Гэты тыдзень у рабочым графіку беларускага Прэзідэнта атрымаўся сапраўды інтэрнацыянальным. Лацінаамерыканскі, кітайскі вектары - і гэта толькі перамовы ў Палацы Незалежнасці. Акрамя таго, борт №1 правёў у паветры 11 гадзін - спачатку еўразійскі саміт у Сочы, а пасля афіцыйны візіт беларускага лідара ў Таджыкістан. Дарэчы, пасля яго завяршэння інфармацыйных нагод становіцца ўсё больш.
Праз некалькі дзён у Палацы Незалежнасці журналісты заўважылі новы незвычайны прадмет інтэр'еру - вялікі кошык белых руж. У ім жа, прыгледзеўшыся, разгледзелі флаг Таджыкістана і візітоўку Эмамалі Рахмона. Гэты падарунак беларускаму лідару перадаў блізкі сябар, прэзідэнт Таджыкістана ў гонар моцнага сяброўства лідараў дзвюх краін. Белыя ружы як сімвал шчырых пачуццяў адрасаваныя і ўсяму беларускаму народу. Адразу ж пасля прылёту букет заняў ганаровае месца ў Палацы Незалежнасці.
Падчас цяперашняга візіту ў Таджыкістан бакі абнавілі дарожную карту супрацоўніцтва і абвясцілі аб намеры вывесці адносіны на ўзровень стратэгічнага партнёрства. Наш аглядальнік Ілона Красуцкая на тыдні сачыла за афіцыйнымі перамовамі ў Душанбэ і нефармальнымі зносінамі лідараў. Упэўнівае, гэта толькі на першы погляд яны не працуюць на эканоміку, насамрэч збліжаюць народы мацней за дамоўленасці на паперы. Усе падрабязнасці прама зараз.
Планы з квадракоптара не гіпербалізуюць маштаб гэтых відаў. Палац Нацый. Рэзідэнцыя лідара Таджыкістана. Неаднаразова трапляла ў рэйтынгі самых прыгожых прэзідэнцкіх палацаў свету. Плошча 9 тысяч квадратных метраў. 280 памяшканняў. Комплекс упрыгожвае залаты купал. Такія адносіны "вышэйшай спробы" ўжо амаль чвэрць стагоддзя аб'ядноўваюць Беларусь і Таджыкістан.
Як правіла, Аляксандр Лукашэнка і Эмамалі Рахмон часцей бачацца на самітах СНД або АДКБ. Аб гэтай сустрэчы ў Душанбэ палітыкі дамовіліся менавіта ў Мінску. Канструктыўным перамовам спрыяе і сама атмасфера ў Палацы Нацыі. Для Кіраўніка беларускай дзяржавы яна нібы родная. Бо мэбля ў рэзідэнцыі прэзідэнта Таджыкістана пінскай вытворчасці.
Аляксандра Лукашэнку і Эмамалі Рахмона злучаюць даўнія сяброўскія адносіны. Сапраўдныя прычыны такіх бліскучых, заснаваных на поўным даверы адносін журналісты не раз шукалі параўноўваючы біяграфіі. У палітыкаў, сапраўды, вельмі падобныя лёсы. Абодва - прэзідэнты народныя. Эмамалі Рахмон па спецыяльнасці майстар-электрык. У свой час працаваў на маслазаводзе. Будучы прэзідэнт таксама ўзначальваў саўгас. Зрэшты, як і беларускі лідар. У 90-ых пачалася палітычная кар'ера Эмамалі Рахмона, ён быў абраны дэпутатам Вярхоўнага савета. Гэтая адзнака ёсць і ў біяграфіі беларускага прэзідэнта. Палітыкаў аб'ядноўвае і захапленне спортам. Эмамалі Рахмон гуляе ў тэніс, мае чорны пояс па тхэквандо. Абодва лідары да таго ж шматдзетныя бацькі.
Гэтую сустрэчу ў Душанбэ дзяржпратаколы, пасольствы і міністэрствы краін падрыхтавалі за 5 месяцаў. Зроблена каласальная праца. Цяперашні візіт змясцілі ў 2 дні. У праграме больш за дзясятак падзей. Шматгадзінныя перамовы, змена лакацый, адкрыццё вытворчасцяў, бізнес-форум. Нацыянальная выстава і падпісанне дакументаў. З'явілася новая карта супрацоўніцтва, а ўзровень адносін прапанавана павысіць да стратэгічнага партнёрства. Лічба тавараабароту, сумесныя прадпрыемствы, пастаўкі прадукцыі - задачы глабальныя. Але сярод "прыземленых" - тыя, хто стаіць наперадзе гэтага ўсяго - людзі.
Першае, што заўсёды захапляе, як толькі прыязджаеш у Таджыкістан, дзіўная прырода горнай краіны. Гэтую эстэтыку краіны актыўна пераносяць на эканоміку. Адзін з прыярытэтаў - выхад з сумеснай прадукцыяй на рынак трэціх краін. Гэта пасыл у свой час пачулі ўдзельнікі інтэрнацыянальнага бізнес-форуму ў Душанбэ. Дарэчы, ідэя яго правядзення належыць беларускаму лідару. Удзельнікі топ-менеджары не толькі Беларусі і Таджыкістана, бізнесмены Казахстана, Пакістана, Узбекістана і Афганістана. Некаторыя ўжо ўзялі білеты ў Мінск, бо ў найбліжэйшы час збіраюцца адкрыць свае прадстаўніцтвы.
Для Таджыкістана, дзе больш як 90% тэрыторыі - гэта горы Паміра і Цянь-Шаня, актуальна развіццё горназдабыўной інфраструктуры. У краіне больш як 300 радовішчаў. На здабычы карысных выкапняў працуюць і БелАЗы. Ёсць дамоўленасці аб чарговай пастаўцы брэнда з Кнігі рэкордаў Гінеса.
Яшчэ адна задача - перайсці ад простага гандлю да прамысловай кааперацыі. У Таджыкістане працуюць прадстаўніцтвы 15 беларускіх брэндаў: МТЗ, МАЗ, Амкадор, БелАЗ, Гомсельмаш. У трактарным парку Таджыкістана амаль як 30 тысяч машын. Больш як 80 працэнтаў з іх "Беларусы". Яны "аруць" усюды: у гаспадарках, у гарах і палях. Летась у Гісары (20 км ад сталіцы) адкрыта зборачная вытворчасць. Спатрэбілася каля паўгода, каб ажыццявіць тэхналагічны пуск. Паралельна нашы спецыялісты навучалі мясцовыя кадры.
Зараз у Таджыкістане збіраюць дзве самыя запатрабаваныя і вядомыя мадэлі "Беларусаў" магутнасцю 80 конскіх сіл. Вытворчасць разлічана на выпуск паўтысячы машын за год, але ёсць магчымасць пашырацца. З канвеера сыдуць не толькі трактары, але і тэхніка Бабруйскаграмаша. Тэхніка актуальная як ніколі, бо ў долі ВУП краіны прыкладна чвэрць прыходзіцца на сельскую гаспадарку. Вырошчваюць бахчавыя, садавіну і, безумоўна, бавоўну, дзякуючы якой развіваецца тэкстыльная прамысловасць.
Калі прадпрыемства наведвалі прэзідэнты, пайшоў моцны лівень. Выдатны знак. Як гавораць самі мясцовыя жыхары, у Таджыкістане не бывае дрэннага надвор'я. Дождж называюць божай шчодрасцю. Ад гэтага залежыць, ці багатым будзе ўраджай. У Таджыкістане з гэтым усё ў парадку, ужо пачаўся сезон чарэшні, абрыкосаў, клубніцы. Аб магчымасцях краін у сферы аграпрамысловага комплексу лідары гаварылі па шляху ў Гісар, калі праязджалі фруктовыя сады.
Непагадзь, а дакладней шчодрасць, суправаджала і адкрыццё нацыянальнай выставы. Беларускія брэнды ў Таджыкістане на вуснах. І пасля завяршэння візіту беларускага лідара неймаверны ажыятаж. Сапраўднае стоўпатварэнне ля стэнда МТЗ. Дарэчы, нашы трактары нават устроілі ў Душанбэ баль. Гэтаму прысвечаны шматлікія сюжэты на мясцовым тэлебачанні. Сотні брэндаў, экспазіцыя на любы густ, узрост і кашалёк. Кансультацыі нон-стоп ідуць каля стэнда Міністэрства адукацыі. У Беларусі вучыцца тысяча студэнтаў з Таджыкістана, але, гледзячы на цікавасць, відавочна, стане больш.
Аб некаторай прадукцыі лепш даведацца не з прома-ролікаў і буклетаў, а паспрабаваўшы на смак. Аб прыхільнасцях да салодкага Эмамалі Рахмона СМІ ні разу не пісалі, але ад шакалада пад брэндам "Прэзідэнт" не ўтрымаўся ні таджыкістанскі лідар, ні яго дэлегацыя
На Усходзе разбіраюцца ў прысмаках. Так што "прэзідэнцкі" шакалад прыйшоўся даспадобы. Ён змяніўся не толькі знешне. Удасканаленая рэцэптура, сучасны цукразаменнік. Сапраўдная знаходка і для ласуноў, і для тых, хто прытрымліваецца здаровага ладу жыцця.
Асабліва апошнія гады эксперты адзначаюць поспехі Таджыкістана ў шматлікіх сферах. Аднаўляецца эканоміка, значна знізіўся ўзровень беспрацоўя. Наладжаныя адносіны з суседзямі, асабліва з Узбекістанам. Каштоўнасць міру краіна ведае, роўна як і Беларусь. У пачатку нулявых беларускі лідар першым з кіраўнікоў краін Садружнасці наведаў Таджыкістан пасля грамадзянскай вайны, якая адбылася тут у 90-ых. Сёння на вуліцах горада паўсюдна ўпрыгожваюць тысячы руж. Гэта кветка ў многіх дзяржавах лічыцца сімвалам перамен.
Хто часта бывае ў Азіі, можа гадзінамі распавядаць аб гасціннасці мясцовых жыхароў. Таджыкістан не выключэнне. З вялікай ветласцю Эмамалі Рахмон сустракаў Прэзідэнта Беларусі ў сваёй загараднай рэзідэнцыі Варзоб. Гэта толькі на першы погляд можа здацца, што такія пункты ў праграме візіту не гуляюць на эканоміку. Але насамрэч збліжаюць краіны куды лепш за дамоўленасці на паперы. Бо, як вядома, добрыя адносіны паміж палітыкамі і сустрэчы па-за пратаколам пасля прыносяць куды больш значныя дывідэнды.
А пасля яшчэ адна экскурсія па загараднай рэзідэнцыі Такоб, якая размяшчаецца ў аднайменнай цясніне. Маляўнічыя горныя краявіды, шум вады. І нават дождж не перашкода - віды проста захопліваюць дух! Невялікая экскурсія, каб паглядзець славутасці і добрая магчымасць для прэзідэнтаў пагутарыць нефармальна.
Падчас сустрэч лідараў часта гучаць такія словы "мы сябры" і "самыя блізкія народы". Сапраўды, адносіны паміж краінамі даўнія і добрасуседскія. Іх правяраў на трываласць не толькі час, але і выпрабаванні. Беларусь неаднаразова аказвала гуманітарную дапамогу Таджыкістану падчас стыхійных бедстваў. Наша краіна стала і другой радзімай прыкладна для паўтары тысяч таджыкаў, хтосьці прылятае атрымліваць адукацыю, або назусім. Відавочна, не адчуваюць сябе чужымі, бо занадта шмат агульнага.
Звычайна, у сусветнай палітыцы не прынята, каб прэзідэнты праводзілі адзін аднаго ў аэрапорце. Але ў выпадку з таджыкскім лідарам гэта выглядала натуральна. Наадварот, калі б гэтага не адбылося, многія б здзівіліся. Неўзабаве палітыкі ўбачацца яшчэ раз. Таджыкістан сёлета старшынствуе ў СНД. Падчас саміту, напэўна, знойдзецца час для асабістай размовы, каб абмеркаваць, як выконваюцца дасягнутыя дамоўленасці.
