Вярнуцца да вытокаў, адрадзіць родную вёску, даведацца ўсё пра свой род або скласці генеалагічнае дрэва. Усё гэта не так складана, як здаецца. Прынамсі, гэта на ўласным прыкладзе даказалі жыхары вёскі Альпень, што на Палессі.
Энтузіясты са Столінскага раёна жадаюць вярнуць мінулую веліч сваёй невялікай вёсцы, дзе жыла тая самая “Пінская шляхта”. Падзеі, апісаныя ў знакамітым вадэвілі Дуніна-Марцінкевіча, аб жыцці мясцовай беларускай інтэлігенцыі адбываліся як раз у тых месцах, на поўдні краіны.
Выхадзец мясцовай вёскі Альпень, былы дзяржслужачы Пётр Шпакоўскі, разам са сваімі аднавяскоўцамі вырашылі ўвекавечыць гістарычную спадчыну свайго краю. І стварылі ў мясцовым клубе музей побыту палешукоў. Надзея Сербіненка адправілася на малую радзіму "Пінскай шляхты".
За спінай 400 км дарогі, 5 гадзін шляху - і мы на месцы, на самым поўдні краіны. У Брэсцкай вобласці ў вёсцы Альпень.
У мястэчка багатая гісторыя. Упершыню Альпень згадваецца ў 1479 годзе. Тады княгіня Ганна, удава князя ВКЛ Свідрыгайла, падарыла вёсачку нейкаму Альпенскаму. Верагодна, прыналежнасць новаму гаспадару і дало імя мястэчку. Альпенцы займаліся валяннем, вытворчасцю льнянога алею. Тут жылі цесляры, млынары, будаўнікі. Заўсёды збіралі добры ўраджай гародніны - бульбы, морквы і, вядома, агуркоў. Століншчына і сёння знакаміты на ўсю краіну агурочны край.
Гісторыю роднай вёскі ўсё жыццё даследуе настаўнік, а зараз пенсіянер Іван Ляшкевіч. Ён жа склаў і выдаў "Альпенскі дыялектны слоўнік". Там 375 слоў. Да прыкладу, квач, жлукто, кацуба. На сваім дыялекце жыхары вёскі могуць мець зносіны як на сакрэтнай мове. Зразумець сэнс гутаркі дадзена, на жаль, не ўсім.
Раней пры мясцовай школе працаваў краязнаўчы музей. Але ў 2000 яго закрылі. І старажытныя прадметы побыту альпенцаў, важныя для мястэчка дакументы, фатаграфіі выставіць не было дзе. Больш чым на дзесяць гадоў сувязь пакаленняў была перарваная. Ідэя адрадзіць музей, сабраць усе артэфакты, дапоўніць экспазіцыю новымі прыйшла да выхадца Альпені Пятра Шпакоўскага. Былы дзяржслужачы правёў на Палессі юнацтва, а затым пераехаў у сталіцу. Атрымаў дзве адукацыі, падняўся па кар'ернай лесвіцы. Пачаўшы вывучаць свой род, высветліў, што належыць да палескай шляхты. Ды і родная Альпень - паселішча шляхецкае. Менавіта гэтыя месцы ў сваім знакамітым вадэвілі "Пінская шляхта" апісваў Дунін-Марцінкевіч у сярэдзіне 19 стагоддзя.
Адрадзіць, нельга забыць. Коскі расставілі мясцовыя жыхары разам. Памяшканне знайшлі ў сельскім клубе. Грошы вылучыў Столінскі райвыканкам. І паўгода назад музей прыняў першых наведвальнікаў.
Зараз альпенскі музей жыве поўным жыццём. На экскурсіі прыходзяць дзеці і з суседніх вёсак. Часта з сабой прыносяць новыя экспанаты для музея. Так экспазіцыя папаўняецца. Усё тут можна памацаць, што асабліва падабаецца школьнікам.
Вёска шляхцічаў у сваім мерным тэмпе жыве і сёння. У мясцовай школе - 32 вучні і 14 настаўнікаў.
Столінскі край – калыска яшчэ аднаго знакамітага шляхецкага роду - Радзівілаў. Тут яны пабудавалі шыкоўны палац, які, у адрозненне ад свайго брата-блізніцы ў Нясвіжы, на жаль, не перажыў Другой сусветнай. Тут жонка Антонія Радзівіла разбіла парк з дзіўнымі дрэвамі. Як раз па ім прагуляцца можна і сёння.
Сваю родавую вёску жыхары Альпені жадаюць зрабіць знакамітым на ўсю краіну турыстычным месцам. А распавядаць пра шляхецкую культуру загадвае сама гісторыя краю. З багатай спадчынай і шматабяцальнай будучыняй.
