У электронных цыгарэт у Беларусі - туманныя перспектывы

19 марта 2017

Араматызаваны пар і тытунёвы дым могуць зраўнаваць для прадаўцоў і пакупнікоў. Гэта значыць для электронных цыгарэт, як і для звычайных, плануюць увесці поўную забарону на рэкламу і продаж у адкрытых вітрынах. Таксама купіць парагенератар дазволяць толькі 18-гадовым і старэйшым. Сёння ўсё больш востра абмяркоўваецца і неабходнасць скарачэння месцаў, даступных для курэння і парэння. А цалкам бяздымным асяроддзем плануюць аб'явіць дзіцячыя пляцоўкі, пляжы, прыпынкі грамадскага транспарту, падземныя пераходы і спартыўныя арэны.

Змяненні ініцыявала Міністэрства аховы здароўя. Гэта чарговыя крокі Беларусі ў барацьбе з тытунёвай і электронна-паравой залежнасцю. Больш парабязна аб іх у медыкаў спытала наш карэспандэнт Святлана Лук'янюк.

Тытунёвы стаж у Івана 13 гадоў. І як следства - нікацін адбіўся на здароўі. А кінуць перашкаджала залежнасць. У пошуках альтэрнатывы выпадкова паспрабаваў электронную цыгарэту або, як правільна, парагенератар, і сёння ўжо з ім не расстаецца. Гаворыць, ежа нават пасмачнела.

Але медыкі з такім сцвярджэннем спрачаюцца. Тут, гавораць, гэтыя навінкі яшчэ нікога не пазбавілі ад курэння. Наадварот, сталі чарговай шкоднай звычкай. Нездарма яна завецца электроннай сістэмай дастаўкі нікаціну, прычым сёння да канца не вывучанай. Ёсць толькі кропкавыя лабараторныя даследаванні ў свеце. А аб доўгатэрміновых наступствах парэння - няма. Сама ж прылада здаецца зразумелай.

Імітатар гарэння, батарэйка, мікрапрацэсар, датчык, выпарнік і картрыдж з нікацінам або без яго. А таксама вялізная колькасць араматызатараў. Усяго існуе 51. Але гэта не натуральныя кампаненты, а хімічныя злучэнні, нераскрытыя да канца. І вытворцы пад шумок прапаноўваюць іх у процівагу тытуню.

Так, нікацін у розных далях ёсць у напаўняльніках для электронных цыгарэт. Бо без яго вытворчасць проста невыгадная. Менавіта гэтае рэчыва і выклікае залежнасць. А тады аб якім жаданні кінуць курыць ідзе размова? А выпусканы пар не проста вадзяны, а хімічны.

Сёння электронныя цыгарэты забароненыя ў Даніі, Ізраілі, Канадзе, Турцыі, Тайландзе, Іарданіі, Іране, Кувейце, Нарвегіі, Бразіліі, Турцыі, Панаме і Сінгапуры. Забарона на рэкламу, прасоўванне і спонсарства ў дачыненні электронных цыгарэт уведзеная ў 39 краінах, дзе жыве трэць сусветнага насельніцтва.

У Беларусі пакуль гэта навінка, хоць такой яе ўжо складана назваць, не рэгулюецца ніяк. І гэта самая вялікая праблема, аб якой б'юць у званы медыкі. Купіць парагенератар могуць і падлеткі. Калі ж электронныя цыгарэты прыраўняюць да звычайных, іх будуць прадаваць толькі 18-гадовым і старэйшым.

Таму медыкі ўсімі рукамі за змяненне заканадаўства. Галоўная мэта - знізіць ужыванне нікаціну. Прычым гэта не проста лозунгі, яны падмацаваныя лічбамі.

Курэнне - адзін з фактараў развіцця хвароб нашага стагоддзя. Так, сярод анкахворых - 84,5% курцоў, сардэчна-сасудзістыя захворванні ў 80% аматараў цыгарэт, сухоты - у 77%.

А гэта вялізныя эканамічныя страты. На лячэнне і прафілактыку ўсіх гэтых захворванняў штогод ідзе да 100 мільёнаў долараў. Пры гэтым у разлік не ўзятыя і ўскосныя страты дзяржказны - выплаты пенсій па інваліднасці.

Сёння ў Беларусі курыць амаль трэць насельніцтва. І статыстыку гэтую папаўняе моладзь. Прычым па мужчынскай залежнасці ад тытуню мы на другім месцы ў еўрапейскім рэгіёне пасля Арменіі. У старой Еўропе працэнт залежных ад тытуню куды ніжэйшы. У той жа час у апошнія гады ў нас усё часцей прыкурыць просіць менавіта жаночая палова.

Дык вось, вяртаючыся да хвароб сэрца. У кожнага пацыента свая гісторыя. Рэкамендацыі ўрачоў сыходзяцца ў адным - расстацца са шкоднай звычкай, якую называюць і галоўнай прычынай старэння. А для тых, хто з ёй незнаёмы, - фарміраваць станоўчы вобраз гароя, які не курыць.

У РНПЦ "Кардыялогія" забарона на курэнне - тайнае правіла. Таблічак з перакрэсленай цыгарэтай у чырвоным кружку, вядома, не сустрэнеш, але пацыенты ведаюць: выпішуць тут жа, калі запахне дымам.

Сусветная арганізацыя аховы здароўя нікаціну прысвяціла не адно даследаванне. І сёння сцвярджае: залежнасць забівае кожнага другога курца, а кожная дзясятая смерць - гэта пасіўнае паглынанне дыму. СААЗ нават вось так намалявала арганізм курца. Тут, як бачым, дым паражае ўсе органы. А ёсць людзі, якія вымушаныя сутыкацца з гэтым па родзе дзейнасці.

Медыкі - самыя заўзятыя прыхільнікі скарачэння гэтых самых месцаў для курэння. У кафэ, рэстаранах - аддаць не проста цэлыя залы пад дым, а арганізаваць спецыяльна адведзеныя месцы. Прычым новыя правілы будуць датычыцца не толькі тых, хто курыць, але і парыць (маюцца на ўвазе электронныя парагенератары). Зараз Міністэрства аховы здароўя і МНС сумесна распрацоўваюць знакі забароны. І патрабаванні да тых самых месцаў для курэння ў гандлёвых цэнтрах, рынках, дзяржустановах і банках. Бо галоўнае, каб навігацыя была зразумелая і беларусу, і турыстам.

Ці стане Беларусь краінай без дыму наогул - пакуль сказаць складана. Але сёння ў грамадстве ўсё больш настойліва абмяркоўваецца забарона на курэнне на дзіцячых пляцоўках, пляжах і прыпынках грамадскага транспарту. І гэта не наша ноу-хау. Лідары спісу гатовыя праз гадоў 15 цалкам вызваліцца ад тытунёвага дыму.

У гэтым спісе - Аўстралія, дзе ў 2035 годзе лік аматараў прыкурыць скароціцца да 5%. І Фінляндыя праз 13 гадоў гатовая цалкам адмовіцца ад нікаціну. Зараз шкодная звычка ў 18% насельніцтва. А паўстагоддзя таму была ў 70%. Сярод мер па барацьбе - скарачэнне дазволеных месцаў для курэння, забарона на рэкламу і высокі кошт цыгарэт.

Аб гэтым мы гаварылі і ў беларускім офісе Сусветнай арганізацыі аховы здароўя. Падрабязна распісалі, колькі каштуе пачак у Еўропе і ў нашых суседзяў.

Да нядаўніх пор кошт у нас быў такі ж, як ва Украіне. Але з гэтага года суседка павысіла акцызы на тытунь. Беларусь да бяздымнага асяроддзя рухаецца паэтапна - у грамадскім харчаванні размежавалі залы для тых, хто курыць, і для тых, хто не курыць, уведзеная і забарона на адкрытую выкладку цыгарэт у магазінах.

Таксама для пастаўшчыкоў і прадаўцоў электронных цыгарэт і вадкасцяў стане абавязковай рэгістрацыя і ліцэнзаванне, як і дакладны пералік араматызаваных кампанентаў тавару. Да таго ж, яны трапяць і пад мікраскоп нашых служб санітарнага кантролю.