Галоўныя палітычныя навіны сёння ўвесь дзень прыходзілі з Ашхабада. У Туркменістане адбылося пасяджэнне Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД. Садружнасці часта дастаецца порцыя крытыкі за неэфектыўнасць. Таму вельмі своечасова гучаў меседж Прэзідэнта Беларусі аб тым, што наспела неабходнасць умацавання СНД як самадастатковага і менавіта эфектыўнага аб'яднання. Моцны рэзерв менавіта ў нас саміх! Умацоўваць эканоміку, не забывацца пра агульную гісторыю, працаваць на бяспеку і ў жыцці, і ў глабальнай сетцы! Аб гэтым ва ўласцівай толькі яму эмацыйнай манеры гаварыў наш Прэзідэнт, жадаючы дастукацца да калег!
Разам перамаглі ў Вялікай Айчыннай - разам па сілах выстаяць і сёння, выступаючы адзіным фронтам. Выклікаў і пагроз хапае - эканамічныя перыпетыі, гонка ўзбраенняў, рост напружанасці ў еўрапейскім рэгіёне. Усе новыя і новыя праблемы падкідаюць краінам Садружнасці інтэрнэт і сацыяльныя сеткі, якія адкрываюць экстрэмістам неабмежаваныя магчымасці для вербавання прыхільнікаў і злачыннай дзейнасці.
У гэтай сувязі актуальнай бачыцца падтрымка беларускай ініцыятывы аб поясе лічбавага добрасуседства. Заклікаў Аляксандр Лукашэнка калег да вырашэння замарожаных канфліктаў на постсавецкай прасторы - яны не ў плюс Садружнасці. І гэта будзе тэстам для ўсяго СНД. Бо "раздрай" паміж партнёрамі - толькі на руку тым, хто не жадае нам развіцця. Таму кааперацыя, падтрымка адно аднаго - вось тое, што сёння трэба! На палях саміту Аляксандр Лукашэнка правёў і серыю двухбаковых перамоў з лідарамі Садружнасці. Такім чынам, галоўнае - у рэпартажы Вольгі Макей.
Саміты СНД з тых мерапрыемстваў, што выклікаюць вялікую рэпарцёрскую цікавасць. Гэтым разам акрэдытавалі больш за 200 журналістаў, і гэта не лічачы нашых калегаў з Туркменістана. Хоць менавіта яны, дзякуючы традыцыйным уборам, прыкметна вылучаюцца. Дзяўчаты - у вышываных арнаментам сукенках, хлопцы - у галаўных уборах. Такія традыцыі. Печыва, мясцовыя сухафрукты і арэхі. Такі перакус прыгатавалі прэзідэнтам. Вось у той самы пакой ідзе Ігар Дадон. Паспявае выпіць кубачак кавы. Але задуманы пратаколам план парушае лідар Азербайджана, адразу накіроўваючыся да месца афіцыйнай сустрэчы. Яго прыкладу рушаць услед і іншыя прэзідэнты, малдаўскага лідара, вядома таксама, не забудуць.
Тым часам гаспадар саміту Гурбангулы Бердымухамедаў сустракае гасцей. Прыбываюць у алфавітным парадку. Гэта таксама пратакольная традыцыя. Па парадку назвы краін кіраўніка дзяржаў выступаюць і на саміце. Першымі слова бяруць лідары Азербайджана і Арменіі. Тым часам трансляцыю перамоў журналісты назіраюць з прэс-цэнтра. У Баку і Ерэвана - няпростыя адносіны. І розныя погляды на адны і тыя ж пытанні. Спрэчка разгарнулася вакол 75-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчыннай. І хоць у гэты момант трансляцыю, якую атрымліваюць усе краіны Садружнасці, абрываюць, невялікі фрагмент усё ж трапіць у эфір.
Гэтая дыскусія разгарнулася вакол важнага дакумента саміту - звароты дзяржаў СНД у сувязі з 75-годдзем Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне. Знакавая дата - у наступным годзе - гэта і прычына нагадаць сусветнай грамадскасці, наколькі сёння цэнны мір. Дзяржавы Садружнасці добра памятаюць тыя ўрокі мінулага, наша краіна страціла кожнага трэцяга. Бо тады за агульную Перамогу плячо ў плячо ваявалі людзі самых розных нацыянальнасцяў. Разам.
Гэтак жа разам трэба дзейнічаць і сёння: гарантуючы і агульную бяспеку, і эканамічнае развіццё. Туркменістан ініцыяваў з'яўленне Дэкларацыі аб стратэгічным эканамічным супрацоўніцтве. Калі ў агульных рысах - яно накіравана на павелічэнне ўзаемнага гандлю і ўмацаванне эканомік СНД. Афіцыйны Мінск гэты дакумент падтрымлівае і прапаноўвае на супрацоўніцтва глядзець шырэй і бачыць стратэгію. Рэзервы ўнутранага рынку не вычарпаныя, вялікі патэнцыял у прамысловай кааперацыі, стварэнні новых вытворчасцяў. Як раз такія маштабныя праекты і патрэбныя Садружнасці ў будучыні.
Аб эканоміцы ў Садружнасці гаварыў кожны з лідараў. Казахстан, напрыклад, прапанаваў праводзіць асобны форум СНД па сучасных тэхналогіях. Гэта дазволіць абменьвацца вопытам. А вось абменьвацца таварамі краінам пакуль усё яшчэ перашкаджаюць бар'еры. Аб важнасці рашэння гэтага пытання часта гаворыць і Аляксандр Лукашэнка. Аб бар'ерах у гандлі гаворыць і Уладзімір Пуцін. І яшчэ адно пытанне, якое даўно ўзнімае і афіцыйны Мінск, - разлікі паміж краінамі ў нацвалюце.
У сучасным свеце куды прасцей развіваць эканоміку, дзейнічаючы разам. Для таго паміж дзяржавамі і існуюць інтэграцыйныя аб'яднанні. Толькі разам можна выстаяць, калі свет чарговы раз затрасе ў эканамічнай турбулентнасці. Зрэшты, да адзінства дзяржавы падштурхоўваюць і ўрокі гісторыі. І тут дзяржавам важна знайсці сферы, якія нас аб'ядноўваюць, а не выстройваць бар'еры.
У гэтым выступленні беларускага Прэзідэнта - спроба дастукацца да кожнага з 10 лідараў, якія сядзяць за сталом. Бо развіццё ўсёй Садружнасці залежыць ад кожнага ўдзельніка. Не выстройваць бар'еры, а працаваць разам, толькі так сёння магчыма дабіцца выніку.
І вось яшчэ адзін важны момант, на які Аляксандр Лукашэнка звятрае ўвагу. Украіна. На саміце афіцыйны Кіеў не прадстаўляў ніхто. Так, некаторы час назад папярэдняе кіраўніцтва краіны прымае рашэнне спыніць сувязі з Садружнасцю, але з тых часоў шмат памянялася. І пара вяртаць Кіеў у СНД. Нядаўні Форум рэгіёнаў Беларусі і Украіны паказаў - жаданне развіваць супрацоўніцтва ёсць. Менавіта так у кааперацыі і трэба працаваць, а не робячы неабдуманых крокаў. Гэта той выпадак, калі таксама дарэчы ўспомніць урокі гісторыі.
Сучасныя пагрозы - гэта не толькі канфлікты, якія тлеюць, і тэрарызм. Выклік дзяржавам і цэлым рэгіёнам сёння кінуты кіберзлачынцамі. І тут шырокае поле: ад лакальных крадзяжоў даных да глабальных сацыяльных атак. Інтэрнэт сёння спараджае рэвалюцыі і нават інструктуе ў стварэнні зброі. А сучасныя тэхналогіі здольныя паралізаваць цэлыя сусветныя галіны - прыклад таму атака дронаў на прадпрыемства нафтаперапрацоўкі. На гэтыя праблемы афіцыйны Мінск звяртае ўвагу сусветнай грамадскасці на самых розных форумах.
Менавіта таму Мінск прапаноўвае шэраг ініцыятыў. Адна з іх - фарміраванне пояса лічбавага добрасуседства. І добрасуседства тут - ключавое слова. Бо сёння значна важней аб'яднаць намаганні па абароне лічбавага поля, чым ператвараць яго ў інфармацыйнае поле бітвы. Аб гэтым Аляксандр Лукашэнка гаворыць не ўпершыню. Ініцыятыва гучала і на канферэнцыі па барацьбе з тэрарызмам, гэта тэма паднімалася і на "Мінскам дыялогу". Мэта - дастукацца да сусветнай супольнасці.
Пагрозы сёння і ля меж СНД. Аб гэтым на саміце гавораць лідары Кыргызстана і асабліва Таджыкістана, дзе побач неспакойны Афганістан. Акрамя таго, развал ДРСМД - таго самага дагавора аб ракетах, фактычна дае зялёнае святло на выкарыстанне магутнай зброі. Толькі наступствы націску на чырвоную кнопку, вярнуць будзе немагчыма. Гэта новы выклік для ўсіх. Менавіта таму Прэзідэнт Беларусі спрабуе перасцерагчы глабальных гульцоў ад глабальных памылак. Толькі вось аб каштоўнасцях міру і спакою задумваюцца далёка не ўсе. Свае маштабныя вучэнні НАТА плануе правесці вясной. Дзясяткі тысяч вайскоўцаў ЗША. Будзе задзейнічана 10 еўрапейскіх дзяржаў, у тым ліку і нашы суседзі - Літва і Латвія. Такія манеўры ўжо сапраўды не на карысць міру.
А вось што дапамагло б знізіць напружанасць - гэта Дэкларацыя аб неразмяшчэнні ракет сярэдняй і меншай далёкасці ў Еўропе. З такой ініцыятывай выступае Мінск.
Як паведаміў па выніках саміту Сяргей Лебедзеў, кіраўнікі дзяржаў па выніках саміту падпісалі 8 дакументаў: ад эканомікі да барацьбы з тэрарызмам. Дарэчы, дзеючы старшыня выканкама СНД застаецца на гэтай пасадзе яшчэ на тры гады. У наступным годзе старшынства ў СНД пяройдзе да Узбекістана. Гэтая краіна ўпершыню прыме на сябе такія абавязацельствы. Ну а дапаможа Ташкенту афіцыйны Мінск. СНД - гэта яшчэ і пра гуманітарнае супрацоўніцтва. За ўклад у развіццё гэтай сферы сёння Прэзідэнта Туркменістана ўзнагародзілі медалём Міждзяржаўнага фонду СНД.
Дарэчы, у гэтай галіне даўно супрацоўнічаюць Мінск і Ашхабад. Напрыклад, у нашых ВНУ адукацыю атрымліваюць туркменскія студэнты. Двухбаковае супрацоўніцтва Аляксандр Лукашэнка і Гурбангулы Бердымухамедаў абмеркавалі на асобнай сустрэчы. У адносін дзвюх краін шматгадовая гісторыя, супрацоўніцтва, можна сказаць, сваімі рукамі выстройвалі абодва прэзідэнты. Так, зараз ёсць часовыя цяжкасці з Гарлыцкім камбінатам. Але, нягледзячы ні на што, Мінск і Ашхабад рухаюцца наперад. Да канца года ўрада выпрацуюць план і па павелічэнні тавараабароту.
Самае глабальнае аб'яднанне на постсавецкай прасторы - СНД - любяць пакрытыкаваць некаторыя эксперты. Часам заслужана. Але ўсё ж гэта пляцоўка - магчымасць кожнай краіне агучыць сваю пазіцыю па актуальных пытаннях. Сустрэцца і абмеркаваць і двухбаковыя адносіны. Вось так за адзін дзень Аляксандр Лукашэнка паспеў пагаварыць асабіста з большай часткай лідараў Садружнасці. Бо эканоміка сёння - аснова адносін. Але куды важней - пытанні міру, і да яго не стамляецца заклікаць беларускі лідар. А пакуль замарожаныя канфлікты ўсё яшчэ існуюць на постсавецкай прасторы. У кожнага свае інтарэсы, якія часам разрываюць тыя сувязі, што доўгія гады выстройвалі народы. Як раз тут сваё слова і павінна сказаць СНД. І рашэнне праблем стане лакмусавай паперкай працы Садружнасці.
