Лес сякуць, трэскі ляцяць, пераконваюць нас прадстаўнікі Камітэта дзяржкантролю. Вынікі сумеснага рэйду з інспектарамі прыродааховы несуцяшальныя - краіна не спажывае столькі драўніны, колькі лесу зараз высякаецца. Рэвізоры гавораць аб мільёнах кубаметраў лесу, які ляжыць на складах і з прыходам цяпла пачне псавацца.
З такім меркаваннем катэгарычна не згодны ў лясгасах. Зараз ва Усходняй Еўропе нашэсце караеда, адзіна правільнае рашэнне - хутчэй ссекчы хворыя дрэвы, каб выратаваць астатні лес. Хто ж наламаў дроў? Увесь тыдзень Уладзімір Каралёў задаваў нязручныя пытанні аб беларускіх лясах.
Гэты ўчастак лесу плошчай 5 га быў спілаваны некалькі гадоў таму. Цяжка паверыць, што гэтае бярвенне, што парасло мохам і лішайнікам, калісьці называлася дзелавой драўнінай. Фактычна 700 кубаметраў лесу, а гэта амаль 14 чыгуначных вагонаў былі спілаваны дарма.
Шматлікія зваленыя дрэвы ўжо даўно параслі травой, частка з іх згніла або ператварылася ў парахню. Тут не арудавалі браканьеры - гэта праца мясцовага лясгаса ў Салігорскім раёне.
Гэта не адзінкавая гісторыя, рэйд дзяржкантролю і інспектараў прыродааховы выявіў такія парушэнні ва ўсіх абласцях. Амаль палова кінутага лесу ляжыць у Мінскай вобласці.
Ніхто спецыяльна лес не спілоўвае, каб потым кінуць яго гнісці, пераконваюць нас у лясгасе. Тут працавалі зімой, а з прыходам вясны тэхніка стала тануць у балоце, усё што маглі вывезлі, астатняе давялося пакінуць.
А вось так выглядаюць месцы, куды драўніну атрымалася даставіць для захоўвання. Самыя вялікія рэшткі сыравіны Гомельскай вобласці - у Хойніцкім раёне. Дзясяткі тысяч кубаметраў год ляжаць пад адкрытым небам. Высякалі яго пасля пажару. Гераічна ратуючы лес, яго не ўсцераглі на пасецы. Пацямненне драўніны і сляды цвілі - вынік зніжэння якасці сыравіны. Паводле звестак дзяржкантролю, прыкладна палова гэтага грузу - дзелавая драўніна. Куды яе дзяваць, пакуль незразумела. Пакупнікі ёсць у Польшчы і Прыбалтыцы, а вось дастаўка да спажыўца не арганізаваная.
Праблема зрушыцца ў маі, пераконваюць у лясгасе, калі закупяць шчэпкавоз і машыну, якая сячэ. Але гэта адна гаспадарка з 98-мі. А пакуль дзяржкантроль інфармуе ўрад аб павелічэнні рэшткаў драўніны.
Дзяржкантроль адзначае павелічэнне запасаў нарыхтаванай драўнянай сыравіны:
Мілашэвіцкі лясгас (Лельчыцкі р-н) -91 тыс. м3
Хойніцкі лясгас - 73 тыс. м3
Глускі лясгас - 65 тыс. м3
Старадарожскі лясгас - 64 тыс. м3
Любанскі лясгас - 52 тыс. м3
Пружанскі лясгас - 48 тыс. м3
Быхаўскі лясгас - 47 тыс. м3
Шчучынскі лясгас - 44 тыс. м3
Бягомльскі лясгас - 37 тыс. м3
Дзятлаўскі лясгас - 37 тыс. м3
Пры гэтым назапашванне, несвоечасовая перапрацоўка і рэалізацыя прыводзяць да псавання лесаматэрыялаў. У тройцы антылідэраў па складзіраванні дрэва - лясгасы Лельчыцкага, Хойніцкага і Глускага раёнаў.
Вялікія аб'ёмы нарыхтоўкі і нізкія аб'ёмы рэалізацыі прыводзяць да росту запасаў драўніны. Драўніна, як правіла, нарыхтоўваецца, калі ў летні перыяд, яна псуецца літаральна за два месяцы.
Сёлета ў Беларусі рэкордная за ўвесь час партыя рэшткаў драўніны - амаль 3 млн. кубаметраў. І гэты паказчык працягвае расці. Зыходзячы з такой статыстыкі, ствараецца ўражанне, што прадпрыемствы лясгаса высякаюць лес, каб папоўніць склады.
Адкуль з'явілася столькі спілаванага лесу? А самае галоўнае, навошта высякаць, калі месцы для захоўвання драўніны перапоўненыя? Адказ Мінлясгаса просты - ва Усходняй Еўропе эпідэмія караеда. Пазбавіцца ад яго можна толькі тады, калі высекчы заражаныя дрэвы. Гэта не капрыз чыноўнікаў, а апошняя мера, каб выратаваць пакінуты лес.
У Мінлясгасе пераконваюць, што з-за караеда зараз 75 % усёй нарыхтаванай драўніны нізкасартавая, таму і завалены склады. У прамысловых маштабах яе перапрацоўкай займаюцца толькі буйныя дрэваапрацоўчыя прадпрыемствы, але і іх магутнасцяў не хапае. Сіламі лесагаспадарчых устаноў удвая павялічаны аб'ём вытворчасці шчэпкі, у паўтара раза - перапрацоўка драўніны. Вырашыць сітуацыю павінна будаўніцтва 6 пілетных заводаў, якія пачнуць працаваць праз год.
Дзяржкантроль сёння прапануе знізіць высяканне асноўнага дагляду, а таксама абмежаваць высяканне арандатарам і займацца толькі караедам. Але ў Мінлясгасе пераконваюць, сёння каштоўныя пароды дрэва высякаюцца выключна на продаж. А пакуль у лясах грымяць пілы і працуюць рухавікі трактароў і лесавозаў.
Мільёны кубаметраў лесу ляжаць на складах
31 марта 2019