Як працуе ЖКГ ва Украіне

22 октября 2017

Як справы з ЖКГ ідуць у нашых найбліжэйшых суседзяў. Здымачныя групы Агенцтва тэленавін адправіліся ў Літву, аб гэтым ледзь пазней, і Украіну, з якой і пачнём. Тут тэма ЖКГ і тарыфаў, якія ў пострэвалюцыйныя гады падняліся ў разы, - адна з самых папулярных у краіне, вось і зараз МВФ патрабуе чарговага павышэння цэн на газ, у ацяпляльны сезон, калі жыроўкі становяцца проста непад'ёмнымі для насельніцтва.

Нават паводле афіцыйнай статыстыкі, за рысай беднасці ва Украіне жыве больш як палова насельніцтва, а па памеры зарплат і пенсій краіна на апошніх месцах у Еўропе. Як і па ўзроўні карупцыі. Або ў гэтым выпадку правільна гаварыць на першых? Хоць, як сцвярджаюць у самой Украіне, і карупцыя, і высокія тарыфы - рэчы ўзаемазвязаныя.

У камунальнае асяроддзе Украіны пагрузіўся наш карэспандэнт Аляксей Адашкін.

Андрэй Савук - старшыня таварыства ўласнікаў у адной са шматпавярховак горада Бравары. Знаёмства з домам пачынаем з падвала. Падчас экскурсіі не вельмі прыемная знаходка.

Пры гэтым доме ўласнага майстра па кранах і трубах няма. Усе працы па асобным тарыфе выконваюць сантэхнікі з боку. Камунальны аўтсорсінг у чыстым выглядзе.

Ва Украіне замест звыклага нам паняцця ТУЖ існуюць АУШД. Гэта расшыфроўваецца як аб'яднанне ўласнікаў шматкватэрнага дома. Андрэй Савук домакіраўніком стаў амаль 10 гадоў таму. Каб вывучыць камунальную гаспадарку знутры, нават уладкоўваўся дворнікам у мясцовы ЖЭК. Сёння сумяшчае працу ў банку з пасадай старшыні шматпавярхоўкі. Толькі групуючыся ў таварыствы, украінцы сёння могуць хоць неяк уплываць на кошт паслуг ЖКГ.

У доме Андрэя 146 кватэр. Аб'яднанне ўласнікаў пры гэтым імкнецца зарабляць на ўсім, чым можна, каб знізіць нагрузку на жыхароў. У выніку на сценах - платная рэклама. У падвале - арандатары. А Інтэрнэт-правайдары адлічваюць працэнт за магчымасць працаваць у доме. Цікавімся ў Андрэя лічбамі ў жыроўцы.

Максімальны кошт - прыкладна 220 беларускіх рублёў за месяц за адно-двухпакаёвую кватэру ў прыгарадзе Кіева. Гэта ледзь менш як палова сярэдняй зарплаты.

Тарыфы - самае балючае месца ўкраінскай сістэмы ЖКГ. Газ, цяпло, электрычнасць і іншыя паслугі даражэюць намнога хутчэй, чым растуць прыбыткі. У выніку 40% жыхароў краіны вымушаныя звяртацца па субсідыі. Некаторыя сябе таму называюць "камунальнымі жабракамі".

Сёлета на камунальныя субсідыі ў бюджэце краіны выдзелена амаль 2 мільярды долараў. Каб атрымаць скідкі, трэба даказаць, што аплата камунальных непасільны цяжар для сямейнага бюджэту.

Руслан Бортнік, дырэктар Украінскага інстытута аналізу і менеджменту палітыкі: "Гэта яшчэ адна схема карупцыі, глядзіце - устанаўліваецца тарыф вышэй за рыначны разоў у 5. Чалавек плаціць 50 працэнтаў, гэта значыць, ён пераплачвае ў 2,5 раза, астатніх 50 працэнтаў даплочвае дзяржава. А карумпаваны чыноўнік ці бізнесмен зарабляе сваё. Двойчы рабуецца Украіна - рабуюцца пэўныя кішэні ўкраінцаў і бюджэт".

Аляксей Кучарэнка да 2010 года кіраваў Міністэрствам па пытаннях ЖКГ Украіны. Як ніхто іншы ў краіне добра ведае гэту сферу. Сёння ўзначальвае Саюз уласнікаў жылля. Экс-міністр гаворыць, што субсідыі - гэта магчымасць для падтрымання сацыяльнай справядлівасці. Але калі дапамога дзяржавы патрабуецца кожнаму другому, то гэта сур'ёзная падстава для трывогі.

Аляксей Кучарэнка, міністр па пытаннях ЖКГ Украіны (2007-2010), кіраўнік Саюза ўласнікаў жылля Украіны: "Неўтаймаваная тарыфная палітыка, якая адбылася ва Украіне, я лічу яе глыбока памылковай. На фоне рэзкага скарачэння рэальных прыбыткаў насельніцтва ў першую чаргу ў доларах сёння людзі атрымліваюць вельмі трохі, пры вельмі нізкіх афіцыйных прыбытках украінцаў, усталявалі па сутнасці еўрапейскую цану на газ, якая пацягнула за сабою тарыфы на цяпло, усталявалі і павысілі тарыфы на электраэнергію, і гэта прывяло да таго, што больш як палова насельніцтва Украіны была вымушана пайсці на субсідыі. Нельга людзям даваць апускацца ніжэй за плінтус, таму што гэта дрэнныя сацыяльныя эксперыменты".

Знакаміты ўкраінскі юрыст і эканаміст Максім Гальдарб арганізаваў "тарыфнае супраціўленне". Актывіст разам са сваімі прыхільнікамі падлічыў, што апошнім часам тарыфы на ацяпленне і гарачую ваду ва Украіне выраслі ў 3,5-4 разы, а кошт газу стаў больш у 6 разоў.

Тарыфы ўжо сталі пытаннем палітычным. Удзельнікі практычна любога мітынгу ў цэнтры Кіева гатовыя доўга разважаць аб справядлівых лічбах у жыроўках.

Разам з тарыфамі павялічваецца і лік тых, каму проста не па кішэні аплата рахункаў. Даўгі насельніцтва за камунальныя паслугі ва Украіне перавысілі 1 мільярд долараў.

Як гавораць эксперты, украінцам падрыхтавалі новую тарыфную бомбу, выбух ад якой немінучы. У наступным годзе гарачая вада, газ, святло і ацяпленне могуць падаражэць яшчэ на 20 працэнтаў. Гэтым летам кіяўляне ўжо перажылі адзін камунальны крызіс. За даўгі была адключана гарадская ЦЭЦ, і траціна сталіцы апынулася без гарачай вады. Таму зіму і ацяпляльны сезон тут чакаюць ужо з трывогай.