Давайце паспрабуем больш дэталёва разабраць тое, што ўжо зроблена нашай навуковай супольнасцю. Які эфект атрыманы ад Года навукі і які мы падмурак заклалі?
Вось толькі адзін з прыкладаў. Навукоўцы працуюць над стварэннем рухавікоў для міжпланетных палётаў. І падкрэсліваюць, што не змогуць ствараць такія складаныя эксперыментальныя ўстаноўкі за бюджэтныя сродкі. Сёння Інстытут цепла- і масаабмену выконвае міжнародныя кантракты, якія і дазваляюць развіваць сваю навукова-тэхнічную базу. Сродкаў усё роўна пакуль недастаткова. Можа Ілан Маск адгукнецца? Згадзіцеся, гучыць, як фантастычная навіна.
Такім чынам, як будзе выглядаць Беларусь інтэлектуальная? Больш падрабязны топ распрацовак склаў Дзмітрый Цітоў.
У Акадэміі навук сёння працуюць амаль 8 тысяч чалавек. Больш за 25 тысяч спецыялістаў у цэлым па краіне выконваюць навуковыя даследаванні і распрацоўкі. Гэта як насельніцтва ў Лунінцы або Крычаве.
Тэхналогіі не тое што крочаць, яны праносяцца па краіне, прычым без выхлапных газаў! Па Мінску ездзяць электробусы з функцыяй хуткай зарадкі. Пакуль па палігоне першы беларускі электрамабіль з прыцэлам на серыйную вытворчасць. Навукоўцы сёння працуюць і над тым, каб было ад чаго яму падсілкавацца - гэта суперназапашвальнік энергіі.
Новым знакам якасці становіцца разумны чып. Ён як асноўны барацьбіт супраць кантрафакту. Метку можна прымацаваць да любога тавару. У ёй захоўваюцца ўсе звесткі ад вытворцы.
Нацыянальная сістэма ідэнтыфікацыі ўжо выкарыстоўвае Rfid як пашпарт для футравых вырабаў. Яго плануюць прымяняць і ў аграсектары.
З'явіўся і пашпарт ДНК для чалавека. Ён дае магчымасць рэдагаваць гены і скрупулёзна даследаваць здароўе пацыента.
Яшчэ адзін сур'ёзны крок - стварэнне шэрагу супрацьпухлінных прэпаратаў. Гэта лекі, якія з'яўляюцца залатым стандартам у свеце.
Калі закранаць долю айчынных медпрэпаратаў на нашым рынку, то мы набліжаемся да 60 %. 5 гадоў таму ў нас было менш за 20 % уласных лекаў. Праўда, дынаміка развіцця высокатэхналагічных вытворчасцяў пакуль нязначная. За 5 апошніх гадоў іх доля вырасла з 2,5 % да 3 %. Сапраўды інавацыйнай прадукцыі - новай для сусветнага рынку - пакуль усяго каля 2 %.
Адной з самых значных вынаходак апошняга часу нашы навукоўцы лічаць офісны суперкамп’ютар. Ён у 2,5 разы больш магутны за "Скіф". Новы з прыстаўкай "Нетры" - паменшаная копія, якая выконвае 20 трыльёнаў аперацый за секунду.
Ён можа замяніць цэлы дата-цэнтр, дыстанцыйна выпрабаваць шыну для "БелАЗа" і нават пралічыць колькасць карысных выкапняў на зададзеным участку.
Сапраўдныя самародкі. Гэта і пра людзей, і пра штучныя алмазы, якія сталі прадавацца ў нашых магазінах з мінулага года. Па якасці не саступаюць сапраўдным і вырабляюцца на заводзе пад гарачынёй і націскам абсталявання. Цэлы алхімічны цуд ад нашых навукоўцаў.
Абяцаюць, што такіх распрацовак стане больш. Прынята рашэнне стварыць "БелБіяград" - навукова-вытворчы парк, дзе будуць праводзіцца фундаментальныя даследаванні і стварацца інавацыйныя вытворчасці, распрацоўкі made in Акадэмія навук. Мы маем усе шанцы іх прымножыць. Па індэксе ведаў Беларусь сёння займае 45 месца сярод амаль 200 краін, палепшыўшы гэты паказчык за 5 апошніх гадоў на 14 пунктаў.
Пасланыя запыты і ў космас. Беларускія навукоўцы пачалі працаваць над новым апаратам дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі, робяць стаўкі на нанаспадарожнікі, ставяць перад сабой і больш амбіцыйныя задачы. Напрыклад, стварэнне маршавых плазменных рухавікоў для міжпланетных пералётаў. Таксама сёлета нам даручылі правядзенне міжнароднага кангрэса Асацыяцыі ўдзельнікаў касмічных палётаў.
Навукоўцам 2017 года стала Эмілія Каламіец - вядомая персона ў галіне мікрабіялогіі і біятэхналогіі. Менавіта яна сфарміравала і актыўна развівае айчынную навуковую школу па стварэнні біялагічных сродкаў абароны раслін і жывёл.
У Акадэміі навук зараз функцыянуе каля 80 вытворчасцяў, за 2 апошнія гады створана 16. Планы ў навукоўцаў ужо распісаны да 2040 года. Калі сцісла, то ў новай стратэгіі спецыялісты паспрабавалі вызначыць нашу будучую мадэль - "Беларусь інтэлектуальная". Гэта лічбавізацыя эканомікі, стварэнне IT-краіны, вытворчасці, што не адстаюць ад чацвёртай прамысловай рэвалюцыі, беспілотныя аўтамабілі, штучны інтэлект, які думае на карысць эканомікі. Усё гэта, па прагнозах навукоўцаў, не за гарамі.
