У краіне распрацоўваюць комплекс мер, накіраваных на павышэнне эфектыўнасці барацьбы з наркапагрозай, прафілактыкі такіх злачынстваў, а значыць - умацавання ўнутранай бяспекі і захавання маладога пакалення. Даручэнне прагучала на нарадзе ў Прэзідэнта ў канцы кастрычніка.
У прыватнасці - змяніць самі крытэрыі ацэнкі працы праваахоўных органаў, звярнуць увагу на прынцып справядлівасці і сувымернасці пакарання за злачынствы з індывідуальным падыходам да кожнай справы. Так, закон ёсць закон, адказваць трэба па ўсёй строгасці. Але за кожнай судовай справай, кожным прысудам стаіць вельмі канкрэтная жыццёвая сітуацыя, стаяць людзі, наша моладзь, наша будучыня.
Сячы наводмаш тут нельга. Трэба даць магчымасць вярнуцца ў жыццё, вучыцца, працаваць. Да 1 студзеня наступнага года Прэзідэнтам даручана расставіць усе кропкі над "i". Што змяшчаецца ў гэтым комплексе мер, і ці варта асуджаным чакаць памілавання?
Рэпартаж Алесі Высоцкай.
Комплекс мер для больш эфектыўнай барацьбы з наркотыкамі
Беларусь накрыла цунамі з наркатычнай сінтэтыкі 2013-м - гэта быў пік спайс-эпідэміі, якую разглядалі няйначай як выклік нацыі. Менавіта тады з пужалай частатой мы чулі аб страшных смярцях, аб палётах дзяцей з дахаў, выразаных вачах, калі сябры пасля сінтэтыкі правяралі - што ў галаве ў іх таварыша-робата.
Ужыванне - адзін бок праблемы. Беларусь сутыкнулася ў тыя гады з яшчэ адным страшным трэндам - калі хуткі заробак на закладцы наркотыкаў станавіўся модным у моладзі. Эксперты, аналітыкі, людзі дзяржаўныя задаліся пытаннем - як гэта спыніць. І Прэзідэнт прыняў прынцыповае рашэнне, якое стала тым самым выратавальным кругам для нацыі.
Вось гэтыя гістарычныя кадры, нарада ў Кіраўніка дзяржавы. Галоўны вынік - жорсткі і комплексны падыход у барацьбе з нарказлачыннасцю. І гэта быў фактычна адзіны спосаб спыніць тую хвалю. Гэта зараз беларускі вопыт у барацьбе з сінтэтыкай называюць унікальным і прагрэсіўным на розных міжнародных пляцоўках - будзь гэта АДКБ або ААН. А тады толькі ўкаранялася ініцыятыва ўвядзення паняццяў "базавае рэчыва" і "аналаг", каб зараз закрыць дарогу ў Беларусь дызайнерскім наркотыкам.
За мінулыя пяць гадоў лік нарказлачынстваў скараціўся ў 1,5 раза, а ўчыненых з удзелам непаўналетніх - прыкладна ў 5 разоў. Усе гэтыя гады праваўжывальную практыку ў краіне аналізавалі. У Адміністрацыю Прэзідэнта паступала шмат зваротаў як з боку асуджаных, так і ад людзей, чые сваякі пацярпелі або загінулі ад ужывання наркотыкаў. Аб усіх выпадках дакладвалася Кіраўніку дзяржавы. І Прэзідэнт іх пачуў.
У канцы кастрычніка была сабраная спецыяльная нарада. Асобныя выпадкі былі разгледжаныя дэталёва: Прэзідэнт быў ініцыятарам гэтага. У выніку даручыў распрацаваць дадатковыя падыходы ў барацьбе з нарказлачыннасцю і да 1 студзеня 2020 года расставіць кропкі над "i". Да гэтага моманту выпрацаваны комплекс мер, які яшчэ трэба будзе ўкараніць у жыццё. Прэзідэнтам на гэтым этапе падтрыманы. З найважнейшага - перагледжаныя крытэрыі ацэнкі эфектыўнасці працы праваахоўнікаў! У аснове - не колькасць выяўленых злачынстваў, а якасць! У першую чаргу (як гаварыў Прэзідэнт на нарадзе) - выяўляць тых, хто распаўсюджвае наркотыкі, для каго гэта бізнес.
Дзейнічаць, зыходзячы з прынцыпу справядлівасці
Прынцып справядлівасці - найважнейшае, на чым не раз завастраў увагу Кіраўнік дзяржавы. Наркотыкі калечаць лёсы. І індывідуальны падыход да кожнага выпадку зараз закладваецца ў працу ўсёй праваахоўнай сістэмы. І дзяржава разглядае магчымасць даць другі шанец вярнуцца да нармальнага жыцця тым, хто спатыкнуўся ўпершыню.
Як тлумачаць у Адміністрацыі Прэзідэнта, будзе ўлічана ўсё: акалічнасці таго, што адбылося, асоба асуджанага, яго паводзіны. Калі ўсё гэта будзе дазваляць ужыць дадзены падыход, то пад адказнасць бацькоў/родных-блізкіх (тых, хто даручаецца за яго) нормы могуць быць перагледжаныя. Навіну аб гэтым ужо абмяркоўваюць маці дзяцей, асуджаных за наркотыкі. Зразумела: у кожнай - свая гісторыя і дзіця лепшае. Але ўчыненае злачынства, пакаранне непазбежна, суд вынес прысуд. Але зараз ёсць надзея на вяртанне сыноў, якія ўсталі на шлях выпраўлення, у сям'ю.
Брастаўчанка Наталля не жадае называць свайго прозвішча і паказваць твар у кадры: тое, што здарылася ў яе сям'і два гады таму, яна не афішуе. 16-гадовага сына затрымалі за перадачу наркотыкаў. Асудзілі на 9 гадоў калоніі. Аб малалетніх зняволеных жанчына раней чытала ў інтэрнэце, але ніколі не думала, што гэта можа адбыцца з яе дзіцем. За кратамі падлетак ужо паўтара года. Калі такім, як ён, будзе дадзеная магчымасць пачаць жыццё зноў, - гэта выдатная навіна.
Цесны звязак у прафілактыцы наркаманіі Міністэрства аховы здароўя і Міністэрства адукацыі, праца інтэрнэт-разведкі. Гэтыя кірункі таксама будуць узмоцненыя нароўні з антынаркатычнай прапагандай у СМІ. І сёння ў МУС падпісалі інфармацыйную стратэгію па прафілактыцы наркаўжывання і процідзеянні незаконнаму абароту наркотыкаў у Беларусі на 2020-2025 гады.
Паводле ацэнак ААН, наркотыкі ўжывае кожны дваццаты чалавек на планеце. Колькасць смярцей ад перадазіровак наркотыкамі ў Беларусі ў 14 раз ніжэйшая, чым у Літве, і ў 72 разы ніжэйшая, чым у ЗША. Але трэба не проста ўтрымаць гэтую планку, але і знізіць сумную статыстыку.
