Рубрыка "#Знайсці праўду". Выпадак на Віцебшчыне звязаны са шкоднымі ўмовамі працы

24 марта 2019

Пры падрыхтоўцы рубрыкі, якую мы далей прапаноўваем у "Галоўным эфіры", рэпарцёры Агенцтва тэленавін ужо не раз сутыкаліся з чалавечым болем і праблемамі, якія на першы погляд здаваліся невырашальнымі. Гэта гісторыі, дзе выйсце з сітуацыі падказваюць спецыялісты прафсаюзаў. Разам з людзьмі, правы якіх былі парушаныя, яны адстойваюць праўду. 

У сітуацыі, у якую патрапіў герой нашага новага рэпартажа, вырашальную ролю, як гэта ні дзіўна, сыграў усяго адзін дакумент. Ён каштаваў газазваршчыку не толькі нерваў, але і кіламетраў хаджэнняў па інстанцыях. Алеся Высоцкая пра дэталі заблытанай гісторыі. 

Маладым і мора па калена. На ўмовы працы ў шкоду здароўю па маладосці мала хто глядзіць вачамі пенсіянера. 

Калі ўпэўнены, што хтосьці абавязкова ўлічыць твае пакуты, і будуць палёгкі. Але і ў калідорах улады бываюць раздарожжы. 

Газаэлектразваршчык. Для Уладзіміра Мароза прафесія заўсёды была любімай, хоць і лічаць яе медыкі шкоднай для здароўя.  Ён разлічваў сысці на пенсію раней за тэрмін - у 55. Хоць нейкі бонус за шкоднасць. Але затрымацца ў цэхах прыйшлося яшчэ на два гады. Перыяд працы, які прыпаў на пачатак дзевяностых, не палічылі шкодным.

Шукаць праўду Уладзіміру дапамагае жонка. Удалося аднавіць шмат розных папер. Запіс у працоўнай - толькі падмурак вялікага архіву сабраных дакументаў. Аказваецца, у нейкі момант на прадпрыемстве прайшла рэарганізацыя. Мала хто з рабочых у тыя дні паглыбляўся ў праблемы свайго наймальніка. Проста сумленна працавалі, гаворыць Уладзімір. Але з цягам часу яно наогул перастала існаваць. І зараз нібыта відавочны факт - шкоднасць умоў працы ў нейкія вызначаныя месяцы - прыходзіцца даказваць. 

З просьбай залічыць месяцы, якія адсутнічаюць для льготнай пенсіі, сям'я прайшла праз розныя інстанцыі. Па каментарый ва ўпраўленне сацабароны адправіліся і мы.

Святлана Валякова, начальнік упраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне Шумілінскага райвыканкама: "У сувязі з адсутнасцю дакументаў, якія пацвярджаюць шкодны фактар працы, што дазваляюць гэта зрабіць, пенсія прызначаная з паніжэннем узросту. Пры тым стажы працы, які дазваляе гэта зрабіць. Не залічаны ўвесь перыяд у сувязі з адсутнасцю неабходных дакументаў. Можна пацвердзіць суіснуючай даведкай, якую выдае працадаўца альбо яго правапераемнік".

Ад несправядлівасці апускаюцца рукі. Каб такую даведку атрымаць, трэба як мінімум даследаваць абсталяванне, на якім чалавек працаваў у 90-я. Плюс апісаць трэба ўсе ўмовы працы: поўны рабочы дзень або частковы, шэраг іншых нюансаў. Толькі вось як гэта зрабіць, калі прадпрыемства ўжо даўно няма?

Святлана Валякова, начальнік упраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне Шумілінскага райвыканкама: "Тыя дакументы, якія пададзеныя, на жаль, не даюць такую магчымасць. Наша ўпраўленне заўсёды прымае бок пенсіянера, мы заўсёды ўлічваем усе нюансы, мы заўсёды імкнемся дапамагчы чалавеку. Мы выдатна разумеем, што змяняўся правапераемнік,  што склаліся некаторыя акалічнасці, але мы ў той жа час стаім на варце закона і прызначаем усе пенсіі і выплаты, якія залежаць ад нас, толькі ў адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам".

Да пошукаў праўды падлучыўся прафсаюз. І тут ужо справа прынцыпу. Прававы інспектар дапамагае сям'і Мароз разабрацца ў юрыдычных тонкасцях. І прызнае: нечая простая памылка прывяла да такіх наступстваў. 

Міхаіл Казлоўскі, галоўны прававы інспектар працы Віцебскай абласной арганізацыі прафсаюза АПК: "Калісьці хтосьці проста не дапрацаваў з дакументамі. Бо ён жа ўсё роўна працаваў газаэлектразваршчыкам, ніхто яго не звальняў. Ён зарабіў, заслужыў і страціў здароўя столькі! Мы пісалі ў камісію пры раённым выканаўчым камітэце пра тое, каб яны, скажам так, перагледзелі яго справу і прынялі іншае рашэнне. Але яна адмовіла, таму прыйшлося звяртацца ў органы нагляднай інстанцыі, у суд звяртацца аб устанаўленні фактаў". 

Сітуацыя няпростая. І гавораць, знаёмая многім, каму выпала працаваць у 90-я, калі прадпрыемствы змянялі ўласнікаў і рэфармаваліся. 

Кожны выпадак - складаны, з цяжбамі і супярэчнасцямі. З 90-х да гэтага часу ўжо не раз змянялася заканадаўства. І ўзмацненне жорсткасці патрабаванняў да атэстацыі рабочых месцаў - гэта толькі малая частка новаўвядзенняў. 

Як ні банальна гучыць, але бывае, і адна паперка вырашае ўсё. У практыцы прафсаюзных абаронцаў ёсць нямала прыкладаў, дзе логіка адсутнічае. Калі чалавек усё жыццё адрабіў, напрыклад, пры заводскай печы. А потым змушаны даказваць, што яна менавіта той самай шкоднасці, што неабходная! І завод пацвярджае, што іншых ніякіх печаў на вытворчасці ніколі і не было! А сацслужбы патрабуюць: "А вы дакажыце!"

Справа газаэлектразваршчыка Уладзіміра ўжо ў судзе. Вынікі абавязкова стануць падставай для нас вярнуцца да тэмы.