Усё-такі добра, што ў нас няма вайны. І баявыя дзеянні можна назіраць выключна ў выглядзе вучэнняў або рэканструкцый у гонар значных для краіны дат.
Адна з традыцыйных прайшла на "Лініі Сталіна" і прысвечаная была Дню артылерыста - прафесійнае свята як раз сёння. Было і маштабна, і відовішчна. Артылерыстаў называюць "богі вайны", і, як паказваюць падзеі другой паловы 20-га - пачатку 21-га стагоддзяў, зусім нездарма.
А вось найноўшую распрацоўку ваенна-прамысловага комплексу, сістэму залпавага агню "Паланез", не так часта можна ўбачыць у навінавых стужках і ўжо тым больш на свае вочы. Варта адзначыць, што беларуская РСЗА знаходзіцца на ўзбраенні толькі адной брыгады - 336-й, якая знаходзіцца ў Асіповічах.
Сёлета ваенная часць адзначыла свой 45-ы дзень нараджэння. І напярэдадні прафесійнага свята ў брыгадзе, дзе грунтуюцца легендарныя "Паланезы", пабываў і наш карэспандэнт Аляксандр Камовіч.
Наогул, цэлая лінейка САУ носіць назвы кветак: "Гваздзік", "Акацыя", "Гіяцынт". Ёсць некалькі тэорый. Паводле адной з іх, падчас стрэлу ўтвараецца хваля агню, якая па абрысах нагадвае тую або іншую кветку. Паводле другой версіі, гэта своеасаблівы жарт распрацоўшчыкаў - маўляў, заблытаць патэнцыйнага ворага."Акацыя" - гэта тэхніка не самая новая, але машыны надзейныя, толькі мяняй расходнікі. Што ж датычыцца РСЗА "Паланез", то гэта сапраўды 21-е стагоддзе. Усё аўтаматызавана. А каб зразумець моц беларускай РСЗА, дастаткова проста адзін раз убачыць гэтую машыну.
На постсавецкай прасторы 19 лістапада святкуецца як Дзень ракетных войскаў і артылерыі. Гэта дата бярэ свой пачатак у 1942 годзе, з пачатку Сталінградскага наступлення. Тады артылерыя магутным агнявым ударам нанесла ворагу цяжкія страты і парушыла ўсю сістэму яго абароны. Гэта дазволіла савецкім войскам пачаць контрнаступленне, якое завяршылася абкружэннем і разгромам нямецкай групоўкі войскаў.
З часоў вайны ўзоры ўзбраення змянялі сваё аблічча і характарыстыкі сотні разоў. З развіццём тэхналогій свой характар памянялі і ваенныя дзеянні. І не сакрэт, што зараз на першы план выходзяць менавіта ўзоры далёкага дзеяння - авіяцыя і, вядома ж, артылерыя.
На абароне беларускіх межаў сёння ўжо знакамітая сістэма залпавага агню "Паланез". Упершыню машыны паказалі на парадзе Перамогі ў 2015-м. І калі раней стварэнне ваенна-прамысловага комплексу краіны лічылася гонарам распрацоўшчыкаў, то сёння аб унікальнасці айчыннай РСЗА гавораць і вайскоўцы.
Сістэма залпавага агню "Паланез" паступіла на ўзбраенне беларускай арміі ў жніўні 2016-га, і за гэты час машына паспела зарэкамендаваць сябе на шматлікіх вучэннях. Самі вайскоўцы завуць яе "скальпелем", бо сістэма здольная весці адначасова 8 цэляў на гранічнай далёкасці да 200 кіламетраў, пры гэтым хібнасць складае не больш як метр. Варта адзначыць, што падчас апошніх стрэльбаў "Паланез" даказаў, што здольны і на большае.
Адным з першых, хто ўтаймаваў моц "Паланеза", стаў Мікалай Зіноўеў - камбат 336-й рэактыўнай брыгады. Афіцэр адзначае, што экіпаж "Паланеза" цалкам сур'ёзна можна назваць "карыстальнікамі". Сучасная РСЗА, як і трэба, абсталяваная найноўшай сістэмай кіравання, што зводзіць усе механічныя маніпуляцыі пры пусках і разгортваннях да некалькіх камбінацый на пульце кіравання.
Разам з начыннем "Паланеза" на вышыні сябе выяўляюць і хадавыя якасці. Машына пастаўленая на ўнікальнае айчыннае шасі з аўтаматычнай каробкай перадач. Ключавая асаблівасць - гідрапнеўматычная падвеска, якая забяспечвае плыўнасць ходу, высокую праходнасць і хуткасць руху як па шашы, так і па бездаражы.
Варта адзначыць, што "Паланез" - гэта не асобная машына, а цэлы комплекс. У разлік уваходзіць інжынерная машына для дастаўкі боепрыпасаў, так званага пакета з 8-ю ракетамі, а таксама аўтамабіль кіравання, які падтрымлівае сувязь і кантроль над баявой адзінкай на адлегласці да 50 кіламетраў. Іншымі словамі, батарэя "Паланезаў" - гэта своеасаблівая лакальная сетка.
Трэба сказаць, што з улікам сучаснага праграмнага забеспячэння мадэрнізацыя машыны вырабляецца літаральна абнаўленнем сістэмы. Гэта дазваляе палепшыць тактыка-тэхнічныя характарыстыкі машыны ў разы.
У канцы кастрычніка "Паланез" паразіў цэлі на далёкасці 300 км. Гэта як раз мадэрнізаваны ўзор з новай ракетай павышанай далёкасці. Маршрут палёту быў разлічаны над бязлюднымі і маланаселенымі раёнамі краіны і карэкціраваўся на ўсім яго працягу. Ракеты паразілі прызначаныя цэлі і пацвердзілі заяўленыя характарыстыкі.
Самая магутная зброя ў самых надзейных руках. І гэта не проста словы. На працягу некалькіх гадоў 336-я брыгада - у ліку лепшых артылерыйскіх часцей. Акрамя таго, яе прадстаўнікі прымаюць удзел у розных тактычных манеўрах. Сёлета брыгада выдатна выявіла сябе і на вучэннях "Захад 2017".
Аб унікальнасці айчыннай РСЗА гавораць як нашы вайскоўцы, так і міжнародныя эксперты. Апошнія, дарэчы, ставяць беларускую машыну ў адзін шэраг з самымі лепшымі сістэмамі свету. А гэта значыць, што "Паланез" як нельга лепш апісвае стары дэвіз артылерыстаў: "Tuetur et Terret" або "Абараняе і застрашвае".
Дарэчы, упершыню ў баявых дзеяннях сістэмы залпавага агню былі выкарыстаныя ў 1941 годзе ў нас пад Оршай. Гэта батарэя знакамітых "Кацюш", якой камандаваў капітан Флёраў.
