Падзеі ваенных гадоў сёння ўспаміналі і ў суседняй Расіі.
У памяць аб тых, хто не вярнуўся з поля бою, у вёсцы Харошава залажылі памятны камень. Ржэўская бітва была адной з самых крывавых. Перамога савецкіх войскаў стала карэнным пераломам у Вялікай Айчыннай вайне. Да 75-годдзя Вялікай Перамогі тут адкрыюць мемарыял Савецкаму салдату. Чые вершы натхнілі аўтара скульптуры? І чаму ржэўскія палі звалі далінай смерці - гісторыя бітвы, якая доўжылася 13 месяцаў, у рэпартажы Дар'і Белавусавай-Пятроўскай.
Яўген Сцяпанавіч родам з Беларусі. Нарадзіўся пад Беразіно, у 1943-м уступіў у партызанскі атрад, потым фронт, кантузія. Перамогу святкаваў у Ленінградзе. Пад Ржэвам не ваяваў, але вельмі шмат чуў аб страшнай бітве, якая доўжылася больш за год.
Палі пад Ржэвам звалі далінай смерці. Целы загінуўшых салдат проста не паспявалі выносіць з поля бою, і яны ляжалі адно на адным. Страты былі каласальныя. За 13 месяцаў баёў Савецкая армія страціла больш як 400 тысяч чалавек.
І гэта толькі вайскоўцы. А калі ўзяць мірных жыхароў, якія трапілі ў акупацыю, параненых і тых, хто трапіў у палон, то страты амаль паўтара мільёна. Пошукавыя атрады дагэтуль знаходзяць тут астанкі загінуўшых воінаў. Толькі сёлета больш як 200.
Ідэя стварыць тут мемарыял Савецкаму салдату з'явілася некалькі гадоў таму. Быў аб'яўлены конкурс. Таму што праект рэалізуецца Саюзнай дзяржавай, удзельнічалі беларускія і расійскія скульптары. Выйграла праца маладога расійскага аўтара Андрэя Карабцова.
На эскіз да помніка Андрэя Карабцова натхнілі вершы Аляксандра Твардоўскага "Я забіты пад Ржэвам". Сам вобраз салдата - зборны, тут ёсць нават рысы дзядулі аўтара, які прайшоў вайну. Паводле праекта, фігуру воіна ў неба будзе выносіць жураўліны клін - як сімвал усіх загінуўшых душ.
Вышыня помніка - 25 метраў, ён будзе выліты з бронзы і ўсталяваны на 10-метровым насыпным кургане. Будаўніцтва мемарыяла плануюць завяршыць у 2020 годзе. Да 75-годдзя Вялікай Перамогі. Ржэўскі мемарыял нараўне з Брэсцкай крэпасцю ўвойдзе ў пяцёрку найбуйнейшых памятных будынкаў, прысвечаных подзвігу савецкіх салдат у Вялікай Айчыннай. І як гаворыць Яўген Сцяпанавіч, ён абавязкова дажыве да гэтай падзеі.
