Месца сустрэчы - Мінск

3 декабря 2017

Такім чынам, як рэагаваць на выклікі і пагрозы сучаснасці? Ад тэрарызму, нелегальнай міграцыі, наркатрафіку да кіберзлачыннасці і інфармацыйных агрэсій. Гэтыя пытанні рабром стаяць перад дзяржавамі ваенна-палітычнага блока еўразійскай прасторы - іх, гэтыя пытанні - паставіла жыццё, такія ўжо сёння часы. Яшчэ 3 гады таму АДКБ папракалі ў нізкай эфектыўнасці. Аднак Беларусі, па меркаванні палітыкаў і экспертаў, у год свайго старшынства ў арганізацыі атрымалася ўдыхнуць новае жыццё ў платформу калектыўнай бяспекі.

План на 2017-ы перавыкананы, вучэнні, якія праводзяцца арганізацыяй, былі і эфектныя, і эфектыўныя, а неўзабаве ў АДКБ з'явіцца новы інстытут краін-партнёраў. Тым самым геаграфія зоны калектыўнай бяспекі будзе пашыраная. І ў справе падтрымання стабільнасці ў рэгіёне ролю нашай краіны цяжка пераацаніць. Робім усё, што магчыма - ведаем, калі "заіскрыць" па-сапраўднаму, усё астатняе ўжо наўрад ці будзе мець хоць нейкае значэнне.

Але пакуль, да шчасця, у рэгіёне атрымліваецца падтрымліваць адносную стабільнасць, а толькі пры ёй можна думаць хоць аб нейкім эканамічным росце. Эканомікі, дарэчы, на тыдні таксама было шмат - аб ёй гаварылі ў рамках двухбаковых сустрэч на вышэйшым узроўні з лідарамі Казахстана, Таджыкістана і прадстаўнікамі Венесуэлы. Агульны погляд на насычаны падзеямі афіцыйны тыдзень - у нашага палітычнага аглядальніка Наталлі Брэвус.

Насычаным выдаўся тыдзень. Але так нават больш цікава. Зрэшты, журналісты ўжо прывыклі да таго, што Мінск становіцца цэнтрам прыцягнення і месцам, дзе абмяркоўваюцца важныя міждзяржаўныя пытанні, у тым ліку і рэгіянальнай бяспекі. Перш чым гаварыць аб выніках - назіранні з кулуараў.

Абмеркаванне ваенна-палітычных пытанняў заўсёды даволі закрытае для прэсы. У пошуках сенсацый журналісты, а было акрэдытавана пад 200 прадстаўнікоў СМІ, імкнуліся лавіць кожную дэталь, кожны жэст палітыкаў, каб зразумець адносіны і атмасферу. Пільна сачылі, напрыклад, за новым прэзідэнтам Кыргызстана. А таксама за зносінамі лідараў. Нават, здавалася б, сухі пратакол сустрэчы і фатаграфавання стаў падставай для абмеркаванняў. Апроч гэтых дэталяў, у сваіх рэпартажах журналісты адзначалі тое, як усё арганізавана беларускім бокам - на ўзроўні! Не падкапаешся. Але! Калі ўсё-такі сканцэнтравацца на выкліках, якія стаяць перад АДКБ. Становішча ў свеце напружанае - ад сітуацыі ва Украіне, Сірыі, на Карэйскім паўвостраве да супрацьстаяння ЗША і Расіі. Усё гэта трымае ў тонусе. Таму сёння і ад ваеннага блока чакаюць большага - роля арганізацыі ўзрастае. Яшчэ адкрываючы на правах гаспадара сесію Савета калектыўнай бяспекі АДКБ, Аляксандр Лукашэнка сказаў ключавую фразу, у якой уся сутнасць падыходаў Беларусі. 

Мы не будзем варажыць, што там адбывалася за зачыненымі дзвярамі - скажам аб выніках. Лідары падпісалі юбілейную дэкларацыю. Дамове аб калектыўнай бяспецы чвэрць стагоддзя, Арганізацыі на яе аснове 15 гадоў. Дык вось, у дэкларацыі пацвердзілі прыхільнасць мірнаму прынцыпу дазволу канфліктаў. Падпісаныя заявы па сітуацыі ў Сірыі і ў падтрымку мінскай групы па Нагорным Карабаху. Асобныя дамовы па інфармацыйнай бяспецы - як рэакцыя на павеў часу. Бо колькасць кіберзлачынстваў расце. Дамовіліся аб процідзеянні нелегальнай міграцыі. Мы бачым, чым падобныя праблемы гукаюцца Еўропе. Толькі ў 2017-м беларускія пагранічнікі спынілі больш як 30 каналаў перапраўкі нелегальных транзітных мігрантаў.

Ваенны блок АДКБ не супраць, каб у якасці партнёраў з арганізацыяй узаемадзейнічалі іншыя краіны. Рухомыя добрай мэтай - зрабіць подступы да меж дзяржаў АДКБ спакойнымі і бяспечнымі. Гэта толькі адна з ініцыятыў Беларусі, чыё старшынства стала дзейсным для арганізацыі.

Дарэчы, старшынства ў АДКБ перайшло Казахстану. Назарбаеў прыехаў у Мінск з афіцыйным візітам яшчэ напярэдадні саміту. Таму выконвалі ўсе тонкасці дыпламатычнага пратаколу. Цёплай і сяброўскай была сустрэча сапраўдных палітычных цяжкавагавікоў: раней сказалі б - постсавецкай прасторы. Але сёння правільна сказаць - еўразійскай. Нурсултан Назарбаеў з'яўляецца не толькі першым прэзідэнтам Рэспублікі Казахстан, але і лідарам нацыі. У 2010 годзе яму нават афіцыйна прысвоілі такі тытул.

Але калі без эмоцый паглядзець на эканоміку, то звернеце ўвагу - крывая беларуска-казахстанскага тавараабароту, хай сабе гэта і стэпавая краіна, нагадвае горны хрыбет. І пасля піка ва ўзаемным гандлі ў 2014 годзе, толькі-толькі спрабуе адштурхнуцца ад падножжа і намацаць месцы росту. Апошнія 2 гады былі не самымі простымі для эканомікі Казахстана і Беларусі. Але Мінск і Астана не робяць з гэтых ваганняў драмы, а ўпарта імкнуцца дадаваць.

Рухавік агульнага гандлю - беларускі машынпрам. Зборка тэхнікі будзе пашырацца. Гэта трактары, камбайны, камунальная тэхніка. Але асаблівасць цяперашніх перамоў - гэта акцэнт на інавацыі і высокія тэхналогіі.

Гаворка ідзе і аб стварэнні вытворчасці беспілотнікаў, і аб супрацоўніцтве з беларускім IT-паркам. У 2017 і Беларусь, і Казахстан амаль сінхронна абвясцілі аб тым, што бяруць курс на лічбавую эканоміку. Агульная еўразійская прастора здымае бар'еры, хай не так хутка як жадалася б, але транзітныя калідоры, дарэчы, струмень грузаў расце, павінны трансфармавацца ва ўжо лічбавыя. Лічбавая лагістыка можа стаць лакаматывам для эканомік краін ЕАЭС. Гэта асабліва актуальна для Беларусі і Казахстана, якія настроеныя ўпісацца ў кітайскі эканамічны пояс Шаўковага шляху.

Вялікая бізнес-дэлегацыя вяла перамовы паралельна сустрэчы на вышэйшым узроўні. Абмяркоўвалі магчымасці, якія адкрываюцца перад прадпрымальнікамі дзяржаў. У цэлым, гэты афіцыйны візіт ужо назвалі прарыўным. Так ахарактарызаваў перамовы двух лідараў новы пасол Казахстана ў Беларусі. Як раз на гэтым тыдні ў дыпкорпусе адбылася ратацыя, а сваё першае інтэрв'ю ў якасці кіраўніка пасольства Ермухамет Ертысбаеў даў нашаму тэлеканалу.

А вось фармат візіту лідара Таджыкістана быў рабочы. Але гэта ніяк не адбілася на глыбіні перамоў. Каб пагутарыць з беларускім прэзідэнтам сам-насам, Эмамалі Рахмон затрымаўся ў Мінску яшчэ на дзень. Тавараабарот паміж краінамі невялікі - патэнцыял высокі.

Гэта значыць, час пераходзіць ад простага гандлю да прамысловай кааперацыі. І з сумеснай прадукцыяй выходзіць на рынкі трэціх краін. Першая ластаўка - новая зборачная вытворчасць МТЗ. Штогод тут плануюць выпускаць да тысячы трактароў.

Але не толькі еўразійскай палітыкай на гэтым тыдні дыхаў афіцыйны Мінск. Адарвем свой погляд ад Еўразіі - перанясемся ў Паўднёвую Амерыку.

Там, нягледзячы на адлегласць, створаныя некалькі сумесных прадпрыемстваў па выпуску аўтамабіляў, трактароў, здабычы нафты, газіфікацыі. Па беларускай тэхналогіі ў Венесуэле арганізавана вытворчасць дарожна-будаўнічай тэхнікі, адкрытая найбуйнейшая ў Лацінскай Амерыцы цагельня, пабудаваныя сотні тысяч квадратных метраў жылля. Аб рэалізацыі "дарожнай карты" супрацоўніцтва гаварылі ў Палацы Незалежнасці з віцэ-прэзідэнтам Венесуэлы. Гэта адна з дамоўленасцяў, пазначаная лідарамі дзвюх краін у кастрычніку падчас афіцыйнага візіту Нікаласа Мадура. Дамовіліся перазагрузіць адносіны. Палітычныя перыпетыі ў гэтай краіне зацямнілі ўсё астатняе. Але прагматычныя венесуэльцы разумеюць, што супрацоўніцтва з нашай краінай будзе ім на руку. Нявырашаныя пытанні не павінны пераважаць над краінамі, а для прасоўвання беларуска-венесуэльскага дыялогу Лукашэнка мае намер наведаць гэтую краіну ў наступным годзе.

Гэта калі каротка аб выніках перагаворнага марафону афіцыйнага Мінска на гэтым тыдні. А калі ўспомніць папярэднія два, калі прайшоў і саміт "Усходняга партнёрства" ў Бруселі, і сустрэчы з еўрапейскімі дыпламатамі, то як раз можна ўбачыць, з чаго складаецца праславутая шматвектарнасць, якой прытрымліваецца Беларусь.

Шчыра кажучы, падзеі гэта тыдня - калі ў спартыўнай тэрміналогіі - нагадвалі палітычны спрынт.