Медыцынская тэма ў цэлым з'яўляецца паказчыкам здароўя ўсёй дзяржавы

15 декабря 2019
Аб чым студэнты профільных ВНУ гаварылі з Прэзідэнтам, мы распавядзём крыху пазней, і, напэўна, не так падрабязна. Напярэдадні вы маглі бачыць тэлеверсію сустрэчы, а пакуль прапануем глыбей зірнуць на тэму, больш дакладна, на той падмурак, які ўдалося пабудаваць, часам і насуперак,  па сутнасці, за апошнія 20 гадоў. За пункт адліку возьмем развал савецкай сістэмы. Што гэта значыла для беларускай медыцыны, ёсць нямала красамоўных прыкладаў. 

Вось адзін з іх: Гомельскі цэнтр радыяцыйнай медыцыны. Такім яго прыняла маладая суверэнная беларуская дзяржава. Голыя сцены, жабракі-будаўнікі, даўгі перад падрадчыкамі і немагчымасць не то што закончыць аб'ект і закупіць абсталяванне, нават закансерваваць будоўлю па ўсіх правілах. А гэта не проста адна з клінік. Гэта быў усесаюзны адказ на трагедыю Чарнобыля. Рэакцыя на катастрофу, з якой раней чалавецтва проста не сутыкалася. 

Даўгабуд павіс на мізэрным бюджэце Беларусі на доўгія 10 гадоў. Толькі ў 1997 пасля візіту Прэзідэнта яго ўдалося рэанімаваць, а ўжо ў пачатку нулявых здаць першую чаргу. Думаеце нам дапамагалі?  Не. Як у прымаўцы, выратаванне тапельца справа рук (дададзім, яшчэ і галавы) самога тапельца.  Мы, вядома, "не патанулі". Лепшы ў сваім родзе ў свеце цэнтр дабудаваны. І сёння працуе на здароўе не толькі ўсіх постсавецкіх, а наогул усіх, хто мае патрэбу - ад ЗША да Японіі, ад Ізраіля да Швецыі. 

Так што  наступным разам, калі хтосьці з-за мяжы кіне вам праз губу, маўляў, медыцына ў Беларусі не тая, не страхавая, джэнерыкі выкарыстоўвае або тамографы закупляе не апошняга, а перадапошняга пакалення, успомніце ім гомельскі цэнтр і тое, як нас пакінулі сам-насам з "ракавай пухлінай" Чарнобыля і даўгабудам як адзіна магчымай тэрапіяй.  І Гомель гэта не адзіны прыклад. Давайце сцісла прабяжымся па лічбах і рэйтынгах. За чвэрць стагоддзя з 1990 года паказчык матчынай смяротнасці скараціўся ў 11 разоў. А дзіцячай і таго больш. На 2000  родаў  выпадкаў, калі ўрачы бяссільны, усяго 5. Гэта паказчыкі Заходняй Еўропы. А  ў іх не было ні развалу краіны, ні ліхіх 90-х, ні Чарнобыля.

 У сусветнай табелі аб рангах сярод самых камфортных для мацярынства краін планеты Беларусь займае 25 пазіцыю.  Па даступнасці медыцыны мы дзелім першае месца ў свеце з Брунеем і Канадай. А па колькасці трансплантацый апярэджваем шматлікія краіны Еўрасаюза. 

Лічбы - заўсёды важкі аргумент. Але не адзіны і не галоўны. Куды важней, што ўсе намаганні ў медыцыне і шырэй ахове здароўя за 3 дзесяцігоддзі, паводле самых сціплых падлікаў, выратавалі прыкладна 300 000 жыццяў. А гэта цэлы абласны цэнтр. 

Ідэалізаваць, вядома, не варта. Хапае ў галіны і праблем, і справядлівай крытыкі беларусаў. За здароўем грамадства неабходна сачыць пільна і якасць медыцыны паляпшаць пастаянна.  Менавіта гэтаму прысвяцілі амаль 3 гадзіны дыялогу Прэзідэнта з медыкамі дзеючымі і будучымі з галоўных альма-матар - Мінскай, Віцебскай, Гродзенскай і Гомельскай.

Самае важнае з таго, што прагучала, - якасць сістэмы мы будзем мераць самым аб'ектыўным паказчыкам: працягласць і якасць жыцця беларусаў. Прыярытэт - тэхнічнае абсталяванне клінік і амбулаторый. Як сказаў Прэзідэнт, не скальпель у кішэні, а тамограф і пажадана сваёй беларускай вытворчасці. 

Каб урачы не з'язджалі і бачылі свой прафесійны рост, на радзіме - умовы. А гэта ўніверсітэцкія клінікі, дамы і кватэры для маладых спецыялістаў у рэгіёнах (праблему закрыюць за 3-4 гады, ёсць даручэнне лідара). Плюс павышэнне зарплат і празрыстасць у даходах.  Як гэта будзе працаваць? У наступным годзе зарплаты медыкаў у сярэднім і планава вырастуць на 20%. Але гэта пачатак. Тэмп закладзены на найбліжэйшыя пяць гадоў, так што, да 2025 года рост даходаў урачоў складзе 200%, г. з. у 2 разы! З 1 студзеня пачысцяць і бухгалтэрыю. Дробных і паўтаральных надбавак з савецкіх часоў сабралася паўсотня. Іх колькасць спарадзіла не столькі якасць аплаты цяжкай працы ўрачоў, колькі махінацыі з разліковымі лістамі. І пакутавалі ад гэтага менавіта медыкі, якія практыкуюць і выкладаюць.

Найменняў надбавак стане менш, а вось самі даплаты вырастуць. Гэта датычыцца ўсіх бюджэтнікаў. Прэзідэнт узяў новы механізм пад асабісты кантроль. 

Яшчэ адна "смажаная" тэма, якую не раз закраналі падчас адкрытага дыялогу: адток урачоў. Але, па-першае, з'язджаюць няшмат - 150-200 урачоў за год, а ўсяго з вышэйшай адукацыяй у краіне іх амаль 50 тысяч. Па-другое, частка вяртаецца зваротна. За мінулы год - 40, у першай палове бягучага - яшчэ 20.  Аляксандр Бала адзін з іх. Амаль 10 гадоў таму з'ехаў у Ізраіль. Прайшоў 7 кругоў пекла, пацвярджаючы дыплом і свой класны ўзровень. Але за мяжой дасягнуў кар'ернай столі. Патаемнай. Кланавасць, з якой Прэзідэнт змагаецца ў Беларусі, за мяжой з іх камерцыйнай медыцынай квітнее цалкам легальна.  Да шчасця, Аляксандру было куды вяртацца. З яго ўзроўнем ведаў і вопытам урачу рыхтуюць месца кіраўніка аддзялення абласнога кардыяцэнтра ў Гродне. Думаеце, ён пашкадаваў, што вярнуўся? 

Адзначым важны нюанс - на сустрэчы з моладдзю 4-х медыцынскіх ВНУ Прэзідэнт не адгаворваў пакаваць чамаданы: жадаеце - спрабуйце, але агледзьцеся ў роднай краіне, ацаніце свае сілы. Паглядзіце на праекты, якія ўжо запусціла Беларусь. За мяжой таксама несалодка.  Звяртаем вашу ўвагу яшчэ на 2 тэмы, паднятыя падчас дыялогу, на якія адрэагавалі грамадства і СМІ. Першая - стык медыцыны і эканомікі. Адукацыя на экспарт. Колькасць замежнікаў, якія навучаюцца ў Беларусі, будзе расці. 

Другая тэма - на стыку медыцыны, закону і гуманнасці. Аляксандр Лукашэнка анансаваў амністыю для хворых на наркаманію "першаходак". Так, яны ўчынілі злачынства, так, бацькі празявалі, так, жорсткія меры ўдвая збілі вал ліхадзействаў, звязаных з незаконным абаротам "сінтэтыкі" і атрутных сумесяў. Але і тут патрэбна адраснасць.