Максімальную і легальную занятасць як каштоўнасць грамадства і дзяржавы абвяшчае Дэкрэт № 1

28 января 2018

Філосаф і мараліст Вальтэр у свой час сказаў: "Праца - гэта адзіная каштоўнасць, што пазбаўляе чалавека ад нуды, заганы і галечы". Прайшло ўжо тры стагоддзі, а словы вялікага француза дагэтуль актуальныя. І ўспомнілі пра іх мы, вядома, невыпадкова. У мінулы чацвер Кіраўнік дзяржавы падпісаў Дэкрэт № 1 "Аб садзейнічанні занятасці насельніцтва". Праўда, народная гаворка ўжо назвала яго "дэкрэтам аб працы" - па аналогіі з тым, што быў прыняты 101 год таму бальшавікамі. Атрымалася своеасаблівая пераемнасць пакаленняў і каштоўнасцяў.

Менавіта максімальную і легальную занятасць як каштоўнасць грамадства і дзяржавы абвяшчае Дэкрэт № 1. Аб тым, што гэта каштоўнасць для большасці беларусаў (а дэкрэт чакалі), сведчаць і нашы апытанні па ўсёй краіне - ад сталіцы да самых ускраін. Вось толькі некаторыя меркаванні.

Такім чынам, асноўныя пытанні аб новым дэкрэце. Чаму ён быў патрэбны? Усё проста: максімальная легальная занятасць - гэта падаткі. Падаткі - гэта нашы з вамі сацыяльныя стандарты. Датацыі па жыроўках, медыцына, адукацыя, бяспека, добраўпарадкаванне. Несправядліва, калі адны плацяць, а другія карыстаюцца. Такіх "другіх", паводле ацэнак экспертаў, у нас ад 200 да 450 тысяч чалавек - цэлы абласны цэнтр. Гэта і ценявы бізнес, і зарплаты ў канвертах, і няпоўная занятасць, і фармальныя прыпіскі па новых рабочых месцах, і сацыяльнае дно. Тое самае, што спараджае алкагалізм, бытавую злачыннасць і неўладкаваныя сем'і. На іх грамадства і дзяржава трацяць нават больш, чым на любога ценявога цахавіка.

Наступнае пытанне: як дэкрэт будзе працаваць? Тры яго кіты: садзейнічанне легальнаму прадпрымальніцтву - самазанятасць; стварэнне новых рабочых месцаў - ад мегапраектаў да часовых падрадаў. Самыя буйныя ў будаўніцтве сёння - Гродзенская траса і атамная станцыя. Плюс сезонныя і грамадскія работы. Яны, вядома, аплачваюцца.

Трэці кіт дэкрэта - гэта мабільнасць тых, хто жадае працаваць. З аднаго боку, па ўсёй краіне вылучаюцца праблемныя па занятасці рэгіёны, і туды ідуць праграмы і падтрымка. З другога, запатрабаваны супрацоўнік пры пераездзе зможа разлічваць на жыллё і пад'ёмныя. Дарэчы, пад'ёмныя прадугледжаныя і для тых, хто пачынае сваю справу. Для правінцыі гэта 15 бюджэтаў пражытачнага мінімуму, у горадзе 11. Па дзеючых стаўках 3 і 2 тысячы рублёў адпаведна. Рупліваму гаспадару для старту хопіць.

Прынцыпова, хто будзе адказваць за занятасць і адрасна выдзяляць дапамогу. Адказныя - вертыкаль улады: ад міністра да кіраўніка райвыканкама. Ім нават спецыяльныя паквартальныя нарматывы ўвядуць і ацэньваць будуць у першую чаргу па занятасці.

Для індывідуальнага падыходу да кожнага незанятага створаць спецыяльныя пастаянна дзеючыя камісіі. У іх увойдуць прадстаўнікі органаў улады, МУС, цэнтраў занятасці, дэпутаты мясцовых Саветаў і грамадскія арганізацыі. Гэта павысіць статус і выбраннікаў, і членаў грамадскіх аб’яднанняў. Так што на будучых выбарах 18 лютага выбірайце дбайна. Магчыма, менавіта ваш дэпутат вырашыць ваша пытанне з працаўладкаваннем.

У якасці стымулу да легальнай занятасці выбрана поўная аплата паслуг, што кантралююцца дзяржавай. Іх пералік зацвердзіць урад. Логіка простая: незаняты не плаціць падаткі, а значыць не можа прэтэндаваць на паслугі, што датуюцца з бюджэту (г. зн. з тых жа падаткаў). Будуць у гэтым правіле і выключэнні. Персанальныя. Калі чалавек трапіў у цяжкую сітуацыю, праходзіць перанавучанне, актыўна шукае працу, стымулы яго не закрануць.

А вось калі хтосьці наўмысна пазбягае працы, скочваецца на сацыяльнае дно, п'е і шкодзіць грамадству, тых камісіі змогуць адправіць у ЛПП па спрошчанай працэдуры. Грамадская думка загадвае з такімі індывідамі не цырымоніцца.

Дэталізацыя ўсіх ключавых нормаў дэкрэта аб занятасці пройдзе да 1 красавіка, механізм запрацуе з 1 студзеня. А значыць у нас – тых, хто працуе, у тых, хто мае намер легалізаваць свой бізнес, незанятых, а таксама ва ўлады і грамадства ёсць амаль год, каб падладзіцца пад новы фармат цывілізаванага рынку працы, які выпісаны да нюансаў першым дэкрэтам.