Указ сёння падпісаў Прэзідэнт. Мэта - развіццё малых вёсак, гаспадарскі падыход і парадак на зямлі. Праблема наспела ўжо даўно. Тысячы дамоў застаюцца закінутымі. Знайсці новага гаспадара пабудовам часта не атрымліваецца, а ранейшыя ўкладваць нейкія сродкі ў гэтае жыллё проста не хочуць. Вось і атрымліваецца - дамы, былыя клубы і магазіны пры адсутнасці попыту разбураюцца. І тым самым псуюць эстэтыку беларускай вёскі. І зусім могуць быць крыніцай небяспекі. А між тым зямля - гэта каштоўны рэсурс, які, калі і не знойдзе новага ўласніка, можа спатрэбіцца ў камунальнай гаспадарцы. Указ дазволіць актывізаваць гэту працу і хутчэй навесці парадак у населеных пунктах. Якіх навацый чакаць гаспадарам закінутых пабудоў, а таксама мясцовым уладам - ведае Вольга Анішчанка.
Абноўленае заканадаўства падтрымлівае генеральную лінію па навядзенні парадку на малой радзіме. У глыбінцы не ўтойваюць: колькасць безгаспадарных дамоў расце з кожным годам. Знайсці новых гаспадароў такім пабудовам няпроста, ды і ранейшыя часта не рады такой спадчыне. Але зараз працэдура стане і больш празрыстай, і простай. Нядбайных уласнікаў заклікаюць паспяшацца. Усё, што псуе аблічча і горада, і вёскі, без увагі не пакінуць.
Гэтую хаціну ў вёсцы Селішча (да Хатыні рукой падаць) і жыллём ужо не назваць. Гісторыя дзесяцігадовай даўнасці: гаспадыня памерла яшчэ ў 2008, прамых спадчыннікаў не засталося.
Спачатку за дом змагаліся пляменнікі, але спробы пацвердзіць сваяцтва аказаліся беспаспяховымі. Зараз нават заходзіць сюды не раяць: небяспечна, гавораць мясцовыя ўлады. Пабудову прызналі старой, восенню плануюць знесці, а пасля ўчастак, імаверна, выставяць на продаж.
Як гаворыцца, абышліся малой крывёй. Быў бы дом лепшы, давялося б праводзіць ацэнку, займацца афармленнем. Дорага! Тысячы рублёў на ўсе працэдуры. У маштабах краіны - мільёны.
Выдаткі правядзення аўкцыёнаў кладуцца на плечы мясцовай улады. Фактычна - на бюджэт. Новы ўказ мінімізуе страты. Бо калі раней лёс безгаспадарнай пабудовы вырашаў менавіта аўкцыён (дарэчы, таксама дарагое задавальненне для арганізатараў), то зараз прадугледжана магчымасць продажу напрамую на выпадак падачы адной заяўкі. Да таго ж новаму ўласніку дазволяць самому займацца зносам дома. Г.з., перададуць зямлю тым, хто хоча жыць і будавацца, без уліку кошту старога будынка.
Па ўсёй краіне такіх безгаспадарных і старых дамоў нават не дзясяткі - сотні тысяч. Хаты старэюць, псуюць эстэтыку, ускладняюць крымінагеннае становішча, становяцца прычынай пажараў. Зараз калі ўласнік адмаўляецца атрымаць апавяшчэнне ад мясцовай улады і навесці парадак, дом з'явіцца ў спісах закінутых на сайце выканкама. Праз месяц, калі гаспадар так і не адгукнецца, запусцяць працэдуру перадачы нерухомасці ў камунальную ўласнасць. Для старых дамоў адмашку дадуць праз год.
Паскорыць працу па скарачэнні колькасці такога жылля яшчэ восенню даручыў Прэзідэнт. Было відавочна, што наспелі карэкціроўкі ў законах. Тады пазіцыя Кіраўніка дзяржавы прагучала адназначна.
Галоўнае - пазбегнуць цяганіны, акцэнтуе Прэзідэнт. Каб калі гаспадар і мясцовая ўлада прыйшлі да кансэнсусу - не зацягваць з выкананнем. Бо многія ведаюць, што трэба зрабіць, каб парадку на зямлі стала больш.
Яшчэ тры гады таму тут, у аграгарадку Міжлессе, стаялі напаўразбураныя дамы. Карціна была непрывабная: расло пустазелле, падворкі ніхто не даглядаў. Ад нерэнтабельнай спадчыны сваякі адмовіліся. У судовым парадку землі перадалі выканкаму, будынкі знеслі, а сёння на іх месцы будуюць новае сучаснае жыллё. Тут спадзяюцца, што вырашэнне кватэрнага пытання ўдыхне ў сяло новае жыццё.
Вячаслаў Ярошчык, дырэктар ААТ "Міжлессе": "Нам патрэбныя работнікі жывёлагадоўлі, таму што людзі некаторыя ідуць на пенсію. І вось у будаўніцтве гэтых жылых дамоў, якія мы зараз вядзем і плануем у далейшым весці, ёсць неабходнасць".
У найбліжэйшыя гады на месцы закінутых сядзіб у гаспадарцы з'явіцца больш за дзясятак новых дамоў для спецыялістаў. За гэтай працай, вядома, выдаткі. Знос аднаго старога будынка - гэта каля тысячы рублёў. Штогод мясцовы сельсавет - а пад яго крылом 8 вёсак - вось так вырашае лёс непрыдатных для жылля пабудоў. Але землі перадаюць з карысцю - пад сяўбу і пашы.
Зараз лепшую сельскую практыку прапанавалі ўсёй краіне. Новы ўказ узяў самае перадавое з ранейшых нарматыўных актаў і пашырыў сваё дзеянне яшчэ і на абласныя цэнтры, а таксама сталіцу. Да таго ж спрасціў адказ яшчэ на адно прынцыповае пытанне: як палічыць: жыллё нікому не трэба або ўладальнік усё ж вернецца? Калі раней трэба было пражыць у доме як мінімум месяц на працягу года (і так 3 гады запар), хоць падлічыць гэты тэрмін на практыцы вельмі складана, то зараз усё прасцей. Калі гаспадар пазначыў сябе хоць бы на суткі, дом ужо не прызнаюць безгаспадарным.
Дарэчы, апавясціць мясцовую ўладу аб жаданні вярнуцца на малую радзіму дазволяць не толькі непасрэдна ўласніку. Лаяльнасць і ў тым, што зараз гэта змогуць зрабіць сваякі або члены сям'і, і ў тым, што асабістая прысутнасць ужо не абавязкова. Заявіць пра намер захаваць сваё права валодаць і карыстацца зямлёй грамадзянам дазволяць нават дыстанцыйна, напрыклад, па электроннай пошце. Ды і прымушаць гаспадара хутчэй аформіць хату ў вёсцы ніхто не будзе. Важна, каб было дагледжана. Гэта галоўны пасыл вялікай працы па навядзенні глянцу на зямлі.
