Карэспандэнты Агенцтва тэленавін на гэтым тыдні больш пільна разгледзелі нацыянальны веларух. Ні для каго ўжо не сакрэт, што апошнія гады ён развіваецца - ёсць неабходная інфраструктура і, што самае галоўнае, жаданне ў беларусаў лавіць вецер, круцячы педалі. Зараз сезон пакатушак ужо сканчаецца, але ці гэта не падстава за зіму правесці працу над памылкамі і да вясны больш дэталёва прадумаць, як на адной дарозе змясціць веласіпедыста, аўтамабіль і пешахода. Прывядзём адзін з апошніх прыкладаў - пасля некалькіх сутак барацьбы за жыццё ў Пінску ў бальніцы памёр 67-гадовы веласіпедыст. У гэтым выпадку дарогу ён не змог падзяліць з матацыклам. Аварыя адбылася на нерэгулюемым пешаходным пераходзе. Пасля ДТЗ пенсіянера даставілі ў бальніцу з траўмамі, але яго жыццё медыкам выратаваць не ўдалося. І, на жаль, гэты выпадак не адзіны ў нашай краіне. Так што жа гэта - бестурботнасць і праславуты чалавечы фактар або ж трагедыі можна пазбегнуць, напрыклад, дапрацаваўшы законы і правілы дарожнага руху. Адказы ёсць у нашага карэспандэнта Улады Карніцкай.
Гэта кадры з відэарэгістратара сведак сталічнай аварыі. 22:30, вуліца Сурганава. Звярніце ўвагу - для аўтамабіляў загарэўся зялёны сігнал святлафора. Ужо пасля адна з машын перасякае стоплінію і на скрыжаванні збівае веласіпедыста - ён выскачыў напярэймы на свой чырвоны. Гэта папярэдняя версія ДТЗ. Сваёй Раман Макарэвіч дзеліцца бязладна, менавіта ён быў за рулём таго аўто. З моманту аварыі прайшло некалькі дзён, але дагэтуль гаворыць - прыйсці ў сябе не можа.
Веласіпедыст застаўся жывы. Пералом нагі, падвывіх ступні і раны. Зараз ён пасля аперацыі ідзе на папраўку. Акалічнасці гэтага ДТЗ, вядома ж, яшчэ будуць расследаваць. І толькі потым стане вядомы афіцыйны віноўнік здарэння.
Станіслаў Салавей, старшы інспектар па асаблівых даручэннях УДАІ МУС Беларусі:
"Летась на дарогах краіны адбылося 321 дарожна-транспартнае здарэнне з удзелам веласіпедыстаў. Варта адзначыць, што ў кожным трэцім выпадку былі вінаватыя самі веласіпедысты".
Наша здымачная група паспрабавала разабрацца ў прычынах такіх аварый разам з незалежным экспертам аўтатэхнікам. У Аляксандра Канапліцкага ёсць такі сертыфікат яшчэ з 2009 года. Да гэтага мужчына працаваў у Следчым камітэце, расследаваў ДТЗ, пасля выхаду на пенсію яшчэ і выкладае ў аўташколе. Гаворыць, у асноўным сёння аўтамабілі збіваюць веласіпедыстаў на перакрыжаваннях. Дэманструе нам элементарную сітуацыю.
Аўтамабіль паварочвае налева. Да перакрыжавання пад'язджае веласіпед. Для яго таксама гарыць зялёны. І на пешаходным пераходзе адбываецца сутыкненне. На першы погляд - у ДТЗ вінаваты аўтамабіль. Па правілах дарожнага руху, ён не ўступіў дарогу веласіпедысту на пешаходным пераходзе. Але разбіраем сітуацыю дэталёва.
Для ацэнкі сітуацыі на дарозе вадзіцелю трэба 2-3 секунды. Пад'язджаючы да скрыжавання, ён бачыць, што пешаходаў няма. Але! За гэты час веласіпед, які рухаецца, напрыклад, з хуткасцю 30-40 кіламетраў за гадзіну, ужо таксама пад'язджае да скрыжавання. Бо за 3 секунды пры такой хуткасці ён пераадольвае больш як 20 метраў. Веласіпедыст не спешваецца і выязджае на дарогу. На зебры адбываецца ДТЗ, прычым, усё за лічаныя секунды. Па сутнасці, гэта той выпадак, калі аўтамабілісты гавораць: "зЗ'явіўся з ніадкуль"
Спецыяліст лічыць, аварый з удзелам веласіпедыстаў і аўто магло б быць на парадак менш. Але для гэтага трэба дапрацаваць правілы дарожнага руху. Бо ёсць пункты, якія супярэчаць адзін аднаму. Прыклады дэманструе ў горадзе
Гэта сталічнае скрыжаванне праспекта Незалежнасці з вуліцай Акадэмічнай. Акрамя такой недапрацоўкі знаходзім яшчэ адну, якая ў памылку можа ўвесці ўжо веласіпедыста. Без працяглага прыпынку тут відавочна не разбярэшся, ці трэба спешыцца.
А пераязджаць на двухколавым можна толькі афіцыйныя скрыжаванні з веладарожкай. На практыцы не спешваюцца на ўсіх скрыжаваннях. Гэта парушальнікі - па правілах дарожнага руху веласіпедам тут не месца.
Пешаходны пераход - участак праезнай часткі, прызначаны для руху пешаходаў праз праезную частку дарогі і пазначаны дарожнымі знакамі "Пешаходны пераход" і (або) гарызантальнай дарожнай разметкай;
Згодна са статыстыкай, зараз у Мінску налічваецца каля паўмільёна веласіпедыстаў, не выключана што да наступнага года іх колькасць вырасце яшчэ на 50 тысяч. Ужо зараз байкам валодае кожны чацвёрты працаздольны мінчанін. Па ліку веласіпедаў на тысячу жыхароў сталіца значна пераўзыходзіць іншыя гарады Беларусі.
У той жа час аўтамабілістаў у беларускай сталіцы амаль у два разы больш - каля 800 тысяч. Усяго ж у нашай краіне каля 1 мільёна 600 тысяч уладальнікаў веласіпедаў - атрымліваецца, што двухколавым транспартам валодае 17 % беларусаў. Для параўнання, у Даніі - 80%, Швецыі - 65, а ў Нарвегіі - 62. У Германіі двухколавым транспартам валодаюць каля 76% жыхароў.
Ханс-Вернер Франц у нашу краіну прыязджае ўжо 10 гадоў. Разам з беларускімі спецыялістамі вывучае транспартную сістэму краіны. Эксперт лічыць, што Мінск здольны стаць веласіпеднай сталіцай. Але гэта магчыма, калі ўлады выберуць такі курс развіцця і максімальна будуць кантраляваць у першую чаргу веласіпедыстаў.
Пакуль адказнасць у беларускіх веласіпедыстаў, як у пешаходаў. За парушэнне правіл дарожнага руху яны могуць заплаціць штраф максімум 105 рублёў, і гэта, калі ён быў не ў цвярозым стане. Вадзіцеля ж аўто, калі адбываецца ДТЗ, аддаюць пад суд. Валерый Барадзеня сцвярджае, што пешаходны пераход заўсёды пераходзіць. Беларускі дэпутат упэўнены, што пазбегнуць трагедыі дапаможа выключна адказнасць кожнага ўдзельніка дарожнага руху
Валерый Барадзеня, дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі шостага склікання:
"Мы можам узмацніць жорсткасць закона, можам павысіць штрафы, але гэта не вырашыць праблемы.. Мы не павінны будаваць ілюзій, што законы вырашаюць праблемы. Мы павінны ісці па шляху павышэння культуры і ўзаемапавагі, веласіпедыст абавязаны спешвацца і пераходзіць праезную частку як пешаход, гэта значыць, сёння мы іх прыраўноўваем да пешаходаў".
За бяспеку на дарозе і самі ўладальнікі байкаў. Праўда, сцвярджаюць у веласіпедным таварыстве, у любой краіне, дзе толькі пачынае развівацца гэты рух, элементарна не хапае ведаў.
Напрыклад, у Мінску з'явілася вось такое колеравае пазначэнне - зялёным размалявалі веладарожкі у месцах іх скрыжавання з праезнай часткай. Зроблена гэта, каб прыцягнуць увагу вадзіцеляў. Зрэшты, колеравая гама не дапаможа, калі веласіпедыст сам аб сабе не падбае. Як мінімум не будзе ездзіць па горадзе і ўжо тым больш перасякаць праезную частку ў навушніках. Трэба разумець, што, чым хутчэй вы едзіце, тым менш часу на рэакцыю застаецца ў вадзіцеля. Веласіпедысты тут, дарэчы, да гэтага часу блытаюцца і не разумеюць, ці павінны спешвацца - ад няведання нараджаюцца памылкі. І яны могуць каштаваць здароўя або нават жыцця.
Каб кожны веласіпедыст дакладна ўсведамляў, дзе і якія правы, а галоўнае - абавязкі ў яго ёсць, у Еўропе распрацавалі спецыяльную заканадаўчую базу. Ці навядзе яна парадак на дарогах - пакажа час. Аляксей, а якія высновы можна зрабіць ужо зараз?
Расказвае Аляксей Радзівонаў.
Просты прыклад: літаральна вясной гэтага года ў Бельгіі дазволілі веласіпедыстам праязджаць нават на чырвонае святло, тым самым канчаткова паставіўшы іх у прыярытэт перад аўтамабілямі. Яно зразумела, тут веласіпед - гэта не проста больш зручны, лёгкі і эканамічны сродак перамяшчэння, чым аўтамабіль. Ужо даволі даўно два колы - гэта сапраўдны культ.
Праўда, гэты культ не падзяляюць аўтаўладальнікі. Праз пару сутак пасля новага правіла з дазволам праезду на чырвонае святло вадзіцелі падалі петыцыю аб адмене закона каралю краіны. Яны матывавалі яе адной важнай фразай - зараз аварый будзе практычна не пазбегнуць. Падтрымалі іх і страхавыя кампаніі. Большасць з іх проста адмаўляюцца страхаваць як здароўе веласіпедыстаў, так і іх небяспечны, на іх думку, асабісты транспарт. Чарговы закон, толькі ўжо, хутчэй, не на карысць людзей з веласіпедамі, уступіў у сілу тут зусім нядаўна. Ужо тыдзень паліцыя патрабуе перад тым як сесці за руль машыны двухколавай, здавалася б, дзіўнае для веласіпедыстаў пасведчанне - вадзіцельскае.
Лоры Дэпап, супрацоўнік аўташколы, Бельгія:
"Якую б незадаволенасць новае правіла не выклікала ў веласіпедыстаў, лічу, што яна неапраўданая. Гэта сапраўды карысны закон. Мы даўно чакалі яго прыняцця. Ён неабходны таму, што з кожным годам веласіпедаў становіцца ўсё больш. Ёсць гарады ў Бельгіі, дзе веласіпедаў па колькасці больш, чым машын, амаль удвая".
Як і ў любога правіла, тут ёсць і свае асаблівасці - веласіпед павінен быць электрычным і развіваць хуткасць вышэй за 25 кіламетраў за гадзіну, што ў прынцыпе ўжо і не паддаецца правілам апісання звычайнага веласіпеда. Каб атрымаць дакумент, яны абавязаны прайсці тэарэтычнае навучанне і здаць іспыт у аўташколе. Усё па падручніку. Акрамя таго, разам з вадзіцельскім атрымліваем яшчэ і спецыяльны нумарны знак. І гэта пры тым, што згодна з Венскай канвенцыяй аб дарожным руху, мець такія дакументы на веласіпед чалавеку проста не трэба.
Лоры Дэпап, супрацоўнік аўташколы, Бельгія:
"Трэба разумець і адрозніваць выпадкі, калі патрэбен новы дакумент. Ёсць тры віды электрычных веласіпедаў. Першы - хуткасць меншая за 25 кіламетраў за гадзіну і ўзрост ад 16 гадоў. Тут новаўвядзенняў няма. Другі від - ад 25 да 45 кіламетраў за гадзіну. Вось тут вы павінны прыйсці ў аўташколу і здаць іспыт па тэорыі, каб атрымаць новыя правы. І трэці від - ад 45 кіламетраў за гадзіну - гэта ўжо лічыцца матацыкл. Тут заўсёды патрэбныя спецыфічныя веды".
Як і правілы. Напрыклад, абсалютна кожны, хто сеў за руль двухколавага (і ўсё роўна, электронны веласіпед гэта або звычайны), вадзіцель абавязаны надзець спецыяльную святлоадбівальную форму. За яе адсутнасць штраф. Першы - 50 еўра, злавілі ўжо пяты раз - заплаці ў казну ўсе паўтары тысячы. У некаторых рэгіёнах могуць пакараць і за няправільную паркоўку свайго транспарту. Праўда, бывае гэта даволі рэдка, бо практычна на кожным кроку ёсць для гэтага абсталяваныя стаянкі. Усяго ж, паводле статыстаў, у Бельгіі ў асабістым карыстанні больш за 150 тысяч веласіпедаў.
Здавалася б, вялізная лічба, аднак у параўнанні з Галандыяй - амаль нічога. Там і зусім колькасць веласіпедыстаў практычна параўнальная з колькасцю жыхароў у краіне. У некаторых іх нават па два або тры. Адзін на панядзелак, другі на вечарынку, а трэці за горад або наогул у іншую краіну.
Тым не менш умовы для гэтага ёсць. Асабліва ў Галандыі - у самай веласіпеднай краіне ў свеце. У кожным горадзе, у кожным пасёлку або нават на аўтамагістралі ёсць спецыяльна выдзеленая для іх зона. Маршруты прадуманы да дробязяў. Дарэчы, аб маршрутах. Адным з самых папулярных відаў адпачынку не толькі для турыстаў, але і саміх жыхароў краіны тут сталі сапраўдныя велапаходы. Запіс на іх часам на некалькі тыдняў наперад. Яшчэ адзін цікавы момант. Здавалася б, з-за неймавернай папулярнасці да такога віду транспарту цэны на двухколавы павінны быць невялікімі. Часцей зусім наадварот. Самы танны веласіпед для горада будзе каштаваць як мінімум 800 еўра.
