Дарэчы, пра "жыць". Беларусы (нават карэнныя мінчане) ўсё часцей мараць пра домік у вёсцы. Але дом, свая зямля і жыццё без асфальту часта так і застаюцца марамі. А і на сяле хочацца, каб, як у сталіцы, была праца з такім жа ўзроўнем дастатку. Існуе меркаванне, што па МКАД у нашай краіне праходзіць раздзяляльная лінія. Мінск - цэнтр прыцягнення. Усё, што за ім, у ліку адсталых. Бо які з рэгіёнаў можа пахваліцца сталічнымі зарплатамі? Ці такой жа колькасцю вакансій? Рэгіянальнае развіццё для любой дзяржавы ў аснове асноў эканамічнай палітыкі. Гэта процівага ўрбанізацыі, падтрымка сяла, уклад у агульную эканоміку. Як скараціць рэгіянальны разрыў ва ўзроўні жыцця насельніцтва? У якіх драйверах росту маюць патрэбу беларускія рэгіёны? Пагаворым пра гэта, нічога не вырваўшы з кантэксту. У нашай рубрыцы "Пасланне-2019. Кантэкст".
Аб моцнай рэгіянальнай эканоміцы могуць заявіць толькі Мінская і Гродзенская вобласці. Апошняя з вялікай нацяжкай. За пяцігодку эканоміка сталічнага рэгіёна прырасла на траціну. І сёння гэта, на жаль, недасягальная планка для астатніх тэрыторый. У паўднёвых Гомельшчыны і Брэстчыны ў актыве толькі ад 3 да 5 % росту, Віцебскі рэгіён дадаў 2 працэнтныя пункты, Магілёўшчына наогул сышла ў мінус. Такая рэгіянальная стагнацыя нязменна дадае праблем эканоміцы, прыўносіць раскол у грамадства. Відавочна, сталіца краіну не выцягне. І права на камфортнае жыццё і працу не толькі за сталічным жыхаром! Зрэшты, у Беларусі на самым высокім узроўні вызначылі шэраг гарадоў сярэдняй рукі, яны павінны стаць эталонам рэгіянальнага развіцця. Орша ўжо пачала жыць па законах свабоднай эканамічнай зоны. Праграма стымулаў для інвестараў, кропкавая падтрымка прадпрыемстваў, перадача бізнесу новых пляцовак. Разлічваюць, раён выстраліць, вывераныя меры дададуць дынамікі некалі прамысловаму гіганту. Але такой Оршай павінна стаць уся краіна. На гэта накіроўвае Прэзідэнт. Вырываць словы з кантэксту не будзем. Галоўнае - сацыяльна-эканамічныя фактары не павінны дзяліць Беларусь на часткі, а разрыў ва ўзроўні і якасці жыцця не можа быць кардынальным. І для гэтага патрэбныя больш актыўныя рашэнні. Ці можна вырашыць гэтыя задачы толькі намаганнямі мясцовай вертыкалі? Ці варта шукаць выратаванне ў інвестыцыях? І што спадабаецца інвестару?
Наш рэгіянальны карэспандэнт Юрый Карняловіч шукаў адказы на сваёй малой радзіме.
Прафесійная кар'ера жыхара Шчучына Юрыя Міхальцова за апошні год зрабіла неверагодны ўзлёт. Роўна 12 месяцаў таму ён быў беспрацоўным, а пытанне працаўладкавання займала ўвесь вольны час. Маладую прыватную дрэваапрацоўчую кампанію выбраў не выпадкова. Высокая зарплата, добры сацыяльны пакет і галоўнае - перспектывы для росту. Сёння ў падначаленні Юрыя Міхальцова больш за дзясятак чалавек. Уладальнікі кампаніі - замежныя інвестары - перспектывы для свайго бізнесу ўбачылі ў беларускім рэгіёне. Праўда, доўга прыглядаліся, ацэньвалі рызыкі. Спачатку арганізавалі невялікі цэх па вытворчасці сыравіны для буйнога еўрапейскага мэблевага брэнда са штатам 10 чалавек. Праз год аб'ёмы ўзраслі ў сотні разоў, з'явіліся і новыя рабочыя месцы.
Па прыцягненні інвестыцый Шчучынскі раён на лідзіруючых пазіцыях у вобласці. Тут гавораць, што ўся заканадаўчая база для гэтага ёсць, трэба толькі ўмець карыстацца дадзенымі дзяржавай прэферэнцыямі. Ну і, вядома, напрамую працаваць з патэнцыяльнымі інвестарамі. Толькі за апошнія тры гады ў Шчучынскім раёне прыцягнута інвестыцый больш чым на 200 мільёнаў долараў ЗША. Адкрыліся дзясяткі прадпрыемстваў, створана каля 650 новых рабочых месцаў.
Новыя прадпрыемствы - лакаматыў развіцця эканомікі раёна. Сёння сярэдняя заработная плата ў Шчучыне не саступае паказчыкам абласнога цэнтра. Развіваецца медыцына і сацыяльная сфера. Менавіта да такога стандарту павінны імкнуцца ў рэгіёнах. Бо там пражывае большая частка насельніцтва краіны. І гэта асноўная задача ў працы мясцовых уладаў. У Шчучыне ўпэўнены: эканоміка не можа развівацца, калі адстае сацыяльная сфера. Бо галоўная інвестыцыйная прывабнасць рэгіёна заключаецца ў комплексным падыходзе. На новых прадпрыемствах павінны працаваць высокакваліфікаваныя рабочыя. А каб іх прыцягнуць, неабходна жыллё і ўсе ўмовы для жыцця не горш чым у абласных гарадах ці нават у сталіцы.
Паступова Шчучын ператвараецца ў невялікі ўтульны еўрапейскі гарадок. Тут вырашана праблема з падземнымі інжынернымі сеткамі. Зараз камунальшчыкі актыўна добраўпарадкоўваюць сам райцэнтр. У Шчучыне нават задумаліся над адраджэннем гістарычнай колеравай гамы горада. Плануецца, што дамы на кожнай вуліцы будуць аднаго колеру, такога ж як і 100, і 200 гадоў таму. Над стварэннем пашпартоў вуліц ужо працуюць сталічныя архітэктары.
Паспяховыя рэгіёны - гэта бяспройгрышны спосаб разгрузіць сталіцу. Варыянт, які таксама працуе, - развіццё гарадоў-спадарожнікаў. Але і гэтую задачу простай таксама не назавеш. Ураду даручана падключыць банкі, падставіўшы фінансавае плячо гарадам недалёка ад Мінска, перагледзець праграмы іх росту. Патэнцыял развіцця - у новых бізнесах, прадпрыемствах з прэстыжным рабочым месцам. Гэта аксіёма. За моцным рублём і людзі пацягнуцца.
Развіваць эканоміку рэгіёнаў і скараціць разрыў ва ўзроўні жыцця насельніцтва - адзін з прыкметных пасылаў Паслання-2019. І мы пра гэта расказалі, нічога не вырваўшы з кантэксту.