Кіберпрастора, кіберразведка, кіберрота - гэтыя паняцці ўжо шчыльна ўвайшлі ў наша жыццё. Ну што ж рабіць, як кажуць, такі час. І абсалютна лагічна, новыя рэаліі дыктуюць новыя падыходы. Размова зараз пра абаронцаў Айчыны, у інтэрнэт-прасторы, якую сёння і віртуальнай не назавеш. Рэальнасць мяняецца хутка, і адстаць ад сучасных тэндэнцый і выклікаў можна вельмі лёгка. У канцы мінулага года Мінабароны прадставіла першую інфармацыйную роту. У абавязкі байцоў інавацыйнага фарміравання ўваходзіць распрацоўка праграмнага забеспячэння, спецыяльных і прыкладных праграм сумесна з Ваеннай акадэміяй і іншымі навуковымі і навучальнымі ўстановамі Узброеных Сіл.
У Ваеннай акадэміі, дзе і базіруецца IT-рота, ідуць у нагу з часам. Адзін з самых папулярных зараз кірункаў - беспілотныя лятальныя апараты - тут паспяхова асвойваюць. У сваю чаргу і міліцэйскае ведамства анансіравала новаўвядзенне. З верасня ў Акадэміі МУС будуць рыхтаваць спецыялістаў па барацьбе са злачынствамі ў сферы высокіх тэхналогій. Раскажуць, што такое кіберзлачынства, як яго выявіць і злавіць злачынца з Сеткі.
Пра тых, хто ўжо на кіберпасадзе або толькі рыхтуецца да такой кар'еры, - матэрыял Аляксандра Камовіча. Глеб Бандарык з Беларускай федэрацыі беспілотнай авіяцыі слушна заўважае, што сёння беспілотнікамі нікога не здзівіш. Яны настолькі шырока прадстаўлены ў самых розных сферах і ўвайшлі ў жыццё людзей, што адчуць сябе пілотам можа літаральна кожны. Зрэшты, адна справа проста лётаць, цалкам іншая - прафесійна падыходзіць да справы: будзь то разведка ў лесе, геадэзічныя работы або дастаўка пошты.
Глеб Бандарык, намеснік старшыні Беларускай федэрацыі беспілотнай авіяцыі: "Ва ўсіх краінах свету ўсё больш і больш развіваюцца сістэмы беспілотнага кірунку. Я лічу, што падрыхтоўка спецыялістаў такога класа - гэта стратэгічна важна для эканомікі нашай рэспублікі, для бяспекі, таму што мы па сабе адчуваем дэфіцыт прафесіяналаў у гэтай галіне".
У пытанні дэфіцыту ключавую ролю адыгрывае маладое пакаленне. Сёння вялікая ўвага надаецца адукацыі студэнтаў, у тым ліку ў гэтай галіне. Калі канкрэтызаваць па беспілотніках, што ў сталічным БДТУ як раз пачалі рыхтаваць новых пілотаў, пры гэтым ужо са спецыяльнасцю. Спіс прафесій, дзе можна прымяніць атрыманыя веды, самы шырокі. Студэнты ВНУ ўдзельнічаюць у міжнароднай праграме, якая аб'ядноўвае міжнародныя цэнтры навучання. Тут не толькі збіраюць веды і вопыт, але і акумулююць ідэі для іншых удзельнікаў.
Кірунак беспілотнай авіяцыі шырока прадстаўлены айчынным ваенпрамам. А лінейка такіх апаратаў - самая разнастайная. Малыя, якія запускаюцца з рукі, да 15 кг. Сярэдняга памеру - да 300. Буйныя. Самы вялікі - "Ястраб", у якога карысная нагрузка складае 120 кг. А таксама "Бусел", "Буравеснік", "Грыф". Гэтымі ўзорамі даўно цікавяцца і нашы замежныя партнёры. Беларусь уваходзіць у лік нешматлікіх краін, якія распрацоўваюць націскныя беспілотнікі-камікадзэ. Такія дроны дазваляюць наводзіцца на цэль з дакладнасцю 1-2 метры. Могуць набіраць вышыню да 3,5 км і ляцець на далёкасць да 50 кіламетраў.
Ёсць чым пахваліцца і спецыялістам Ваеннай акадэміі. Зала ваеннай славы Беларускай арміі - як пацверджанне з глыбінь стагоддзяў. Гэтае месца было створана да 100-годдзя Узброеных Сіл і ўвабрала ў сябе ўсю гісторыю з пор Сярэднявечча да самай сучаснай тэхнікі. Асобны стэнд прысвечаны распрацаванаму тут беспілотнаму комплексу.
Аляксей Курбатаў, курсант Ваеннай акадэміі Беларусі: "Беспілотны лятальны апарат быў распрацаваны нашымі акадэмічнымі навуковымі кадрамі. Характарыстыкі ў яго досыць добрыя. Распрацоўка працягваецца, ідзе далейшая аптымізацыя дадзенага комплексу. На дадзены момант далёкасць палёту - больш за 12 км. Вышыня - 1,5 тысячы метраў. Здольны весці разведку, як у начны час сутак, так і ў дзённы. Ажыццяўляць фота- і відэазапісы".
У пытаннях тэхналогій, як і любой іншай сферы, галоўнае - кадры. І тут нашы вайскоўцы крочаць у нагу з часам. Летась, на базе Ваеннай акадэміі была створана IT-рота. Гэта ўнікальнае падраздзяленне не толькі для нашай краіны, але і для постсавецкай прасторы. Першапачатковы конкурс сюды склаў 8 чалавек на месца. А найважнейшае патрабаванне - спецыяльная адукацыя і вопыт у IT-сферы.
Кожны з гэтых рабят разумее, што ён баец інтэлектуальнага фронту. Праграмаванне, тэсты, 3Д-мадэляванне - гэта далёка не поўны пералік таго, на што здольныя гэтыя вайскоўцы. Як гавораць байцы інфармацыйнай роты, такая служба дазволіць не толькі не страціць веды, якія ёсць, але і папрацаваць на карысць радзімы.
Дзмітрый Сахарук, в.а. намесніка начальніка Ваеннай акадэміі Беларусі: "Адзін з праектаў, якія зараз рэалізуе рота, гэта распрацоўка серыі лабараторных установак, прысвечаных вывучэнню і эксплуатацыі асобных сістэм сучаснага лятальнага апарата Як-130, які прыняты на ўзбраенне ВС РБ. На сённяшні дзень у нас ёсць парадку 20 асобных заданняў, якія нашы вайскоўцы рэалізуюць у інтарэсах кіравання сувязі, камандавання ВПС і войскаў СПА, розных упраўленняў Генеральнага штаба".
Варта адзначыць, што ў стварэнні бяспечнага асяроддзя ў кіберпрасторы Беларусь - не наватар. У шматлікіх краінах паспяхова ствараюцца ваенізаваныя IT- падраздзяленні, а спецслужбы працуюць у звязку з праграмістамі. Ці трэба гаварыць, што з ростам тэхналогій расце абсталяванасць злачынцаў. Адно з самых распаўсюджаных злачынстваў у Сетцы - крадзеж з дапамогай камп'ютарнай тэхнікі і ўзлом акаўнтаў.
Каб змагацца з хакерамі, у беларускіх праваахоўнікаў ёсць асобнае ўпраўленне па раскрыцці злачынстваў у сферы высокіх тэхналогій, або аддзел "К". Каб трапіць у такое падраздзяленне, суіскальніку патрабуецца сур'ёзная падрыхтоўка. Кадры падбіраюцца з выпускнікоў тэхнічных ВНУ, пасля службы ў арміі, Акадэміі МУС.
З верасня ў міліцэйскім ведамстве будуць рыхтаваць спецыялістаў па барацьбе са злачынствамі ў сферы высокіх тэхналогій. Адпаведны курс распавядзе будучым міліцыянерам, што такое кіберзлачынства, як яго выявіць, і якія меры трэба прымаць, каб злавіць злачынца з Сеткі.
Падводзячы вынікі, жадалася б адзначыць, кадры ёсць, ёсць і тэхнічнае абсталяванне. Інакш кажучы, у барацьбе за кібербяспеку, мы гатовы па ўсіх франтах. Створана паспяховая нацыянальная база, якая, абапіраючыся ў тым ліку на міжнародны вопыт, удасканальваецца і ўжо працуе.
