Завяршаецца эскізнае праектаванне беларуска-расійскага спадарожніка новага ўзору

Плануецца, што ўжо ў наступным годзе ён убачыць свет і гэта будзе сапраўдны прарыў у айчыннай навуцы. Прынамсі, у беларускім прыборабудаванні - сапраўды. Оптыка, якой будзе абсталяваны апарат, пераўзыходзіць папярэднюю версію ў 4 разы - і па памеры, і па якасці.

Нашу здымачную групу пусцілі ў святая святых вытворчага аб'яднання "Пеленг". Мы даведаліся, як робіцца адна з лепшых оптык у свеце, і зазірнулі ў сэрца высокадакладных фотаапаратаў для сучасных спадарожнікаў і тэлескопаў.

Акрамя таго, нашы журналісты ўдакладнілі, чаму для беларускага касмічнага апарата дыстанцыйнага зандавання зямлі няма белых плям і хто зацікаўлены ў атрыманні інфармацыі з арбіты планеты. Чаму снягамі ў Карпатах цікавіцца МНС, за што менавіта цэніцца беларускае прыборабудаванне, і колькі можна зарабіць на касмічных тэхналогіях. Усе падрабязнасці - у Аляксандра Смірнова.

Трапіць у святая святых прадпрыемства "Пеленг" атрымліваецца далёка не кожнаму. Менавіта тут і адбываецца сапраўдная магія. Звычайныя з першага погляду рэчы ператвараюцца ў прыборы з прыстаўкай супер.

Гэта самае гладкае люстэрка ў свеце. Такія будуць усталёўваць не толькі на беларускіх спадарожніках, але і замежных. Яго хібнасць каля 6 нанаметраў, гэта значыць - у некалькі разоў танчэй за чалавечы волас.

Такія элементы оптыкі - сапраўдны прарыў для айчыннай навукі. Новае пакаленне пераўзыходзіць сваіх папярэднікаў у 4 разы па памеры, а значыць, і па якасці здымкі. Барыс Дзмітрыевіч Трайняк у прыборабудаванні 55 гадоў, і апошняя пяцігодка, прызнаецца ён, самая прадуктыўная - практычна з нуля атрымалася пабудаваць, запусціць і зрабіць вядомым брэндам у рэгіёне аптычны цэх "Пеленга".

Вынік перасягнуў чаканні - прадукцыю "Пеленга" закупляе не толькі Расія, але і трэція краіны. На арбіце ў гэты момант касмічную прастору барозняць 8 спадарожнікаў з беларускай камплектацыяй. Пры гэтым расіяне сваю групоўку "Канопус" плануюць павялічыць на 4-5 апаратаў, зараз прапрацоўваюцца дэталі кантракта. Дырэктар прадпрыемства Уладзімір Пакрышкін прызнае: менавіта Прэзідэнт фактычна стаў прабацькам паспяховай цяпер айчыннай касмічнай праграмы, калі ў пачатку 2000-х даручыў распрацаваць профільнае прыборабудаванне. А тады ў беларусаў верылі толькі самі беларусы. І вось яркі паказчык: за гэты час заключана здзелак на 200 млн. долараў, палова выкананая, другая - у стадыі рэалізацыі. Ужо ў найбліжэйшы час з высокай верагоднасцю ў Беларусі з'явіцца ўласны спадарожнік найноўшага ўзору.

Вялізная антэна на будынку "Геаінфармацыйных сістэм" - адзін з сімвалаў сталіцы. Яе рух, практычна няўлоўны для чалавека, скрупулёзна сачыць за пралётам беларускага касмічнага апарата над тэрыторыяй краіны. Адлегласць у 520 км, а гэта лінія надзіра - гэта значыць, найкарацейшая траекторыя, сігнал пераадольвае за 2 секунды. А хуткасць спадарожніка 8 км/сек. Нашай здымачнай групе, што завецца, паказалі тавар тварам. Менавіта ў гэтую талерку трапляе страва, прыгатаваная на арбітальнай кухні.

Практычнае значэнне інфармацыі са спадарожнікаў пераацаніць складана - імі на пастаяннай аснове карыстаюцца парадку 11 міністэрстваў і ведамстваў і яшчэ 3 дзясяткі айчынных прадпрыемстваў. Да прыкладу, гідраметэаралічная бяспека, калі адсочваецца аб'ём снежнага покрыва ў Карпатах, дзе бяруць пачатак рэкі, якія сілкуюць беларускае Палессе, так прагназуецца паводкавая сітуацыя. Прымежжа, лясныя пажары, зямельны кадастр, ахоўныя тэрыторыі або абнаўленне тапаграфічных карт. Бадай, ніводная вялікая справа не абыходзіцца без дадзеных зверху. Дарэчы, усё ідзе да таго, што БКА свой рэсурс адробіць з падвойнай аддачай - тэрмін службы павялічылі да 2021 года.

На момант выхаду гэтага матэрыялу ў эфір БКА здзейсніў 37 тысяч 325 абарачэнняў вакол Зямлі - гэта 15 за дзень. Знята 300 млн. квадратных кіламетраў тэрыторый, у адмысловым фокусе - малая радзіма - Беларусь і прымежжа маніторацца пастаянна. На пытанне скептыкаў: навошта нам свой спадарожнік, калі ёсць больш развітыя сістэмы з дадзенымі ў агульным доступе, знойдзецца просты адказ - для БКА на планеце Зямля няма белых плям. У той час як замежныя кампаніі вызначаныя ўчасткі мясцовасці на здымках маскіруюць, вядома ж, праследваючы пэўныя інтарэсы. 

А самае далёкае месца планеты, куды зазіраў беларускі спадарожнік, - Антарктыда. Менавіта так калібруецца абсталяванне сістэмы дыстанцыйнага зандавання зямлі. Для беларускіх палярнікаў гэта адзін з пунктаў дзяржаўнай праграмы. І гэта яшчэ адна сфера, дзе ад нашай краіны відавочна не чакалі вялікага прарыву. Але менавіта там, на 6-м кантыненце, дзе ўмовы нездарма завуць набліжанымі да касмічных, і робіцца вялікая навука. І ўсе складанасці айчынным вынаходцам прыходзіцца пераадольваць самастойна.

Развіццё айчыннай сістэмы дыстанцыйнага зандавання зямлі ідзе ў некалькіх кірунках. І калі браць у разлік міжнароднае супрацоўніцтва, то самы амбіцыйны праект ствараецца ў рамках ЕАЭС. Плануецца аб'яднаць рэсурсы аператараў Беларусі, Расіі і Казахстана і стварыць арбітальную групоўку спадарожнікаў у інтарэсах 5 дзяржаў саюза. Адзіны архіў дазволіць значна палегчыць працу спажыўцам. І гэта будзе новы ўзровень арбіты айчыннай навукі.