Сёння Аляксандр Лукашэнка падрабязна абмеркаваў і эканоміку калійнай галіны. На сустрэчы з расійскім бізнесменам Міхаілам Гуцарыевым гаворка ішла аб нацыянальных праектах у Петрыкаве і на базе Старобінскага радовішча. Паводле ацэнак экспертаў, пасля іх рэалізацыі Беларусь стане сусветным лідарам па вытворчасці калійных угнаенняў.
З падрабязнасцямі Андрэй Крывашэеў.
Калі папрасіць высакакласных спецыялістаў у сферы АПК апісаць усяго ў некалькіх словах пазіцыю Беларусі на сусветным рынку, адказы будуць амаль аднолькавымі ў любым пункце свету. Падкрэсліваю, у любым. З нашых брэндаў у залежнасці ад рэгіёна, ці то Еўропа, Афрыка або Азія, назавуць мінімум два з трох: агратэхніка, харчаванне, калій.
Пры гэтым калі спецыяліст сапраўды класны - калій будзе на першым месцы. І не таму, што беларускія сыры або трактары ведаюць і любяць менш. Проста наша чырвонае золата прыводзіць у рух вялікі сектар сусветнай эканомікі, дае працу і заробак тысячам сумежнікаў у дзясятках краін. Угнаенні - гэта не толькі ўраджайнасць. Гэта лагістыка сусветнага ўзроўню - парты, чыгункі, аўтацягнікі. Гэта свая біржа і свае фінансавыя інструменты, куды больш надзейныя, чым мыльныя бурбалкі рызыкоўных актываў. Нарэшце гэта цэлыя гарады гарнякоў і ўся сацыяльная сфера. І яшчэ каштоўнасць угнаенняў народнай мудрасцю апісваюць так: людзі будуць есці заўсёды. Таму для Беларусі чырвонае золата больш чым бізнес - гэты нацыянальны здабытак.
Для сусветнага рынку калію апошнія 4 гады былі суперцяжкімі. Сусветны крызіс, жорсткая канкурэнцыя, якая даходзіць да гандлёвых войнаў, уключаючы шпіянаж і подкуп спецыялістаў, дэмпінг, змяненне клімату плюс пазіцыя ключавых спажыўцоў, якія таргуюцца за кожны цэнт. Усё гэта абрынула цэны на ўгнаенні ў два разы. Сёння ў свеце тона ў сярэднім ідзе за 300-350 долараў. Пры тым што ў недалёкім мінулым падбіраліся да тысячы. Выжывае наймацнейшы, у тым ліку Беларусь. Адзін з сусветных лідараў рынку.
Бярэм якасцю, безумоўнай прыстойнасцю і надзейнасцю паставак, дзяржаўным кантролем на самым высокім узроўні і сваёй шматгадовай рэпутацыяй. Калій - гэта яшчэ і палітыка. Буйныя здзелкі ад Бразіліі і Канады да Кітая і Акіяніі выносяцца на ўзровень прэзідэнтаў і прэм'ер-міністраў. Такая спецыфіка.
Георгій Грыц, намеснік дырэктара Цэнтра сістэмнага аналізу і стратэгічных даследаванняў НАН Беларусі:
"З пункта погляду калійнага рынку - гэта той рынак, дзе памылкі не даруюцца. Там даволі высокая канкурэнтнасць. Там транснацыянальныя гульцы, акрамя таго за кожным гульцом стаіць дзяржава, таму што як правіла гэта дзяржзакупкі. Любая памылка можа прывесці да страты рынку ў цэлым. І тут ніхто не будзе глядзець на стратэгічныя адносіны. Тое, што з Беларуссю працуюць такія краіны, урады, як КНР, Індыя, гаворыць аб якасці і аб рэпутацыі беларускіх пастаўшчыкоў".
Беларусь за гэта цэняць. Апошнія буйныя кантракты ў жніўні з Індыяй паказалі - за нашу прыстойнасць гатовыя даплачваць. Фінальная цана хай усяго на працэнт, але больш высокая, чым у канкурэнтаў. Калі кантракты каштуюць мільярды долараў, нават адзін працэнт - каласальная сума.
Так выглядае беларускі калійны бізнес у лічбах за першае паўгоддзе 2017.
Экспарт - крыху вышэйшы за 3 з чвэрцю мільёны тон. Рост больш як на 40 % да мінулага года. Вялікі паказчык, калі іншыя падаюць. Пры гэтым суседзям па СНД прадаём усяго каля 70 тысяч. А значыць канкурэнтныя ў сусветным маштабе.
Сярэднекантрактныя цэны за паўгоддзе - 343 долары. Невысока. Але кампенсуем тэхналагічнасцю - усё больш вырабляем грануляваных комплексных угнаенняў. Гэта як кава тры ў адным, толькі якасць і дабаўленая вартасць на парадак вышэйшая.
Па змяшаных мінеральных угнаеннях у краіны далёкага замежжа - рост на траціну. Пры аб'ёме 300 тысяч тон.
Георгій Грыц, намеснік дырэктара Цэнтра сістэмнага аналізу і стратэгічных даследаванняў НАН Беларусі:
"Сёння трэнд - гэта інавацыі. Разам з Акадэміяй навук каля 10 гадоў таму была распрацавана новая тэхналогія вытворчасці камбінаваных угнаенняў. Яна не толькі канкурэнтаздольная, яна ў разы павышае ўраджайнасць, і ў адрозненне ад традыцыйных тут яшчэ менш канкурэнтаў да старой прадукцыі. Гэтыя ўгнаенні могуць пастаўляцца дробнымі партыямі, гэта пашырае сферу ўжывання, асабліва ў разліку на фермерскія гаспадаркі. Выхад на прамога спажыўца, што павялічвае маржынальнасць даходаў".
Менавіта такая інавацыйная стратэгія пашырэння беларускай нішы на сусветным рынку пазначаная Прэзідэнтам.
Здаровую амбіцыю да лідарства на сусветных рынках Прэзідэнт агучвае на сустрэчы са стратэгічным фундатарам - старшынёй савета дырэктараў "Слаўкалія" Міхаілам Гуцарыевым.
Сам праект амбіцыйны, і толькі за 2 гады па аб'ёме інвестыцый перавысіць паўмільярда долараў. Дзве трэці - гэта крэдыт кітайскіх партнёраў. Узводзяць беларускія і нямецкія кампаніі. Ужо засвоена звыш 160 мільёнаў долараў.
Што прынцыпова для Беларусі - рэалізацыя ўгнаенняў пасля ўвядзення камбіната строга праз БКК - нашага калійнага трэйдара. Г. з. праект па факце транснацыянальны, але па сутнасці - на 20% павялічвае беларускі нацыянальны набытак.
Міхаіл Гуцарыеў, старшыня савета дырэктараў ЗТАА "Слаўкалій":
"Працы ўжо пачаліся. Да яго рэалізацыі прыцягнутыя як беларускія, так і вядомыя нямецкія кампаніі. Ужо заключаныя дамовы з 12 падраднымі арганізацыямі з Беларусі, беларуская ж кампанія здзяйсняе тэхнічны нагляд за будаўніцтвам, вядзецца актыўная праца па праектаванні, у чым задзейнічаныя дзесяць беларускіх арганізацый".
Сёлета аб'ём інвестыцый - $164 млн. З іх $123 млн. - гэта наша частка, $41 млн. - кітайскі крэдыт. На наступны год мы даем $60 млн. Кітай дае $340 млн.
Выніковая магутнасць праекта - 2 мільёны тон за год пад рынкі Лацінскай Амерыкі, Паўднёва-Усходняй Азіі, Бразіліі і нават ЗША, дзе моцныя пазіцыі канадскіх канкурэнтаў. Але займаць гэтыя прэміяльныя нішы - першая задача ўжо на этапе праектавання і будаўніцтва камбіната, упэўнены Прэзідэнт. Прамаруджванне пры нестабільным сусветным попыце абыдзецца ў выніку занадта дорага.
Беларусь ужо апякалася на партнёрах у калійнай справе. І ў 90-ых, калі "Беларуськалій" як канкурэнта спрабавалі збанкрутаваць і захапіць за бесцань. І ў найноўшай гісторыі - калі білі па дылерскай сетцы, абсякаючы "крывяносную сістэму" прадпрыемства. Адгэтуль уедлівасць з праектам на базе Старобінскага радовішча. Прэзідэнт унікае ва ўсе дэталі і нюансы. Ад новых рынкаў збыту да гарадка будаўнікоў, ад развіцця інфраструктуры - дарог і сетак - да кантролю якасці ўзвядзення камбіната. Дарэчы, кантралюе ўзвядзенне беларуская кампанія.
"Слаўкалій" - умоўна толькі трэць нацыянальнай стратэгіі развіцця калійнай справы ў Беларусі. Другі каласальны праект - Петрыкаў, як другая сталіца чырвонага золата ў Беларусі пасля Салігорска. Будуюць у рэкордныя тэрміны - выхад на праектную магутнасць у 1,5 мільёна тон ужо праз 4 гады. Для параўнання: аналагічныя праекты канадска-нямецкія фундатары з затрымкамі і збоямі разлічваюць на 10-12 гадоў. Беларуская хуткасць апраўданая. Першы, хто выведзе на рынак новыя аб'ёмы, будзе кантраляваць і цэны, і правілы гульні. А гэта і ёсць лідарства.
Яшчэ адзін праект - якасць і эфектыўнасць здабычы і перапрацоўкі. Яшчэ 20 гадоў таму здабывалася ўсяго 50% карыснага выкапня. Сёння гарнякі ўшчыльную падышлі да 80%. А гэта і сабекошт угнаенняў, і экалогія, і прыбытак прадпрыемства. Роўна як і пераход на комплексныя гранулы. Дзякуючы гэтаму праекту ў бягучым годзе адбілі ў канадцаў 50% традыцыйнага для іх рынку Новай Зеландыі. Гэта ўсё роўна, што абгуляць "чырвоных д'яблаў" у хакей на чэмпіянаце свету, бо сусветны рынак калія - і ёсць чэмпіянат наймацнейшых.
Толькі стаўкі тут несувымерна вышэйшыя. Ад перамогі залежыць дабрабыт усёй краіны.
