Аб маладых і перспектыўных спецыялістах на сяле

3 февраля 2019

Усё роўна, ляснічы ты, механізатар або, возьмем вышэй, кіраўнік гаспадаркі. Гэта, дарэчы, героі нашага наступнага сюжэта. Менавіта ад выкладчыка ў школе, універсітэце і сельскагаспадарчай акадэміі залежыць, з якім багажом ведаў ты прыйдзеш на першае месца працы.

А ад гэтых самых ведаў залежыць і зарплата. Часам немаленькая нават па сталічных мерках! І гэта без досведу працы. Да таго ж, на сяле маладога спецыяліста забяспечваюць жыллём, а гэта таксама мінус расходу. У якасці бонуса яшчэ і абанемент у трэнажорную залу і басейн дадуць.

А чарга ўсё так і не выстройваецца. У АПК на сяле па-ранейшаму не хапае ветурачоў, заатэхнікаў і аграномаў. Зрэшты, з мінулага года набор у ВНУ і ССНУ праводзяць з улікам запатрабавання эканомікі. Прагнозам займаецца Міністэрства адукацыі сумесна з Мінпрацы і сацабароны.

Падключыўся да даследавання і "Галоўны эфір". Сельскія замалёўкі аб маладых і перспектыўных - у рэпартажы Анастасіі Бенедзісюк.

Калі маладосць гарады бярэ і адчыняе любыя дзверы. Ён называе сябе не кабінетным чалавекам і ўпэўнівае: сапраўдная праца - у палях. Свежы рамонт і мяккае крэсла, сходу апярэджваючы ўсе пытанні, прымячае малады кіраўнік, - падыход да справы кардынальна не зменяць!

Сяргей Леўкавец нарадзіўся і вырас у Столінскім раёне Брэсцкай вобласці. Пасля 9 класаў перад хлопцам паўстала пытанне: ездзіць за дзясяткі кіламетраў у суседнюю школу або паступіць у каледж. Ён выбраў другое. Вырашыў выйграць час. І не пралічыўся. Атрымаў эканамічную сярэднюю спецыяльную адукацыю, дапоўніў яе дыпломам сельскагаспадарчай акадэміі. Пасля адпрацоўкі ў адной гаспадарцы хлопца запрасілі ў суседнюю - за некалькі гадоў маладому кіраўніку ўдалося падняць яе літаральна з каленаў. "Ён проста сеў і ўсё пралічыў", - з такімі словамі Сяргея Леўкаўца прадстаўляюць новаму калектыву. Зараз ён адказвае за сельскую гаспадарку ўсяго Старадарожскага раёна. Яму няма і 30-ці - ужо першы намеснік старшыні райвыканкама.

Днём раней мы заспелі Сяргея Леўкаўца ў Заастравеччы. Тым самым, дзе з яго прыходам удвая павялічыліся надоі. І гэта далёка не мяжа. Ужо ў найбліжэйшы час клецкія бурыя паб'юць усе рэкорды! Прагноз з веданнем справы: да 28 літраў з каровы, упэўнены прагрэсіўны кіраўнік.

Сяргей Леўкавец не любіць успамінаць, з чаго пачыналі. Гаворыць, ва ўсім заслуга тых самых спецыялістаў, якіх ён, як залатыя зярняткі, здолеў акуратна аддзяліць ад пустазелля. Гучыць па-грубіянскі. Але спрацавала. Ужо даяркі, механізатары - ды ўсе, не ўтойваючы эмоцый, будуць распавядаць, як выжывалі да прыходу маладога кіраўніка, і што маладосць з гэтага часу заклад поспеху іх гаспадаркі!

Ён змог далучыць да гаспадаркі птушкафабрыку. Дату Міхайлаўна памятае дагэтуль - 22 лістапада! І даць прыстойную зарплату вяскоўцам часцяком куды вышэй тысячы рублёў (а былі часы, месяцамі не выплачвалі). А яшчэ пабудаваў новы дом для цялятаў.

Адзінае, што не паспеў - дабудаваць новы корпус для бурых. Яшчэ на 400 галоваў. Працы засталося на два месяцы. У планы Сяргея Леўкаўца новы кіраўнік унік.

Сасноўскае ляснікоўства, Любанскі лясгас. Аляксандр Машчынскі вырас у суседняй вёсцы. І ўжо з дзяцінства сапраўды ведаў: вернецца на малую радзіму. Будзь гэта артыстам (марыў спяваць) або лесніком (маці настойвала). Перамог прагматызм.

Акрамя таго, хлопец задумваецца аб сям'і, дзецях, а тут свежае паветра. Каб вярнуцца на Любаншчыну, Аляксандр узяў мэтавы кірунак. Адвучыўся - прыехаў, зноў - на вучобу, у магістратуру. Праца - гэта бесперапыннае спазнанне. І не для дыплома паехаў - завяршыць пачатае. Аляксандр Машчынскі напісаў навуковую працу па тэхналогіі вырошчвання лясных культур з закрытай каранёвай сістэмай.

Малады спецыяліст - сапраўдны скарб для лясгаса. І не толькі як эрудыт, але і вялікі талент: і на лыжах катаецца, і на гітары іграе, і сваю мару ўсё-такі здзейсніў. Ён яшчэ і дыпламаваны оперны спявак. І калі ёсць жаданне не проста працаваць, а па максімуме аддавацца яму, жыццё, як песня: добрая зарплата, спланаваны карпаратыўны вольны час (басейн і трэнажорная зала) і кватэра, якую аплачвае лясгас.

Але не ўсюды поўны сацпакет становіцца гарантам укамплектаванасці штата. Гэта ўжо Магілёўскі раён. Прыбытковая гаспадарка. А чаргі, наракае дырэктар, няма! Перш прыходзіцца шукаць, хто жадае працаваць, а пасля з іх, хто можа. Падкаваных практычна не хапае!

Але нават наяўнасць уласнага жылля не спыняе маладыя кадры. Адпрацоўваюць і сыходзяць у пошуках лепшага жыцця. Летась у гаспадарках Магілёўскай вобласці засталося працаваць толькі 54% ад прыбылых выпускнікоў ВНУ года 2016-га і 44%, якія скончылі ССНУ. І гэтая статыстыка на сяле не змяняецца на працягу апошніх гадоў.

Калі гаварыць у цэлым па краіне і па ўсіх спецыяльнасцях, то ў 2018 у службу занятасці звярнуліся больш як 800 выпускнікоў (як правіла тыя, хто вучыўся за свой кошт), і гэта ўдвая менш, чым на год раней. Большасці дапамагаюць знайсці працу па існуючай у іх спецыяльнасці. У рэдкіх выпадках маладым кадрам прапаноўваюць прайсці перанавучанне. 600 чалавек скарысталіся "Моладзевай практыкай".

Маладому чалавеку дастаткова звярнуцца ў цэнтр занятасці. Ужо там падбяруць працу па ведах і ўменнях. Каля 60% былых выпускнікоў, пройдучы "Моладзевую практыку", замацоўваюцца на першым працоўным месцы. Ёсць яшчэ адна магчымасць знайсці сябе на рынку працы - пераехаць туды, дзе цябе вельмі чакаюць.

Усё той жа Магілёўскі раён, дзе на падрыхтоўку кадраў наракаў дырэктар гаспадаркі. Мікалай Мякшанаў стаў выключэннем. Сцяна ў атрыманым ад працы доме (ён, дарэчы, паспеў ужо яго прыватызаваць) пацвярджае. Каштоўны спецыяліст. Ацаніўшы перспектывы, мужчына пераехаў сюды з Быхаўскага раёна і жонку з Магілёва перавёз. Зараз жанчына заканчвае педуніверсітэт - будзе выхавальніцай у мясцовым дзіцячым садку. Ды і ў саміх ужо двое падрастаюць.

І працягвае: маўляў, лепшага месца для жыцця і нараджэння дзяцей не прыдумаць. Мала глядзець на вяршыні, часам і пад ногі трэба. Цуд у каранях. А моцныя карані - ад зямлі!