Чым жывуць беларускія сібіракі

14 октября 2018

А вось адным з самых яркіх прыкладаў міжрэгіянальнага супрацоўніцтва дзвюх краін можа стаць Іркуцкая вобласць. Пакуль тавараабарот з гэтым расійскім рэгіёнам не cамы вялікі - амаль 80 млн долараў, але ўжо трэці год у яго добрая дынаміка. Толькі з пачатку 2018 узаемныя пастаўкі сталі аб'ёмнейшымі ў два разы.

Нашу краіну з Іркуцкай вобласцю злучаюць не толькі стасункі эканамічныя, але і моцныя роднасныя сувязі. Сёння ў Прыбайкаллі пражываюць каля 50 000 выхадцаў з сінявокай. І пра свае карані яны не забываюць. У Сібіры нават ёсць цэлая беларуская вёска!

Нацыянальныя песні, абрады і традыцыі там беражліва збіраюць і абавязкова знаёмяць з імі турыстаў. Чым жывуць беларускія сібіракі і як заводзяцца сібірскія "Беларусы", даведалася Вікторыя Антоненкава.

Беларусы здзіўляюць нацыянальным каларытам за 6 000 кіламетраў ад радзімы. Акружаная лесам, недалёка ад Іркуцка прытулілася вёска Тургенеўка. Сёння тут пражываюць больш як паўтысячы чалавек. Многія з іх - нашчадкі перасяленцаў з Гродзенскай губерні. Пасля сталыпінскай рэформы сяляне ехалі ў Сібір па лепшую долю. І калі ў пачатку мінулага стагоддзя на вуліцах вёскі беларуская мова гучала паўсюдна, сёння гэта рэдкасць, а вось песні на мове - традыцыя вечная.

Вольга нарадзілася і вырасла ў Расіі, аднак лічыць сябе беларускай. У 1909 годзе пакараць Сібірскі край з цяперашняй Брэсцкай вобласці прыехалі яе прапрадзеды. Аднак дагэтуль у сям'і дзяўчыны жывыя беларускія традыцыі. Вольга збірае фальклор, спявае народныя песні і ўласнаруч вырабляе нацыянальныя касцюмы для ўсяго беларускага клуба "Крывiчы", дзе яна і кіраўнік, і артыст, і выкладчык. У аб'яднанні шмат дзяцей, бо менавіта яны павінны захаваць памяць пра свае карані і перадаць яе наступным пакаленням.

Беларуская культура на бурацкай зямлі - у Сібіры - такім дзівоцтвам вырашылі здзіўляць турыстаў. Ідэю паўтара года таму рэалізаваў новы кіраўнік вёскі Віктар Сінкевіч. Яго продкі былі сярод заснавальнікаў селішча, а таму каму, як не яму, ведаць, што паказаць гасцям. Для тых, хто цікавіцца гісторыяй, - адзін з лепшых у вобласці этнаграфічных музеяў, дзе сабраныя старажытны хатні посуд і ўзноўлены побыт беларускіх сялян. Для аматараў культуры - танцавальныя і песенныя ансамблі, сезонныя народныя святы. А гастратурыстаў частуюць традыцыйнымі стравамі і дамашнімі фермерскімі прадуктамі.

Як і 100 гадоў таму, у Тургенеўцы праца на зямлі займае асаблівае месца. І нягледзячы на тое што многія жыхары працуюць у горадзе, амаль у кожнай сям'і ёсць свая гаспадарка і свой "Беларус". Усяго ў вёсцы каля 20 нашых трактароў, а выбіраюць іх, таму што прывыклі менавіта да гэтай тэхнікі. У Васіля Пазняковіча ўчастак на 30 гектараў і 2 трактары толькі для ўласнага карыстання. А на пытанне, чаму куплялі менавіта "Беларуса", адказвае сцісла: давяраю.

Дарэчы, карані ў Васіля беларускія. Яго мама Антаніна Дзям'янаўна нарадзілася ўжо ў Сібіры, а вось яе бабулі і дзядулі прыехалі з-пад Пружанаў. Урадлівыя землі, а тут кожнай сям'і давалі па 10 гектараў, вызвалялі ад лесу, а з паваленых дрэў затым складалі вось такія хаты. Нават у дзяцінстве, успамінае Антаніна Дзям'янаўна, працавалі вельмі цяжка. І ўсе адно аднаму дапамагалі. Бо ў адзіночку ў Сібіры не выжыць.

Вось так у цеснай сувязі з прыродай і сяброўствам з іншымі народамі, захоўваючы самабытнасць і традыцыі, у сэрцы Сібіры жыве беларуская вёска. І такіх селішчаў у Прыбайкаллі некалькі дзясяткаў. У пачатку мінулага стагоддзя асвойваць гэты далёкі і загадкавы край прыехалі больш за 300 000 сялян. Многія не вытрымалі маразоў і цяжкай працы, але большасць засталася. Чаму? Словамі гэтага не перадаць.