2 мільёны салдат, 6 тысяч танкаў і самаходных гармат, больш за 4 тысячы самалётаў. Курская бітва - адна з найбуйнейшых бітваў Вялікай Айчыннай вайны. Яна доўжылася 50 дзён - з 5 ліпеня па 23 жніўня. Сёлета адзначаюць 75-годдзе перамогі Чырвонай Арміі ў гэтай бітве. Які танк называлі "рабочым канём"? Хто такі "артылерыйскі спецназ"? І чаму "бітва на Курскай дузе" лічыцца пераломным момантам вайны? Урокі гісторыі - у рэпартажы Дар'і Белавусавай-Пятроўскай.
Пакарабачаныя танкі, глыбокія варонкі ад снарадаў, сотні тысяч загінуўшых і параненых. Нават умелая работа мастакоў-баталістаў не можа перадаць увесь жах бітвы на Прохараўскім полі. Відавочцы назвалі яго пеклам на Зямлі. Гісторыкі - адной з ключавых бітваў Курскай бітвы.
Дзмітрый Аксёнаў, метадыст Музея Перамогі (Масква, Расія): "Танкі нашы і нямецкія літаральна ўразаліся адзін у аднаго. Экіпажы танкаў таранілі адзін аднаго, тыя, хто паспяваў выскачыць з падпаленай машыны, ішлі ў рукапашную. Калі Сталінград - гэта найбольш цяжкія вулічныя баі, то тут найбольш цяжкія баі прама ў адкрытым полі. Страты былі вялізныя, і ў нас, і ў немцаў. Пабітай тэхнікі было столькі, што канчаткова яе прыбралі толькі ў пачатку 70-х гадоў ХХ стагоддзя".
Для Гітлера ўзяцце Курска было стратэгічнай задачай. Аперацыі далі назву "Цытадэль" і трымалі ў строгай сакрэтнасці. Але дзякуючы брытанскай і савецкай разведцы, у штабе Савецкай Арміі пра маючае адбыцца наступленне ведалі і рыхтаваліся да яго.
Дзмітрый Аксёнаў, метадыст Музея Перамогі (Масква, Расія): "У Маскве ваенны савет. На гэтым ваенным савеце перамагае пункт погляду маршала Жукава. Ён прапанаваў выматаць немцаў, перамалоць іх у абароне і калі яны будуць патрапаныя, ударыць па іх і скінуць з Курскага выступу".
Курская бітва стала найбуйнейшай танкавай бітвай Вялікай Айчыннай. Гітлер спадзяваўся на новыя "Тыгры" і "Пантэры". Савецкая Армія - на легендарны Т-34. Яго за вочы называлі "рабочым конікам". Па агнявой моцы, абароненасці і рухомасці - лепшы сярэдні танк Другой сусветнай вайны. У 41-м, немцы яго лічылі "цуда-танкам", але ў 43-м ён ужо істотна саступаў абноўленым праціўнікам.
Яўген Караленкаў, экскурсавод Музея Перамогі (Масква, Расія): "Т-34 быў выдатным танкам, але ў 1943 годзе гэтая мадэль ужо была састарэлай супраць сучасных нямецкіх танкаў, тых жа "Пантэр" і "Тыграў". Найноўшыя танкі яна ўжо нават на сярэдніх дыстанцыях прабіць не магла. Прыходзілася збліжацца да максімуму. Таму тут асноўны ўдар прымяняўся, артылерыя, авіяцыя, вызначаліся нашы штурмавікі. Комплексная праца".
На Курскай дузе першы ўдар на сябе браў знішчальна-супрацьтанкавы артылерыйскі полк. Іх яшчэ называлі знішчальнікі танкаў або артылерыйскі спецназ. Смяротнасць сярод іх была вельмі высокай. У баі гінула да 70 % чалавек. Спецыялісты былі на вагу золата. А за рызыку ў іх быў падвойны аклад. Пра знішчальна-супрацьтанкавы артылерыйскі полк гаварылі: "Падвойны аклад, патройная смяротнасць. Ствол доўгі - жыццё кароткае".
Курская бітва доўжылася 50 дзён, з 5 ліпеня па 23 жніўня. У ёй удзельнічалі каля 2 мільёнаў чалавек, 6 тысяч танкаў, 4 тысячы самалётаў. Але самае галоўнае, яна стала адной з ключавых бітваў Другой сусветнай вайны. Пасля яе гітлераўская армія нястрымна пакоціцца на Захад і ўжо не зможа наступаць буйнымі сіламі. А Чырвоная Армія пачне свой пераможны паход да Берліна.
