Гэтым маладым салдатам яшчэ трэба будзе выявіць сябе, да шчасця, у мірны час, але ўсё ж на службе. А вось подзвіг маладых байцоў часоў Вялікай Айчыннай вайны чырвонымі літарамі ўпісаны ў сусветную гісторыю. Гісторыю, якую нельга перапісаць, а можна толькі дапоўніць. Сёння ў Мінску сабраліся вядучыя навукоўцы Беларусі, Расіі, Украіны і Казахстана, каб з пазіцый сучаснасці паглядзець на тую вайну. Шматлікія дакументы, а гэта фатаграфіі, асабістыя справы, атрыбутыка, апублікаваныя ўпершыню. Якая ж самая вялікая таямніца, якую захоўваюць нямыя сведкі вайны - высветліў Аляксандр Смірноў.
Гэтая канферэнцыя, яшчэ не гаворачы ні слова, ужо сказала шматлікае. Тое, што ў Мінску сабраліся вядучыя гісторыкі з Беларусі, Расіі, Казахстана і Украіны, само па сабе мае вялізнае значэнне. Тэматыка відавочная - у год 70-годдзя Вялікай Перамогі. Пры гэтым і падаплёка выразна вымалёўваецца на фоне розначытанняў некаторымі сучаснымі даследчыкамі, здавалася б, відавочных рэчаў. Але сапраўдных навукоўцаў цікавяць толькі факты.
Некаторыя факты выклалі ў прамым сэнсе слова. Выстава, гаворачы сучаснай мовай, прэв'ю навукова-практычнай канферэнцыі. Тут сапраўдныя дакументы, фатаграфіі, асабістыя справы, атрыбутыка і газеты ваенных часоў. Шматлікія экспанаты Цэнтральны архіў КДБ апублікаваў упершыню, а, прасцей гаворачы, рассакрэціў.
Ініцыятарам канферэнцыі стаў Дзяржархіў Мінскай вобласці. Пасля апублікавання на сайце інфармацыі аб правядзенні навуковага форуму Беларусь проста засыпалі заяўкамі, і сустрэча памяняла рэгіянальны маштаб на міжнародны статус. У выніку 4 дзясяткі дакладчыкаў і 66 выступленняў.
Ігар Валахановіч, супрацоўнік Інстытута нацыянальнай бяспекі КДБ Беларусі: "Канферэнцыя накіраваная на навуковую грамадскасць, навукоўцы-архівісты працягваюць вывучэнне невядомых старонак гісторыі вайны і даводзяць да шырокай грамадскасці. Тэма датычыцца не толькі Беларусі, а савецкага народа, які 70 гадоў таму атрымаў перамогу".
Пачатак Вялікай Айчыннай, арганізацыя партызанскага руху, вызваленне, праца тылу, пасляваенны перыяд - якая б тэма ні была заяўленая, усюды чырвонай лініяй праходзяць подзвіг і патрыятызм. Бадай, кожны лапік зямлі беларускай акроплены крывёй герояў.
Архівісты гавораць, што цікавасць да гісторыі ў апошнія гады прыкметна ўзрасла. Запыты паступаюць не толькі ад суайчыннікаў, але з Германіі, краін Прыбалтыкі, блізкага замежжа. Менавіта таму запатрабаваныя публікацыі засакрэчаных або невядомых старонак вайны. Зараз з'явілася ў адкрытым доступе база дадзеных аб спаленых паселішчах Беларусі - а гэта амаль 10 тысяч папялішчаў і 400 тысяч нявінна загубленых жыццяў. Матэрыялы гэтай канферэнцыі ўжо выпушчаныя ў асобным выданні. І таксама напэўна знойдуць свайго чытача.
