Дзяржава для народа, дзе ў адзінстве моцнай унутранай і знешняй палітыкі і бяспека. Пасланне Прэзідэнта да беларускага народа і Нацыянальнага сходу ўжо ў першыя гадзіны тэлетрансляцыі журналісты разабралі на цытаты. І сёння ключавыя тэзісы выступлення Кіраўніка дзяржавы – ледзь ці не самая папулярная тэма. І гэта зразумела, бо Пасланне - гэта своеасаблівая квінтэсенцыя і актуалізацыя задач, якія абмяркоўваліся падчас маштабных і знакавых мерапрыемстваў з удзелам Прэзідэнта. Шмат што ўжо ўвасабляецца ў жыццё. І сёння самы час спыніцца на глабальных задачах на перспектыву і праблемах, якія перашкаджаюць актыўнаму развіццю краіны. Разам з палітолагамі, эканамістамі і простымі беларусамі актуальныя тэзісы і арыенціры, на якія будзе абапірацца Беларусь у сваім развіцці, прааналізавала наш аглядальнік Алеся Высоцкая.
Па галоўных тэзісах Паслання можна меркаваць, чым жыве краіна, што турбуе грамадства, якія праблемы найбольш актуальныя. Гэта нейкая дарожная карта развіцця Беларусі, дзе вектары руху задаюцца кожнай галіне. З аналізу пасланняў розных гадоў нескладана зразумець, калі яшчэ 10 гадоў таму акцэнт быў на знешняй палітыцы і месцы дзяржавы на карце свету, то апошнія гады выступленне Прэзідэнта грунтуецца на эканоміцы і сацыяльным развіцці, дзе ў цэнтры палітыкі - чалавек.
Тэзіс "дзяржава для народа" застаецца актуальным на працягу апошніх гадоў. Каб працягваць умацоўваць сацыяльную сферу, укараняць прагрэсіўныя стандарты на сяле і павялічваць выдаткі на сацыялку, патрэбныя поспехі ў эканоміцы.
Алена Патапава, старшыня прафсаюзнай арганізацыі прыватнага мэблевага прадпрыемства: "Мы добра разумеем, што годна працаваць могуць людзі, змешчаныя ў годныя умовы працы і жыцця. І таму вельмі важна, што Прэзідэнт па-ранейшаму настойвае на сацыяльных акцэнтах, па-ранейшаму падтрымлівае чалавека, па-ранейшаму бачыць яго як асноўную каштоўнасць і асноўнага спажыўца даброт, якія стварае грамадства і дзяржава ў цэлым".
Тэзісы вельмі канкрэтныя і лаканічныя. І гэта адзначылі шматлікія эксперты, у тым ліку і за мяжой. За зваротам сачылі дзясяткі тэлеканалаў. У сюжэце Euronews, напрыклад, рэпарцёры прывялі рэакцыю Прэзідэнта на армянскі крызіс і канстытуцыйныя рэформы. Гэтыя ж пытанні зацікавілі журналістаў RTVI - міжнароднага рускамоўнага тэлеканала, які вяшчае з Нью-Ёрка. Рэдактараў "Расіі-24" - аднаго з галоўных расійскіх дзяржканалаў - справядліва зацікавілі выказванні прэзідэнта аб адносінах Мінска і Масквы.
РБК і зусім сабраў у асобны сюжэт усе ключавыя пункты Паслання, а міждзяржаўная тэлекампанія "Мір" зрабіла акцэнт на хронаметражы выступлення.
У цэнтры ўвагі беларускага лідара ўсё, што блізка народу: заработныя платы, невысокая інфляцыя. Негатыў апошніх гадоў пераадолены. І незалежнасць дзяржавы закладваецца ў эканоміцы. Экспарт аднаўляецца. Але для поспеху беларускія тавары павінны быць канкурэнтаздольныя, зарабляць на традыцыйных брэндах складана. Інавацыі, дасведчаныя кіраўнікі - на пярэднім плане, бо дзяржава адыходзіць ад гіперапекі прадпрыемстваў.
Эканамічная эфектыўнасць і дзяржаўная стабільнасць - дзве рэчы, якія дазваляюць любой краіне ўтрымліваць раўнавагу ў свеце, які трасе не толькі ад фінансавых, але і ад палітычных, гуманітарных крызісаў. Пра гэта гавораць і палітолагі, і простыя беларусы.
Святлана Язерская, дырэктар СШ №7 г. Брэста: "Менш слоў, больш справы. Я з гэтым згодна. Аб размежаванні прафесійных кампетэнцый сярод кіраўнікоў, калі ўсе за ўсё адказваюць, як правіла, нікога ў адказе няма. І Прэзідэнт аб гэтым сёння гаварыў".
Выканаўчай вертыкалі пастаўлена задача - аказваць усебаковую дапамогу бізнесу ў стварэнні новых прадпрыемстваў і вытворчасцяў. Гэты тэзіс падхапілі ў рэгіёнах, бо моцныя вытворчасці - гэта рэальныя грошы для развіцця на месцах.
Вераніка Бездзель, загадчык кафедры Віцебскага філіяла міжнароднага ўніверсітэта "МІТСО", кандыдат гістарычных навук: "Любы грамадзянін любой дзяржавы і Рэспублікі Беларусь у цэлым хоча павялічваць, паляпшаць узровень жыцця. Неабходна, каб прадпрыемствы былі канкурэнтаздольнымі з аднаго боку, з другога боку - яны адказвалі стандартам у сферы вытворчасці прадукцыі".
Эфектыўная занятасць насельніцтва праз стварэнне высокапрадукцыйных рабочых месцаў - гэта значыць годная зарплата. Тут жа дарэчы і фарміраванне атмасферы новага бізнес-клімату. Эканамічныя аналітыкі гэтыя моманты назвалі канцэптуальнымі.
Марына Карпіцкая, дэкан факультэта Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы: "Вельмі важны момант - момант занятасці. Поўная занятасць сёння гэта не догма, гэтае патрабаванне. І сёння вельмі важна, каб чалавек быў паспяховы не толькі ў сям'і, але і мог генераваць даходы ў цэлым для краіны, што спрыяе сацыяльна-эканамічнаму развіццю і напаўненню даходнай часткі бюджэту".
Усё па сутнасці, без лішняга. І тэмы папулярныя ў грамадстве. Узяць той жа геаграфічны рэсурс - чаму выгадна лятаць з суседніх сталіц, а не з Мінска? Што называецца, набалела. І гледачы гэта ўспрынялі.
Яўген Замастоцкі, загадчык кафедры Віцебскага філіяла міжнароднага ўніверсітэта "МІТСО", кандыдат тэхнічных навук, дацэнт: "Што датычыцца лагістыкі або транспарту, Прэзідэнт адзначыў, што Рэспубліка Беларусь не ў поўнай меры карыстаецца выгадным становішчам у адносінах да суседніх дзяржаў. Акрамя таго, неабходна ўвесці ў дзеянне яшчэ пэўную колькасць лагістычных комплексаў, мультымадальных комплексаў, як у Віцебскай вобласці, гэта будуецца побач з Оршай - у Балбасаве".
Аляксандр Ерафееў, прарэктар Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта транспарту, кандыдат тэхнічных навук, дацэнт: "У прамове Прэзідэнта і была пастаўленая задача для нашага ўніверсітэта, як мы яе бачым. Стварэнне тэхналогій, якія дазволяць аб'яднаць транспартныя калідоры захаду і ўсходу, фарміраванне пасажырскага хаба для аб'яднання пасажырскіх патокаў паміж Еўропай, Азіяй. Дыпломныя праекты распрацоўваюцца толькі на тыя тэмы, якія патрэбныя эканоміцы сёння".
Водгук знайшла і тэма малога бізнесу. Дэкрэт аб развіцці сектара, які ўступіў у сілу, - адзін з дакументаў, які даў старт новаму этапу развіцця Беларусі, у тым ліку і з прыцэлам на лічбавую трансфармацыю эканомікі.
Аляксандр Зянкевіч, дырэктар Інстытута павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кіраўнікоў і спецыялістаў транспартнага комплексу Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта транспарту: "Мне падабаецца, што Прэзідэнт не адарваны ад простых людзей, а яму таксама нашы праблемы, нашы спадзяванні знаёмыя. Я мяркую, што само жыццё ўжо падштурхнула да таго, што не столькі гіганты патрэбныя прамысловыя ў нашай эканоміцы, колькі малы бізнес і IT-сфера павінна развівацца. Вось у гэтыя літаральна 4 месяцы вялікая колькасць прадпрыемстваў IT-сферы была ўжо зарэгістраваная. Гэта ўсё дзякуючы закону, які быў прыняты ў нас".
Антаніна Яжова, кіраўнік адміністрацыі СЭЗ "Гомель-Ратон": "З моманту стварэння свабоднай эканамічнай зоны створана звыш 11 тысяч працоўных месцаў. Летась - 1 тысяча 140. І ўжо ў 1-м квартале гэтага года - 160 новых працоўных месцаў. Гэта менавіта на новых прадпрыемствах ствараюцца працоўныя месцы. Як я ўважліва слухала Прэзідэнта рэспублікі, там менавіта ўпор быў зроблены на тым, каб ствараліся высокакваліфікаваныя працоўныя месцы. І ў СЭЗ яны ствараюцца".
Ольдржых Кнотэк, заснавальнік прадпрыемства-рэзідэнта СЭЗ "Гомель-Ратон": "Мы прынялі рашэнне з гаспадаром фірмы, што перанясём вытворчасць у Беларусь, каб гэта былі беларускія вырабы, якія былі б створаныя на аснове былога чэхаславацкага прадпрыемства… Чаму Беларусь? Таму што я люблю Беларусь. Скажу чаму. Мне падабаюцца ўмовы працы ў вас".
Тэзіс, які знайшоў шмат водгукаў: настаў час манетызаваць нацыянальны брэнд стабільнасці і прадказальнасці, каб стаць магнітам для капіталу.
Міхаіл Кавалёў, прафесар, дэкан эканамічнага факультэта БДУ: "Галоўны матыў Паслання Прэзідэнта - Беларусь павінна расці хутчэй за іншых. Толькі ў гэтым выпадку мы павялічым сваю значнасць, сваё месца ў свеце. І ў Пасланні Прэзідэнт пазначыў драйверы, якія дазволяць перайсці да абганяючай мадэрнізацыі. Па-першае, гэта ўжо закладзены ў дэкрэтах 7 і 8 новы бізнес-клімат, які дазволіць Беларусі падняцца з 38 месца ў свеце па ўмовах вядзення бізнесу на працягу 2-3 гадоў мінімум на 30 месца. І будзе спрыяць прытоку капіталу".
Важны эканамічны складальнік - дарогі. Аб іх якасці таксама ішла размова. Будаўніцтва дарог падганяе агульнае развіццё рэгіёнаў, пачулі мы сёння ў каментарыях. Яшчэ і таму важная рэканструкцыя!
Юрый Важнік, старшыня праўлення Беларускай асацыяцыі экспертаў і сюрвеераў на транспарце: "Пабудавалі дарогу - там пачынае развівацца тая або іншая вытворчасць, сацыяльная сфера, там застаюцца людзі жыць. З гэтага пункта гледжання сетка павінна быць збалансаваная, абслугоўваць сацыяльныя і эканамічныя патрэбы краіны. Я бачу, што нам не хапае ўважлівага эканамічнага стаўлення да дарогі. Пабудавалі - а што рабіць далей? Яна павінна, як любы аб'ект (завод, фабрыка, любы цэнтр паслуг), прыносіць прыбытак, павінна быць выгаднай".
Унутраная палітыка і эканоміка - асноўная частка Паслання. Але Беларусь не стаіць убаку ад міжнародных вострых працэсаў. Мае сваю выразную пазіцыю. На цытаты разляцеліся заявы па Сірыі, дыялогу з Еўропай, стратэгічным партнёрстве з Кітаем, а таксама каштоўнасцях саюзнага праекта з Расіяй на фоне складанага міжнароднага становішча. І, зразумела, еўразійскай інтэграцыі, дзе пакуль не без бар'ераў і абмежаванняў.
Любая палітыка - унутраная або знешняя - канцэнтраваны выраз эканомікі. Развіваючыся эканамічна, Беларусь шукае шчасця на знешніх рынках, працягваючы наладжваць супрацоўніцтва з рознымі партнёрамі, ураўнаважваць свае інтарэсы паміж рознымі палюсамі сілы. Пры гэтым у Беларусі няма залішніх геапалітычных амбіцый, але няма і комплексу аўтсайдара. І якой будзе Беларусь заўтра - залежыць ад кожнага з нас! Бадай, гэта адна з галоўных высноў.
