравання.
Новыя прынцыповыя задачы перад акадэміяй Прэзідэнт, пры якім і па назве, і па факце яна працуе, паставіў яшчэ ў маі, калі прызначаў новага рэктара.
Ужо тады Генадзь Пальчык быў папярэджаны: інавацыі ў адукацыі павінны зарабіць да 1 верасня. Раскошы страціць навучальны год на аптымізацыю ў акадэміі проста няма. Гэта ж не проста каляндар адной з вышэйшых школ - гэта цэлы год для значнай часткі дзяржкіравання краіны. Сістэмы, якая сама на маршы мадэрнізацыі, - скарачэнне, амаладжэнне, аптымізацыя функцый і лічбавізацыя. Рэаліі, дзе акадэмія абавязаная не спазняцца, а апярэджваць. Таму ў маі ад Кіраўніка дзяржавы гэта прагучала так рэзка: цалкам перабудаваць сістэму.
Сёння ў прысутнасці Кіраўніка Адміністрацыі і міністра адукацыі Прэзідэнт спытаў з рэктара за выкананне майскіх даручэнняў. Дарэчы, Наталля Качанава - сама выпускніца акадэміі, і ўсе плюсы і недахопы ранейшай сістэмы ведае глыбока і асабіста. Галоўнае вузкае месца раней - вечная барацьба колькасці і якасці. Раней, каб папаўняць бюджэт ВНУ і заняць усе аўдыторыі, абітурыентаў і слухачоў набіралі з лішкам. У выніку за парты траплялі і выпадковыя людзі, і кіраўнікі, каму дадатковая адукацыя - не больш як водпуск, і тыя, каму дыпломы акадэміі патрэбныя былі выключна як фетыш. У выніку - дзяржкіраванне не дабірала класных спецыялістаў, а частка выпускнікоў сноўдалася без справы, асабліва з улікам сістэмнай аптымізацыі чыноўнікаў і іх функцый у Беларусі.
Да верасня яму павінны занесці прапановы для ўдасканалення навучальнага працэсу ў акадэміі: якіх людзей будуць адпраўляць на падрыхтоўку і перападрыхтоўку ў гэтую ВНУ, якія патрабаванні будуць ставіцца да выкладчыкаў, як зменіцца метадычная база. Што зроблена на сённяшні дзень і што нам неабходна яшчэ зрабіць, якая патрэбна дапамога і падтрымка? Часу для разварушвання няма. З 1 верасня ў Акадэміі кіравання непатрэбных у кіраванні людзей быць не павінна.
Даручэнне збалансаваць попыт і прапанову на кіраўніцкія кадры за два летнія месяцы ў Акадэміі выканалі. Адмовіліся ад спецыяльнасцяў, якія дублююць іншыя ВНУ, да нюансаў, да чалавека пралічылі патрэбнасці дзяржзамовы, асабліва за бюджэтныя грошы. Мала за тое, укаранілі конкурсны набор. Дзе ёсць канкурэнцыя - ёсць і стымул вучыцца, і якасць, а значыць, і запатрабаванасць.
Дарэчы, пра сучасныя методыкі і адукацыйныя стандарты. Памятаеце адкрытую размову Прэзідэнта з журналістамі на Макаёнка. Тады паднялі два пытанні - уменне і абавязак чыноўніка працаваць з прэсай і кадрамі. Паказальна, што даручэнні лідара ўжо занесеныя ў новы навучальны план акадэміі. На бягучы год слухачам дададуць і курс працы са СМІ, і навучаць нюансам сучаснай кадравай палітыкі.
Наогул Прэзідэнт падрабязна распытаў пра новую структуру і сістэму адукацыі ў акадэміі. Дзе? Колькі? Які ўзровень? Як гэта спалучаецца з патрэбамі сучаснага кампактнага і энергічнага дзяржапарату і рэальнага сектара эканомікі?
У сухіх лічбах акадэмія выглядае так. Усяго навучаецца амаль 8 500 чалавек. З іх на першай ступені - 2 100, на другой яшчэ 480.
Па адукацыйных праграмах падрыхтоўкі - 176, чыстая дзяржзамова, перападрыхтоўкі - звыш 1 600 чалавек. Тут бюджэт і платнікі роўна напалову. Кваліфікацыю павышаюць каля 3 900 чалавек. Аспірантура і дактарантура - гэта яшчэ 96 чалавек.
Разам у колькасных паказчыках - самавітая еўрапейская ВНУ з добрай базай. Але Прэзідэнт патрабуе не столькі колькасці, колькі якасці. У дзяржкіраванні гэта асабліва важна - ідэалагічны стрыжань. Адгэтуль прапанова рэктара - на будучы год, акрамя абязлічаных балаў ЦТ, дадаць сумоўе. Так бачны кожны абітурыент і слухач. Яго цікавасць да адукацыі. Прэзідэнт ідэю падтрымлівае, але з умовай: гутарце - толькі празрыста, без аніякага намёку на карупцыю.
Асобная размова - па першай вышэйшай. Яшчэ ў маі гаварылі - цалкам адмовіцца ад моладзі нельга. Па-першае, амаладжэнне кадраў у маштабах усёй краіны. Плюс ёсць нішы дзяржкіравання, напрыклад, ІТ і камунікацыі, дзе без маладых не ступіць за гарызонт тэхналогій. Яшчэ факт - сярод школьных выпускнікоў заўсёды ёсць таленты, што і ў інтэлекце, і ў вопыце апярэджваюць свой узрост. Трэба даць ім шанц і не страціць вундэркінда для дзяржслужбы. Але толькі абраных - а не ўсіх разам, патрабуе Прэзідэнт.
Наколькі зладзіліся ў акадэміі з адборам, стане ясна ўжо праз год. З 1 верасня + 100 новых студэнтаў з вельмі высокімі баламі.
Яшчэ адзін фактар, пазначаны Прэзідэнтам як абавязковы для акадэміі, - ніякай рэгіянальнай дыскрымінацыі. Акадэмія павінна каваць кадры для ўсёй краіны ў яе разнастайнасці. Ды і кіраваць Мінскам і сталічнымі актывамі часцяком лепш даецца кіраўнікам з месцаў. Ведаюць і рэальнае жыццё, і рэальную вытворчасць.
Вось прыклад. Генадзь Філіпенка з чырвоным дыпломам скончыў ВДУ імя Машэрава. Працаваў настаўнікам. Пасля перападрыхтоўкі (Інстытут дзяржслужбы) вярнуўся ў Віцебскі раён. Гаворыць: пашчасціла працаваць там, дзе адпачывае душа. Зараз Генадзь Аляксандравіч - дырэктар сярэдняй школы, той самай, дзе вучыўся сам. Гаворыць, гэта вялізная адказнасць. Для аграгарадка колькасцю ўсяго 700 чалавек школа - гэта не толькі адукацыйны і культурны цэнтр. Гэта шанц для мясцовых дзяцей таксама паступіць у элітныя ВНУ і стаць класнымі спецыялістамі або вялікімі кіраўнікамі, не забываючыся пры гэтым на сваю малую радзіму.
Дарэчы, з агульнай колькасці новых першакурснікаў Акадэміі кіраванні іншагароднія складаюць 84 %. Амаль кожны дзясяты (9 %) - выпускнік сельскай школы, з круглымі атэстатамі 100 балаў - 8 чалавек. Медалісты - кожны другі (54 %).
Г.зн. вытрыманы і запыт на маладыя ды раннія таленты, і шанц зрабіць кар'еру з правінцыі (з малой радзімы), і рэгіянальны аспект: ні адна з абласцей не дамінуе ў аўдыторыі. Зрэшты, гэта накладвае дадатковую адказнасць - за інтэрнаты і сталовыя. І гэта яшчэ адно даручэнне лідара не толькі да акадэміі, а праз міністра адукацыі да ўсіх універсітэтаў - правесці рэвізію і прывесці ў парадак усе аб'екты побыту студэнтаў і слухачоў. Пры гэтым максімальна падлучыць саміх навасельцаў. Бо з будучым геніем дзяржкіравання нічога не станецца, калі сам паклеіць шпалеры, а вось ашчаднасці і вопыту відавочна дадасць.
Як спрацуюць адукацыйныя навацыі акадэміі, стане ясна ўжо праз год. Бо далёка не ўсё яшчэ рэалізавана.
Ад рэктара як ад экс-кіраўніка ВАК чакаюць прыцягнення лепшых навукоўцаў краіны да выкладання. Новая дзяржзамова таксама не канстанта. І даручэнне Прэзідэнта - зрабіць акадэмію практычным арыентырам для ўсёй вышэйшай школы, пазбегнуць фармалізму і нанаснога ў кожнай ВНУ краіны - больш як задача і больш як даручэнне.
Гэтая новая генерацыя спецыялістаў і кіраванцаў для будучыні Беларусі праз месяц сядзе за парты.
