Цэнтральнай тэмай гэтага тыдня стала, бадай, самая народная - будаўніцтва. Пра будучыню ўсёй галіны (ад жылля і аблічча гарадоў да зарплат будаўнікоў і лёсу прадпрыемстваў) гаварылі на двухдзённым семінары. У сталіцу з'ехаліся спецыялісты з усёй Беларусі. Гэта 250 удзельнікаў - ад вертыкалі ўлады і кіраўнікоў профільных ведамстваў да будаўнічых арганізацый. Першы дзень - знаёмства са станам спраў у галіне, калі на практыцы відаць, што мы будуем і як можам будаваць. У другі дзень размова прадоўжылася на ўзроўні Кіраўніка дзяржавы.
Практыка такіх семінараў з удзелам Аляксандра Лукашэнкі паказвае: гэта эфектыўны спосаб вырашэння актуальных праблем у розных сферах. Аналіз сітуацыі ў такім жа фармаце ўжо правялі ў ЖКГ і АПК. Зараз шэраг даручэнняў з акцэнтам на будаўніцтве і пільны кантроль за выкананнем. Бо жыццё імкліва мяняецца, растуць і патрабаванні да будаўнічай сферы - трэба адпавядаць. Ацэнкай стане вынік. А такія сустрэчы, анансаваў Прэзідэнт, павінны праходзіць раз на паўгода.
Такім чынам, наша будаўнічая галіна ў пятніцу атрымала прыярытэтныя заданні. Працаваць над зніжэннем кошту квадратнага метра, ліквідаваць даўгабуды і доўгія чэргі тых, хто мае патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў, праектаваць не толькі якасна, але і добра, годна ацэньваць няпростую працу будаўнікоў.
Прадоўжыць тэму Вераніка Бута.
Яшчэ летась жыхары гэтага дома планавалі справіць уваходзіны. Але дагэтуль ключы ад кватэр не атрыманыя, выніковая цана будоўлі не названая. Юрый у гэтым ЖБВК з чэрвеня. Выпраўляе памылкі сваіх папярэднікаў.
Усё было згодна з літарай закона. Заказчык - мясцовае УКБ - праводзіць тэндар, каму даць права на будпляцоўку прывезці сваю тэхніку. У гонцы паміж МАПІДам і прыватнікам перамагае апошні: кампанія прапаноўвае невялікую зніжку і выйгравае права весці будаўніцтва. Але ўжо ў працэсе высвятляецца: не ўсе выдаткі ўлічаныя, трэба яшчэ даплаціць, а потым яшчэ.
Дом, нарэшце, ужо амаль гатовы. Але не гатовыя дакументы на яго. Колькі ў выніку каштавала будоўля з усімі даплатамі і затрымкамі тэрміну - усё яшчэ вялікая загадка для яго будучых жыхароў. Пракаменціраваць сітуацыю мы папрасілі заказчыка: хто, як не ён, павінен трымаць руку на пульсе гэтай праблемы. Але, на жаль, прадстаўнік УКБ на будпляцоўку пагутарыць са здымачнай групай "Галоўнага эфіру" так і не прыехаў. Жыхары (а гэта 108 сем'яў) усё ж у цуд вераць і мараць Новы год сустрэць ужо ў новым доме.
Усяго ў такой сітуацыі, калі тэрміны здачы зацягваюцца на няпэўны час, 35 дамоў. Бясспрэчна, сітуацыя зрушылася з мёртвага пункта. Літаральна 5 гадоў таму праблемнымі лічыліся амаль чатыры сотні. Але патрабаванне Прэзідэнта бескампраміснае: даўгабудаў у прынцыпе быць не павінна.
Галоўная формула, якой павінна прытрымлівацца галіна, - цана - якасць - тэрміны. Прэзідэнт нагадвае: і ніякай карупцыі! Пазіцыя беларускага лідара прынцыповая: змякчэння адказнасці за карупцыйныя злачынствы не будзе. Да гэтай тэмы Аляксандр Лукашэнка звяртаецца не проста так: напярэдадні нарады стала вядома пра абуральны выпадак са скупкай і перапродажам кватэр для тых, хто мае патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў. Усе, хто мае дачыненне да гэтага, не застануцца беспакаранымі.
Нязменная і задача ўрада ўтрымліваць баланс паміж зарплатай і коштам жылля. У краіне доўга змагаліся за цану квадрата. І перамаглі. Але Прэзідэнт папярэджвае: калі зарплата 1 000 рублёў, то гэта не значыць, што метр аўтаматычна павінен каштаваць столькі ж. Як сёння вытрымліваецца гэты баланс, адразу пасля нарады спыталі ў міністра профільнага ведамства.
Ужо ёсць і гатовыя разлікі: каля 14 000 шматдзетных сем'яў вырашаць жыллёвае пытанне ў наступным годзе і столькі ж у 2020. А далей ніякіх чэргаў: шматдзетныя сем'і павінны забяспечваць сваімі квадратамі на працягу года.
Амаль гатовыя і новыя фінансавыя механізмы падтрымкі беларусаў. Гэта розныя падыходы жыллёва-будаўнічых зберажэнняў і іпатэкі. Два дакументы да канца года лягуць на стол Кіраўніка дзяржавы.
Асаблівая ўвага на семінары абліччу беларускіх гарадоў. Каб людзі не імкнуліся ў сталіцу, трэба ў іх на малой радзіме ствараць усе ўмовы для камфортнага жыцця. Тая ж сітуацыя і з гарадамі-спадарожнікамі.
Такія малапавярховыя дамы - найбліжэйшая перспектыва не толькі Мінска, але і рэгіёнаў краіны. Паводле еўрапейскіх стандартаў, дарэчы, пачалі ўзводзіць (пакуль у якасці эксперыменту) ў Гродне, Гомелі. Катэджы і таўнхаусы прынялі на ўра. Дык чаму не будаваць?
Катэджы і таўнхаусы ў якасці эксперыментальнага праекта пачнуць узводзіць у наступным годзе і ў адным з раёнаў сталіцы. Ад афармлення папер да атрымання ключоў усяго месяц. І даступна. Скандынаўскія домікі па цане кватэры: ад 700 да 1 300 рублёў за метр. З камунікацыямі. Пакуль прадаваць плануюць праз аўкцыён, але міністр тлумачыць: у індывідуальнай жылой забудове правілы гульні павінны быць такія ж, як у будаўніцтве долевым. У цэлым праект мае вялікія перспектывы.
Але трэба размяжоўваць: бліжэй да горада актыўна вырастаюць і элітныя катэджныя забудовы. Іх гаспадары выдаткі на камунікацыі таксама перакладваюць на дзяржаву. Прэзідэнт патрабуе справядлівага падыходу. І прама на нарадзе гучаць прапановы ад удзельнікаў: вызначыць, напрыклад, долі кампенсацыі выдаткаў (скажам, па газе 70 на 30). Аляксандр Лукашэнка не згодны.
Жылы комплекс з трох дамоў з убудаваным дзіцячым садам у Гомелі з'явіўся каля года таму. Каб адвесці дзіця ў групу, многім бацькам дастаткова спусціцца на паверх ніжэй. Здавалася б, практыка не новая: у савецкія часы дзіцячыя сады нярэдка размяшчалі на першых паверхах шматпавярховак. Праўда, потым ад практыкі адмовіліся.
Аб выгадзе праекта самі за сябе гавораць лічбы: на будаўніцтва традыцыйнага дзіцячага сада спатрэбілася б на той момант 8 мільёнаў рублёў. Гэты ж каштаваў паўтара. Пры гэтым на цану жылога квадратнага метра гэта ніяк не паўплывала. Дарэчы, перанесці такую ідэю з паперы ў рэальнае жыццё дапамог Гомельскі ДБК.
Гомельскі домабудаўнічы камбінат, роўна як і калегі з Мазыра, Віцебска і сталічнага МАПІДа, рэалізуе і гэты ўжо далёка не эксперыментальны праект - за кальцавой. Спачатку нават не верылі, што нашы так могуць. Адышлі ад шаблонаў - гэта раз. Па-другое, узялі за правіла адначасова з закладкай дома закладваць сады, магазіны і дзіцячыя пляцоўкі. Даручэнне Кіраўніка дзяржавы - такое правіла павінна быць для ўсіх забудоўшчыкаў: закрытыя тэрыторыі, камфорт, дызайн і інфраструктура - must have. Год на выкананне.
Але сёння далёка не ўсе фантазіі могуць быць рэалізаваныя – ёсць яшчэ бюракратычныя перашкоды. Сёння часам даходзіць да абсурду: некаторыя будаўнічыя нормы супярэчаць адна адной. Усё галіновае заканадаўства з гэтага часу ў руках аднаго ведамства - Мінбудархітэктуры. Яно будзе дыктаваць правілы гульні на рынку да моманту ўручэння ключоў.
Доўгачаканы званок, і вось зараз Святлана гуляе па без пяці хвілін сваім раёне. Літаральна на днях яна даведалася, што атрымала ў новабудоўлі арэндную кватэру. Ад моманту збору дакументаў да запаветнага рашэння прайшлі тыдні. У чужы пасёлак у Гомельскім раёне дзяўчына прыехала па размеркаванні. Купіць кватэру пакуль не ў сілах, а арандаваць дорага.
Суседзямі Святланы ў новабудоўлях стануць і чацвёра яе калег, настаўнікі мясцовай школы, якія гэтак жа, як і яна, атрымалі тут арэнднае жыллё. Дарэчы, наконт цаны пытання. За аднапакаёвую арэндную кватэру ў гэтым доме наваспечаным жыхарам трэба будзе плаціць 15 рублёў за месяц. За двухпакаёвую ўсяго 20 рублёў. Гэта па кішэні нават для маладога спецыяліста.
Попыт на арэнднае жыллё ёсць па ўсёй краіне. У сталіцы на адну такую кватэру 150 ахвотнікаў, у Брэсце за 200. Дык чаму, калі ёсць попыт, няма прапанавання? Зусім не рыначныя падыходы. А таму адно з даручэнняў ураду - павялічыць аб'ёмы будаўніцтва арэндных кватэр. Пакуль іх доля менш за 3 %. У Еўропе больш за палову.
Але як выконваць гэтыя і іншыя даручэнні, калі няма каму будаваць. За пяць гадоў мінус 50 000 рабочых. На жаль, Расія, Польшча і Літва прапаноўваюць больш за беларускага забудоўшчыка.
Даручэнне: неадкладна стварыць усе ўмовы, каб спецыялісты самі былі зацікаўленыя працаваць у роднай краіне. А пасля, калі будаўнік усё ж вырашае працаваць за мяжой і не ўдзельнічае ў фінансаванні дзяржвыдаткаў (не плаціць падаткі), прапрацаваць варыянты вырашэння і гэтай праблемы.
Каб было больш стымулу працаваць дома, Прэзідэнт ініцыіруе: будаўнікоў трэба матываваць сваім жыллём.
Змяненні прадбачацца і ў сістэме адукацыі. Міністр анансуе: у новым навучальным годзе з'явяцца і новыя спецыяльнасці, звязаныя з маналітнымі работамі, новыя напрамкі ў зварцы. Каля 5 гадоў спіс не абнаўлялі, а запыты рынку, патрабаванні да спецыялістаў за гэты час змяніліся. Напрыклад, няма сэнсу рыхтаваць работніка трэцяга разраду. Мінімальнае патрабаванне сёння - чацвёрты. У вышэйшай адукацыі трэба зрабіць акцэнт на практыцы. Але як зацікавіць абодва бакі працэсу, асабліва ў пачатку навучання?
Асобна Прэзідэнт спыніўся на працы цэментавых і шкляных заводаў. Прайшла мадэрнізацыя, але запрацаваць на поўную моц так і не атрымалася. З даўгамі паволі разбіраецца, мабыць, толькі гомельскі завод. За апошнія гады ўвасобілі ўжо некалькі буйных праектаў. Ад мадэрнізацыі старых цэхаў да стварэння новых ліній. Але нават Гомельшкло не здольнае разлічыцца па крэдытах. Прэзідэнт патрабуе ад урада рэанімаваць усе стратныя прадпрыемствы.
Наступны год пройдзе і пад знакам адраджэння ПМК, павышэння якасці праектавання, загрузкі нашых прадпрыемстваў, вырашэння праблемы ўзаемаразлікаў, імпартазамяшчэння шкляной тары, узмацнення ролі кіраўніка (гэтая тэма прайшла чырвонай ніткай праз усю нараду). Канкрэтныя даручэнні і канкрэтныя тэрміны іх выканання.
Больш за чатыры гадзіны калектыўнага абмеркавання будучыні будаўнічай галіны. Рашэнні, прынятыя на маштабнай нарадзе, датычацца кожнага, хто так ці інакш звязаны з будоўляй. Ад кожнага чакаюць і выніку.
