А зараз аб мастах палітычных, якія ў гэтыя дні звязалі адной мэтай краіны Усходняй Еўропы, Еўрапейскага саюза, Расіі, ЗША і Кітая. Усе, каму не абыякавы лёс планеты, на працягу трох дзён абмяркоўвалі, як зрабіць жыццё асобных рэгіёнаў, ды і свету ў цэлым - больш бяспечным. Ператварыць Усходнюю Еўропу ў месца супрацоўніцтва, а не канфрантацыі - такая звышзадача "Мінскага дыялогу". Сёння маштабны форум завяршыў сваю працу. Важнасць і актуальнасць цяперашняй сустрэчы бясспрэчная. Свету патрэбныя выразныя алгарытмы вырашэнняў канфліктаў. Перамовы праходзілі ў рэжыме нон-стоп, на дадатковыя сесіі збіраліся нават уначы. Адкрыты дыялог дазволіў азначыць шляхі рашэння па такіх пытаннях, як тэрарызм, эканамічная бяспека, экалогія, кіберзлачыннасць, міграцыя і іншыя. Вядома, на пераадоленне ўсіх рызык часам патрэбныя не гады, а дзесяцігоддзі. Але спакойнае і мірнае жыццё таго вартае, а глеба ўжо закладзеная. Першыя вынікі "Мінскага дыялогу" і меркаванні экспертаў - у рэпартажы Вольгі Давідовіч.
"Мінскі дыялог". Дзень трэці - заключны. Самы час падводзіць вынікі. Пачынаючы з серады, вядучыя эксперты, палітыкі, навукоўцы і дыпламаты больш чым з 50 краін свету ў рэжыме нон-стоп абмяркоўвалі праблемы, з якімі сутыкаецца сусветная супольнасць. А іх сапраўды нямала.
Усе прыклады навідавоку. Гэта Блізкі Усход, Сірыя, Украіна. Збольшага Паўночная Карэя. Іран. Наступствы працэсаў, якія праходзяць у гэтых рэгіёнах, прадказаць проста немагчыма. А ўзаемасувязь далёкіх канфліктаў і еўрапейскіх праблем - аж да росту пагрозы тэрарызму - усё больш відавочная.
Ёван Ковачыч кіраўнік кампаніі East West Bridge: "Як ваенны карэспандэнт я бачыў мноства катастроф і трагічных падзей. Тое, што трэба зараз, гэта сесці і пагаварыць. Дык вось адказ на ваша пытанне - нам трэба больш перамоў, больш абмеркаванняў. Мы прымаем як належнае гэтую даступнасць камунікацый, якія мы, увогуле-та, і не выкарыстоўваем толкам. Гэта вельмі цікавы дыялог, і я жадаю яму поспехаў і ў будучыні - у Мінску".
Прапанаваць шляхі для вырашэння супярэчнасцяў сёння як ніколі важна. "Мінскі дыялог" як пляцоўка па пошуку шляхоў дээскалацыі міжнароднай напружанасці пачаў працу ў сакавіку 2015-га. Але такога размаху форум дасягнуў упершыню. Каля 400 удзельнікаў з 50 краін свету. Прычым, сярод іх Томас Грэмінгер і Джэймс Апатурай.
Эндру Уілсан, старшы навуковы супрацоўнік Еўрапейскага савета па міжнародных справах, Вялікабрытанія: "Выдатная ідэя гэтага форуму. Рэпутацыя Мінска, несумнеўна, расце дзякуючы дыпламатычным дыскусіям, якія развярнуліся тут. Усё гэта прыцягнула выдатную аўдыторыю з усяго свету. Важная сама сутнасць дыскусіі - і мы чакаем вынікаў. Тое, што мы селі гаварыць, гэта ўжо вельмі важна".
Аб важнасці экспертнага меркавання напярэдадні з трыбуны форуму гаварыў і беларускі лідар. Задача гэтых людзей - аналізаваць, абдумваць, узважваць і рэкамендаваць. Бо часцяком, прымаючы рашэнні, палітыкі абапіраюцца, у тым ліку, і на экспертныя ацэнкі. Гэта той выпадак, калі прымаўка "7 разоў адмерай" - як ніколі актуальная. Бо палітыка - тая сфера, у якой пасля неабдуманых дзеянняў будзе вельмі складана, а часам і немагчыма вярнуць усё назад.
Каб было прасцей мець зносіны, удзельнікі падзяліліся на розныя групы. Так, да прыкладу, асобна абмяркоўвалася ініцыятыва "Усходняе партнёрства". Яна вельмі значная для рэгіёна. Дык вось, падчас дыскусій паўстала пытанне: ці не прыйшоў час ссоўваць вектары супрацоўніцтва паміж Цэнтральнай і Усходняй Еўропай ад дапамогі да раўнапраўя?
Асобная тэма - праект "Адзін пояс - адзін шлях". Гэта міжнародная ініцыятыва Кітая, накіраваная на ўдасканаленне наяўных і стварэнне новых гандлёвых шляхоў, транспартных, а таксама эканамічных калідораў, якія злучаюць больш за 60 краін - Цэнтральнай Азіі, Еўропы і Афрыкі. Праект выклікае як высокія чаканні, так і адначасова сур'ёзныя апаскі.
Адна з сесій была прысвечана тэме праблем так званых сярэдніх краін, г.з. краін, якія размешчаныя паміж магутнымі геапалітычнымі цэнтрамі. І яркі прыклад тут - Беларусь. Тым больш што рэгіён Усходняй Еўропы сёння адзін з эпіцэнтраў міжнароднай напружанасці. Сітуацыя пад пільнай увагай і ў нашай краіне.
Эндру Уілсан, старшы навуковы супрацоўнік Еўрапейскага савета па міжнародных справах, Вялікабрытанія: "Вялікая праблема ў тым, што маленькія краіны таксама маюць права выказацца, асабліва калі ў іх няма ніякіх структур бяспекі, я маю на ўвазе ў глабальным сэнсе. А іх часта не чуюць. На гэтым форуме нават галасы невялікіх краін пачутыя".
У Беларусі, як нідзе, ведаюць цану міру. Яшчэ свежыя ўспаміны ветэранаў і тых, хто разумее, што такое зноў аднаўляць эканоміку дзяржавы. Таму сваёй шматвектарнай палітыкай і спрабуем данесці, як важна наладзіць дыялог з усімі. На жаль, супярэчнасцяў паміж дзяржавамі не становіцца менш - наадварот. Нарастае санкцыённае і інфармацыйнае супрацьборства, усё мацней раскручваецца махавік гонкі ўзбраенняў. І не ўсе разумеюць, што да канфлікту літаральна крок, а да дыялогу і супрацоўніцтва часам доўгі і нялёгкі шлях.
Дарэчы, дыскусія, якая развярнулася пасля выступлення Прэзідэнта на форуме, стала вельмі паказальнай як у змястоўным, так і ў сэнсавым плане. Яна адлюстравала сістэмныя супярэчнасці, што ляжаць у аснове цяперашняй няпростай сітуацыі ва Усходняй Еўропе. Але гэтая дыскусія фактам свайго правядзення паказала, што ўсе праблемы можна вырашыць.
Алена Карасцялёва, прафесар міжнароднай палітыкі, дырэктар Цэнтра глабальнай Еўропы: "Мінскі дыялог" дае магчымасці пазбавіцца ад стэрэатыпаў. Таму тыя стэрэатыпы, якія існавалі літаральна да ўчарашняга дня, яны ўжо застаюцца ва ўчарашнім дні. Вельмі важна тое, як людзі бачаць "Мінскі дыялог" сёння, і як бакі сустракаюцца на канкрэтных панэлях для абмеркавання вельмі сур'ёзных пытанняў. Гэта змяняе цалкам як і бачанне Беларусі, і разуменне, а таксама вызначэнне магчымасцяў зносін з Беларуссю ў будучыні".
Зрабіць Усходнюю Еўропу рэгіёнам супрацоўніцтва, а не канфрантацыі - арганізатары называлі звышзадачай "Мінскага дыялогу". Першы крок на гэтым шляху, падобна, зроблены. Наперадзе няпросты шлях, але, як сказаў Кіраўнік беларускай дзяржавы, галоўнае - рабіць хоць бы маленькія крокі ў правільным кірунку.
