У снежні мінулага года, пасля шэрагу скарг, Кіраўнік дзяржавы даручыў разабрацца з сітуацыяй у сталовых ВНУ. Цікавілі прытрымліванне санэпідэмнорм, правільнае выкарыстанне касавых апаратаў і цэнавая сітуацыя. Напрыклад, чаму ў адным універсітэце паабедаць можна за рубель 75 капеек, а ў другім не хопіць і пяці рублёў?
Маніторынг дзяржкамітэта пацвердзіў - парушэнні ёсць. 8 рэктараў былі прыцягнутыя да дысцыплінарнай адказнасці. Зрэшты, адной праверкай не абышліся. Дык што хаваецца за дзвярамі зачыненых для наведвальнікаў цэхаў? І абед за рубель 75 - ці рэальнасць? Наш карэспандэнт Анастасія Бенедзісюк правяла сваю рэвізію.
Вось кажуць жа, гаспадыня на кухні павінна быць адна і нагляд за яе кулінарнымі танцамі - не прымальны. Але што калі цень... ці то ад знятай крышкі, ці то ад каструлі, напалову пустой, падае і на твае ўладанні?! Тады, упэўненая Ірына Латагалец, трэба зрабіць выключэнне.
Яна пачынала тэхнолагам дзіцячага харчавання, праз 40 гадоў - загадчыца вытворчасцю ў студэнцкай сталовай БДУ. У яе падначаленні - дзясяткі чалавек. На кухні - татальны кантроль. Іх задача - не проста накарміць, а зрабіць рацыён студэнта карысным і энергетычна каштоўным. Пры стандартнай навучальнай нагрузцы неабходная сутачная норма для 18-гадовага - амаль 2500 кілакалорый. Гэта пры чатырохразовым харчаванніі. На комплексны абед прыпадае да 40 %. Атрымліваецца, крыху больш за 600 кілакалорый.
Галіна Вежаль, загадчыца сектара ўпраўлення кантролю спажывецкага рынку, сферы паслуг і за абароту падакцызных тавараў КДК: "На сённяшні дзень вось тут каларыйнасць перавышае 600 кілакалорый. Тут будзе і салата з бураком, і суп, і катлета - біточак курыны, гарнір у нас - каша аўсяная, хлеб і напой. Мы лічым, што гэта паўнавартасны абед, які студэнт можа купіць і задаволіць свае патрэбнасці".
І такі абед абыдзецца ўсяго 1,75 рубля. Прыраўняць да гэтай сумы комплекс з першага, другога і кампоту, але, не страціўшы пры гэтым калорый, даручыў яшчэ ў снежні Прэзідэнт. Тады за прыклад Аляксандр Лукашэнка заклікаў узяць цэнавую сітуацыю БНТУ. У красавіку Камітэт дзяржкантролю правёў маніторынг па арганізацыі харчавання ў кожнай ВНУ. Вынік - накіравалі 43 рэкамендацыі. Былі і куды больш жорсткія меры: звольнены 9 працаўнікоў грамадскага харчавання, 88 чалавек прыцягнутыя да дысцыплінарнай адказнасці, у тым ліку і 8 рэктараў ВНУ.
У Віцебскім медыцынскім універсітэце студэнты не куплялі бюджэтныя комплексныя абеды - у іх папросту не дакладвалі мяса. А тыя, якія каштавалі звыш мінімуму, з пачатку года і ўвогуле (за кошт павелічэння адпускных цэн пастаўшчыкамі, гандлёвых надбавак і нацэнак аб'ектаў грамадскага харчавання) выраслі да 30 %.
Пасля маніторынгу ў медзе адмовіліся ад работы з пасрэднікамі. Ужо замянілі частку састарэлага абсталявання, закупляюць тэхніку, каб гатаваць гарачыя стравы ў буфетах інтэрнатаў, рыхтуюцца да адкрыцця новага кафэ.
Ва ўсіх ВНУ кіраўнікамі сфарміраваныя групы на чале з прарэктарамі - гэта і студэнты, і выкладчыкі - разам яны штодня будуць кантраляваць працу сталовых.
Зноў Мінск. Інтэрнат БДУ. 20 гадоў Міхаіл Чарапеннікаў працуе ў ВНУ; і ўвесь гэты час абед… са студэнтамі. На яго падносе - прыклад каларыйнай нормы: сытна і смачна можа быць яшчэ і бюджэтным - касавы чэк у доказ.
Міхаіл Чарапеннікаў, прарэктар БДУ: "У нас не было праблем з цэнаўтварэннем ва ўніверсітэце, таму што заўсёды вёўся маніторынг рынку. Наша грамадскае харчаванне выразна разумее, што ўласна магчыма атрыманне прыбытку звязана толькі з тым, што ты як мага танней купляеш зыходную прадукцыю і робіш. Сёння тут танней малочны сегмент - сёння тут возьмем, натуральна, што працаваць з прамым пастаўшчыком аказваецца эфектыўней. Плюс сістэма скідак. Гэта тое, што дазваляе трапляць у танны сегмент".
Вось сярэдні чэк за абед у студэнцкай сталовай - 4 рублі (гэта, праўда, далёка не мяжа па краіне), за месяц возьмем 20 навучальных дзён. Атрымліваецца, 80 рублёў праядаем.
Гэта прыкладна памер сярэдняй стыпендыі пры паспяховасці ад 8 балаў. Любое пытанне пасля такіх падлікаў - рытарычнае!
Бяром рубель 75. Тыя ж умовы. Атрымліваем 34 рублі. Тут ужо і на кіно, і на даміно застанецца. За апетытамі - і не студэнтаў - сачыць зараз будзе МАРГ. У жніўні ў сілу ўступіць указ №199. Паводле яго менавіта за гэтым ведамствам будзе замацавана права ўстанаўліваць гандлёвыя нацэнкі і надбаўкі пры арганізацыі харчавання студэнтаў.
Праўда, заўваг да завышаных цэн у Камітэта дзяржкантролю пэўна да сталовых БДУ не было, чаго не скажаш аб прытрымліванні санэпідэмнорм.
Ежа паводле ДАСТу і каб выгадна на студэнцкую стыпендыю. Знакамітыя рубель 74 зараз ва ўсіх студэнцкіх сталовых - Дзяржкантроль гарантуе. Праўда, са звонам манет працы дадалося і на кухні.
Па даступны і каларыйны абед ужо выстраілася чарга. І не толькі са студэнтаў і выкладчыкаў. Напрыклад, гэтыя хлопцы ва ўніверсітэт, напэўна, пойдуць гадоў праз 10, былі і тыя, хто даўно атрымаў дыплом.
Каб у адну хвіліну ад такога патоку жадаючых паабедаць, канвеер не спыніўся, у гарачым цэху працягвае кіпець праца. З 9 да 17 - і так 5 дзён на тыдзень.
Тым часам у абедзеннай зале паляндвіцы ў сыры чакаюць юныя футбалісты. Амаль 100 чалавек з піянерскага лагера ў летнія месяцы будуць харчавацца ў студэнцкай сталовай. І тут ад тэхналагічнай карты - таксама ні кроку ў бок.
Пасля першых праверак у пошуках ідэальнага рэцэпту (каб і цана, і інгрэдыенты патрэбнай якасці - увогуле, і густ, і колер) Камітэт дзяржкантролю за круглым сталом сабраў усе зацікаўленыя бакі. Шматлікія ВНУ заўвагі ўлічылі - паказаў паўторны маніторынг у маі. Частку сталовых на лета закрыюць на рамонт.
Праверкі ў сталовых не пачаліся з даручэння Кіраўніка дзяржавы, і не скончацца выхадам у эфір гэтага сюжэту. Гэта мэтанакіраваная праца, якую няйначай як партнёрскімі адносінамі (паміж правяраючымі і якія прадстаўляюць смачныя паслугі) не назавеш. У выніку зацікаўлены абодва бакі. Ну, толькі калі гэта не БДТУ або Брэсцкі дзяржуніверсітэт імя Пушкіна… Рэктары гэтых ВНУ да дысцыплінарнай адказнасці прыцягнуты паўторна.
Той выпадак, калі каструля, напалову пустая… можа кінуць цень на ўсю кухню. У тым ліку і адукацыйную.
